ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΕΚΚΕΝΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΝΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Η ζώνη κινδύνου αποτελεί μια περιοχή από την οποία τα θύματα πρέπει να απομακρυνθούν το συντομότερο δυνατόν και να διακομιστούν προς τη ζώνη ελέγχου-διαλογής.
Τα μόνα προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα είναι αυτά που αφορούν απόφραξη του αεραγωγού και μεγάλη απειλητική για τη ζωή αιμορραγία.
Η αντιμετώπισή τους πρέπει να είναι ταχεία και στοιχειώδης, ώστε να καταστεί γρήγορα δυνατή η διακομιδή τους εκτός της ζώνης κινδύνου.
Όταν τα διαθέσιμα μέσα διακομιδής επαρκούν σε σχέση με τον αριθμό των θυμάτων, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα διακομιδής τους.
Όταν όμως δεν επαρκεί ο αριθμός των μέσων διακομιδής, τότε πρέπει να ορισθούν προτεραιότητες εκκένωσης σύμφωνα με τις αρχές της διαλογής που θα αναφερθούν στη συνέχεια.
Συνεπώς η διαδικασία της διαλογής ενεργοποιείται ήδη από τη ζώνη κινδύνου και μάλιστα από τους πρώτους διασώστες που φθάνουν σ’ αυτή4’3.
ΔΙΑΛΟΓΗ
Η διαλογή (triage) αποτελεί μία διαδικασία κατά την οποία τα θύματα διαχωρίζονται και κατηγοριοποιούνται αναλόγως προς το βαθμό βαρύτητας των κακώσεων.
Το βασικό κριτήριο για το χαρακτηρισμό της βαρύτητας αποτελεί το κατά πόσο αυτές οι κακώσεις είναι απειλητικές για τη ζωή. Σε καταστάσεις μεγάλου αριθμού θυμάτων, ο σκοπός της διαλογής είναι να επιτευχθεί το καλύτερο για τον μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων.
Βασικές αρχές διαλογής:
• Η διάσωση της ζωής προηγείται της διάσωσης του άκρου.
• Η πιο άμεση προτεραιότητα αντιμετώπισης έχει σχέση με την ασφυξία και τη μεγάλη αιμορραγία.
Οι αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη διαδικασία της διαλογής είναι μερικές φορές πολύ πολύπλοκες και δύσκολες, γι’ αυτό το λόγο την ευθύνη της διαδικασίας της διαλογής θα πρέπει να την έχει ο πλέον εκπαιδευμένος και έμπειρος ιατρός.
ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΊΡΙΚΗΣ
Ο σωστός χειρισμός των θυμάτων μιας μαζικής καταστροφής απαιτεί αρκετά στάδια διαλογής.
Το πρώτο στάδιο διαλογής εφαρμόζεται στη ζώνη κινδύνου, όπου ένας από τους διασώστες κινούμενος από θύμα σε θύμα αποφασίζει ποιος χρειάζεται άμεση σωστική αντιμετώπιση ( ασφυξία, αθρόα αιμορραγία).
Σ’ αυτό το στάδιο κι επειδή διασώστες και θύματα βρίσκονται στην επικίνδυνη ζώνη, οι προτεραιότητες αντιμετώπισης γίνονται μόνο κατά το ABC και περιλαμβάνει τους παρακάτω χειρισμούς:
• Απόφραξη αεραγωγού: χειροκίνητος χειρισμός απελευθέρωσης αεραγωγού.
• Άπνοια: τεχνητός αερισμός με μάσκα.
• Σοβαρή αιμορραγία: εφαρμογή εξωτερικής πίεσης.
Ο διασώστης που εκτελεί χρέη υπεύθυνου διαλογής και κάνει την αρχική εκτίμηση κινούμενος από θύμα σε θύμα, τοποθετεί τις ειδικές κάρτες διαλογής σε κάθε ένα από τα θύματα και ταυτόχρονα ορίζει τους βοηθούς που θα ξεκινήσουν τις ενέργειες της άμεσης αντιμετώπισης, όπου αυτή απαιτείται.
Ο παραπάνω διασώστης δεν θα πρέπει να σταματά για αντιμετώπιση του κάθε θύματος, αλλά να εξετάζει πρώτα όλα τα θύματα, ώστε να έχει μία ολοκληρωμένη κατά το δυνατό εικόνα της κατάστασης.
Είναι σημαντικό να έχουμε στη σκέψη μας ότι μπορεί τα θύματα να βρίσκονται διασκορπισμένα σε μία ευρεία περιοχή είτε λόγω της φύσης του συμβάντος είτε λόγω της φυγής τους.
Οι πιθανότητες να μη γίνουν αντιληπτά κάποια θύματα αυξάνονται αν δεν έχει οριοθετηθεί η περιοχή του συμβάντος στις προαναφερθείσες ζώνες.
Η αντιμετώπιση καρδιακής ανακοπής στη ζώνη κινδύνου, εξαρτάται από τον αριθμό των διαθέσιμων διασωστών.
Αν οι διασώστες δεν επαρκούν, δεν εφαρμόζεται καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, καθώς οι πιθανότητες επιβίωσης μετά από καρδιακή ανακοπή σε τέτοιες συνθήκες (μετά από τραύμα) είναι μικρότερες του 1 %ο και η διαδικασία της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης απαιτεί χρόνο, εξοπλισμό και προσωπικό.
Μεταξύ των θυμάτων που έχουν υποστεί καρδιακή ανακοπή, είναι απαραίτητο κατά το πρώτο στάδιο της διαλογής, να παρακαμφθούν τα θύματα που έχουν κακώσεις οι οποίες δεν αφήνουν περιθώρια για ελπίδες3’4.
Οι διασώστες πρέπει να είναι εξοικειωμένοι στην αναγνώριση των τριών πιο συχνών θεραπεύσιμων αιτίων καρδιοαναπνευστικής καταπληξίας σε προνοσοκομειακό επίπεδο:
• Απόφραξη αεραγωγού
• Υποαερισμός ή υποξία
• Πνευμονοθώρακας υπό τάση
Συμπερασματικά, το πρώτο στάδιο διαλογής που εφαρμόζεται εντός της ζώνης κινδύνου, έχει τους παρακάτω στόχους:
• Ακριβής εκτίμηση της κατάστασης των θυμάτων
• Εφαρμογή άμεσης αντιμετώπισης όπου απαιτείται
• Καθορισμός προτεραιότητας εκκένωσης από τη ζώνη κινδύνου
Το δεύτερο στάδιο διαλογής εφαρμόζεται στη ζώνη ελέγχου και έχει ως κύριο στόχο την κατηγοριοποίηση των θυμάτων ώστε να αρχίσουν τα πιο οριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους (π.χ. ενδοτραχειακή διασωλήνωση, μηχανικός αερισμός, θωρακική παροχέτευση κ.λ.π.).
Μόνο όταν τα προβλήματα που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση είναι υπό έλεγχο, μπορούν να μετατοπισθούν οι προσπάθειες προς τις υπόλοιπες, λιγότερο απειλητικές για τη ζωή βλάβες.
Τα παρακάτω θέματα θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν κατά τη διαδικασία της διαλογής:
1. Εκτίμηση του ασθενούς
• Η αρχική εξέταση των ασθενών μπορεί να κάνει εμφανείς τις απειλητικές για τη ζωή κακώσεις
• Μη φυσιολογικά ζωτικά σημεία αποτελούν σημαντικά στοιχεία για ανάγκη γρήγορης αντιμετώπισης και διακομιδής
• Η ανατομική περιοχή των κακώσεων μπορεί να προδιαθέτει στην ανάγκη για επείγουσα χειρουργική ή άλλη ειδική αντιμετώπιση
2. Μηχανισμός κάκωσης
Αν και δεν είναι τόσο ισχυρός δείκτης για την ανάγκη άμεσης χειρουργικής επέμβασης ή εντατικής θεραπείας, μπορεί ωστόσο να αυξήσει την αξιοπιστία της διαλογής.
3. Άλλα στοιχεία του ασθενούς (δημογραφικά), ιατρικό ιστορικό, φαρμακευτική αγωγή, κ.λ.π.
Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία της Διαλογής, θα πρέπει τα θύματα της μαζικής καταστροφής να κατηγοριοποιηθούν σε προτεραιότητες αντιμετώπισης και διακομιδής, όπως παρακάτω4:
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ- 1
Ασθενείς με προφανή κίνδυνο ασφυξίας ή αιμορραγίας:
Μαζικός αιμοθώρακας
Καρδιακός επιπωματισμός
Θωρακοκοιλιακές κακώσεις
Βλάβες που απειλούν τον αεραγωγό
Κυκλοφορική καταπληξία (shock)
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ- 2
Σταθεροποιημένοι ασθενείς με υπαρκτό κίνδυνο για shock. Ασθενείς με ΚΕΚ και επιδείνωση της Κλίμακας Γλασκόβης.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ-3
Κακώσεις σπονδυλικής στήλης
Κακώσεις οφθαλμών
Κακώσεις άκρων
Εκτεταμένες μυοσκελετικές κακώσεις
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ- 4
Ασθενείς με μικρότερης βαρύτητας μυοσκελετικές κακώσεις.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ- 5
Περιπατητικοί ασθενείς
Στο αντίξοο περιβάλλον μιας μαζικής καταστροφής τόσο για τη διευκόλυνση των συμμετεχόντων στην αλυσίδα διάσωσης όσο και για τη μείωση των πιθανοτήτων λάθους και την καλύτερη παροχή υπηρεσιών υγείας προς τα θύματα, έχει θεσπιστεί η ομαδοποίηση των προτεραιοτήτων σε χρώματα, ανάλογα με το βαθμό άμεσης επικινδυνότητας για τη ζωή κατάστασης ως εξής:
ΚΟΚΚΙΝΟ:ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (οι πιο βαριά τραυματίες, μεγάλες κακώσεις κεφαλής, θώρακος, κοιλιάς που απαιτούν άμεση χειρουργική ή άλλη ειδική αντιμετώπιση).
ΚΙΤΡΙΝΟ: ΕΠΕΙΓΟYΣΑ (μικρότερης βαρύτητας τραυματίες, που χρειάζονται χειρουργική ή άλλη ειδική φροντίδα αλλά όχι άμεσα).
ΠΡΑΣΙΝΟ: ΜΗ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ (τραυματίες χωρίς απειλητική για τη ζωή ή τα μέλη κακώσεις).
ΜΑΥΡΟ: ΘΑΝΑΤΟΣ (νεκρά ή με θανάσιμες κακώσεις θύματα).
Οι παραπάνω χρωματικές ενδείξεις προτεραιότητας, περιλαμβάνονται σε ειδική κάρτα η οποία τοποθετείται επί του ασθενούς και εκτός από τα χρώματα, περιλαμβάνουν συνοπτικά πληροφορίες με τα στοιχεία του ασθενούς, περιγραφή των κακώσεων, στοιχεία για το συμβάν και παρεμβάσεις που έγιναν.
Η χρήση των ειδικών καρτών παρουσιάζει ορισμένα πρακτικά προβλήματα, που είναι τα παρακάτω:
• Απομάκρυνση κάρτας από το θύμα.
• Φθορά από αίμα ή υγρά.
• Περιορισμένος χώρος για καταγραφή πληροφοριών.
Προκειμένου να διευκολυνθεί επιπλέον το έργο των υπευθύνων της Διαλογής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα συστήματα Διαλογής:
1. Κλίμακες Διαλογής Τραύματος
Αυτές οι κλίμακες συνήθως περιλαμβάνουν στοιχεία και πληροφορίες για:
• Κυκλοφορικό σύστημα
• Αναπνευστικό σύστημα
• ΚΝΣ
• Είδος και εντόπιση των κακώσεων
• Ευρήματα από την εξέταση της κοιλιάς
Η αξιόπιστη χρήση αυτών των κλιμάκων εξαρτάται από τις διαγνωστικές ικανότητες του διενεργούντος τη διαλογή και μπορεί να επηρεασθεί από διάφορους παράγοντες, όπως οι επικρατούσες συνθήκες και οι αντισταθμιστικοί παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που αναπτύσσονται ως αντίδραση του οργανισμού στις μεγάλες κακώσεις.
2. Σύστημα απλής διαλογής και ταχείας αντιμετώπισης:
Αυτό το σύστημα βασίζεται μόνο στην κλινική παρατήρηση.
Οι ασθενείς κατηγοριοποιούνται ως άμεσης ή απώτερης προτεραιότητας με βάση την αξιολόγηση τριών παραμέτρων:
Αερισμός, Άρδευση, Επίπεδο επικοινωνίας.
Μία διαταραχή σε κάποια από τις τρεις παραμέτρους, θέτει το θύμα σε κατηγορία άμεσης διακομιδής.
Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίδεται τόσο στη γρήγορη διακίνηση των θυμάτων ώστε να μη «λιμνάζουν» στη ζώνη διαλογής, όσο και στη σωστή επιλογή των Νοσοκομείων υποδοχής προκειμένου να φθάσει ο κατάλληλος ασθενής στο κατάλληλο Νοσοκομείο και στο συντομότερο κατά το δυνατόν χρονικό διάστημα.
Συμπερασματικά: Η Διαλογή είναι η ουσιώδης διαδικασία που συμβαίνει σε κάθε επίπεδο όπου έρχεται σ’ επαφή το θύμα και ο διασώστης, αποτελώντας σημαντικό ρυθμιστή της αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν από μία μαζική καταστροφή.
Μαζικές Καταστροφές (Μέρος Πρώτο)
ΜΑΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ – ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ)
ΜΑΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ – ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΕΚΚΕΝΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΝΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ)
ΙΙΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΖΑΜΙΑΣ
Πηγή: https://drive.google.com/open?id=1bZ2VY7YM6BEVGSQLdVSZdNWPtkabXyEZ
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
