ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

• Αν και στο παρελθόν η έρευνα που επικεντρώνεται στην προνοσοκομειακή φροντίδα ήταν περιορισμένη, τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να δίνεται έμφαση στα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν ή όχι τις ενέργειες των διασωστών στην κλινική πράξη και να αναδύονται νέες αντιλήψεις σχετικά με τη βέλτιστη φροντίδα των ασθενών.

ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

• Κάθε επαγγελματίας υγείας και προνοσοκομειακός διασώστης θα πρέπει να μελετήσει και να υποβάλλει σε κριτική αξιολόγηση τις δημοσιεύσεις και τις πηγές με βάση τις οποίες διαμορφώνεται η καθημερινή πρακτική του και εμπειρία.
• Για να αξιοποιηθεί στο μέγιστο η διαθέσιμη βιβλιογραφία θα πρέπει κανείς να γνωρίζει από τι αποτελείται ακριβώς η ιατρική βιβλιογραφία, καθώς και ο τρόπος ερμηνείας των διαφόρων πληροφοριακών πηγών.
• Συνήθως η πρώτη πηγή στην οποία ανατρέχει κανείς για πληροφορίες σε ένα συγκεκριμένο θέμα είναι ένα ιατρικό σύγγραμμα.
• Όσο το επίπεδο του ενδιαφέροντος και των γνώσεων μας αυξάνεται, αναζητούμε πληροφόρηση πιο εξιδεικευμένη από αυτήν που παρέχουν τα κεφάλαια ενός συγγράμματος και συγκεκριμένα τις πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες που έχουν πραγματοποιηθεί και δημοσιευτεί για ένα θέμα.
• Στη συνέχεια μετά την ανασκόπηση και την ανάλυση των διαφόρων πηγών, μπορεί να εξαχθεί ένα συμπέρασμα για την ποιότητα και την ισχύ των τεκμηρίων που θα μας καθοδηγήσουν κατά την  λήψη αποφάσεων και την παροχή φροντίδας στον ασθενή.

ΕΙΔΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ

• Η διαδικασία αξιολόγησης ξεκινά διαβάζοντας την ενότητα ( μέθοδοι) του άρθρου, για να εξακριβωθεί το είδος της μελέτης.
• Η υψηλότερης ποιότητας πηγή, είναι η τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη μελέτη. Τα τεκμήρια που προκύπτουν από τέτοιες μελέτες αναφέρονται ως κλάσης Ι. Οι ασθενείς εισάγονται στη μελέτη μετά από τυχαιοποίηση, δηλαδή οι ασθενείς κατανέμονται τυχαία στην ομάδα παρέμβασης ή την ομάδα ελέγχου.
• Ούτε ο ασθενής ούτε ο ερευνητής γνωρίζουν σε ποια ομάδα τοποθετήθηκε ο πρώτος και οι ερευνητές σταθμίζουν τα αποτελέσματα λαμβάνοντας υπόψιν όσο το δυνατόν περισσότερους συγχυτικούς παράγοντες. Ελαχιστοποιούν τις πιθανότητα εισαγωγής οποιουδήποτε συστημικού σφάλματος στα αποτελέσματα ή την ερμηνεία τους.
• Τα τεκμήρια κλάσης ΙΙ γενικά προέρχονται από μελέτες άλλου τύπου. Οι μη τυχαιοποιημένες μελέτες, οι μελέτες προοπτικής παρακολούθησης ενός πληθυσμού ή αλλιώς μελέτες κοόρτης και οι αναδρομικές μελέτες ασθενών-μαρτύρων.
• Τέλος τα τεκμήρια κλάσης ΙΙΙ προέρχονται από μελέτες ή αναφορές περιστατικών, δηλώσεις ομοφωνίας, ιατρικά συγγράμματα και γνώμες ειδικών. Αν και είναι τα πιο συχνά διαθέσιμα, είναι τα λιγότερα αξιόπιστα.

ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

• Κάθε επαγγελματίας υγείας θα πρέπει να μελετά την ιατρική βιβλιογραφία και να υποβάλλει σε κριτική αξιολόγηση κάθε δημοσιευμένη μελέτη που θα μπορούσε να τροποποιήσει τις θεραπευτικές αποφάσεις, προκειμένου να διακρίνει τις χρήσιμες πληροφορίες και ωφέλιμες θεραπευτικές μεθόδους από αυτές που είναι άχρηστες ή δυνητικά βλαπτικές.
• Πρώτο στάδιο φτιάξτε ένα κατάλογο επιστημονικών περιοδικών που θα αποτελούν τη βάση της τακτικής ανασκόπησης της ιατρικής βιβλιογραφίας.
• Αντί της ανασκόπησης πολλαπλών περιοδικών, υπάρχει η εναλλακτική της ηλεκτρονικής αναζήτησης στο διαδίκτυο. Μηχανές αναζήτησης ( PUB MED, OVID ).
• Πρέπει να εισάγουμε λέξεις κλειδιά,π.χ. Αν θέλουμε να βρούμε άρθρα για την κρικοθυρεοειδεκτομή στο προνοσοκομειακό περιβάλλον, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το cricothyroidotomy και prehospital, airway management, emergency medical services.

Πλεονέκτημα της σύγχρονης εποχής

• Εύκολη πρόσβαση στα δεδομένα

▫Διαδίκτυο και μέσα ηλεκτρονικής δικτύωσης.

• Πλήθος δεδομένων

▫Πολλαπλάσια ερευνητική δουλειά σε σχέση με το παρελθόν.

• Αξιόπιστα δεδομένα

▫Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων με μεγάλη αξιοπιστία.

Δημιουργείται όμως ένα πρόβλημα!!!

Υπερφόρτωση με δεδομένα!!!

Προγραμματισμός έρευνας

• Στην αρχή κάθε ερευνητικής διαδικασίας βρίσκεται η βιβλιογραφική έρευνα
• Πριν αρχίσουμε να ψάχνουμε για πληροφορίες στο διαδίκτυο είναι καλό να σχεδιάζουμε την έρευνα μας
• Πράγματα που πρέπει να σκεφτούμε είναι τα ακόλουθα:

Πρώτες σκέψεις

• Για ποιο  λόγο χρειάζομαι την έρευνα;

▫Έρευνα

▫Φροντίδα ασθενών

▫Σχεδιασμός στρατηγικών κτλ.

• Για ποιόν τη χρειάζομαι;

▫Ασθενείς

▫Την έρευνα μου

• Τι είδους πληροφορίες χρειάζομαι;

▫Άρθρα

▫Περιλήψεις άρθρων

▫Πληροφορίες για θεραπεία

Στη συνέχεια….

• Συζητήστε με τους υπεύθυνους του ινστιτούτου που εργάζεστε ή σπουδάζετε πιθανή πρόσβαση σε δωρεάν βάσεις δεδομένων
• Μη βάζετε ολόκληρες προτάσεις στην έρευνα σας αλλά προσπαθήστε να σκεφτείτε λέξεις κλειδιά
• Πρέπει να σκεφτείτε για συνώνυμα ή εναλλακτικούς τρόπους γραφής των δεδομένων σας

Τελειώνοντας

• Δεν μπορείτε αξιόπιστα να ψάξετε για άρθρα χρησιμοποιώντας τις κύριες μηχανές αναζήτησης, χρησιμοποιήστε ειδικές βάσεις δεδομένων όπως το Medline
• Ακόμα και στις δωρεάν βάσεις δεδομένων χρειάζεται όνομα χρήστη και κωδικός. Αποθηκεύστε τα!!!!
• Αποθηκεύστε και την ηλεκτρονική διεύθυνση στα αγαπημένα διότι πολλές φορές η διεύθυνση είναι πολύ μεγάλη.

 

Κύριοι τύποι διαδικτυακών Ιατρικών Πηγών δεδομένων

• Ιατρικά περιοδικά

▫Πολλά από τα ιατρικά περιοδικά Τhe Lancet, BMJ και άλλα είναι επισής διαθέσιμα σε ηλεκτρονική μορφή

• Βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων

▫Pubmed

▫Medline

▫Scopus

Εάν θέλουμε να ερευνούμε για κάποια εργασία ή ερευνητικό πρωτόκολλο καλύτερα να ερευνούμε σε βιβλιογραφική βάση δεδομένων

Επιλέγοντας βάση δεδομένων

• Πρέπει να επιλέγουμε την κατάλληλη που μπορεί να απαντήσει στην ερώτηση που έχουμε!!!

Βάσεις δεδομένων

• Medline

▫Βιοιατρικές επιστήμες, νοσηλευτική, συμπληρωματική ιατρική

• Cochrane library

▫Αποτελεσματικότητα θεραπειών, παρενέργειες, συγκρίσεις θεραπευτικών παρεμβάσεων

• AMED

▫Εναλλακτική και συμπληρωματική ιατρική

• BNI (British Nursing Index)

▫Νοσηλευτική, μαιευτική

• CINAHL (Cumulative Index of Nursing and Allied Health Literature)

▫Νοσηλευτική, μαιευτική και συμπληρωματική ιατρική

• DH-DATA

▫Οργάνωση και διοίκηση υπηρεσιών μ

• Embace

▫Βιοιατρική και φαρμακολογία

• King’s Fund

▫Διοίκηση υπηρεσιών υγείας και θέματα κοινωνικής πολιτικής

• Psychinfo

Ψυχολογία και ψυχιατρική

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

• Academic Emergency Medicine.
• American Journal of Emergency Medicine.
• Annals of Emergency Medicine.
• Journal of Emergency Medicine.
• Journal of Trauma and Acute Care Surgery.
• Prehospital Emergency Care.

ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

• To επόμενο στάδιο διαβάστε τον τίτλο του κάθε άρθρου στον πίνακα περιεχομένων κάθε ενός από τα επιλεγμένα περιοδικά για να ξεχωρίσετε εκείνα που σχετίζονται σαφώς με το θέμα που σας ενδιαφέρει.
• Αφού περιορίσετε τις επιλογές ,κοιτάξτε τον κατάλογο των συγγραφέων του άρθρου, αν συμπεριλαμβάνεται κάποιος ήδη γνωστός για το έργο του σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο.
• Στη συνέχεια διαβάστε την περίληψη για να δείτε αν ικανοποιεί τις προσδοκίες σας.
• Έπειτα δείτε τον χώρο που διεξήχθη η μελέτη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΤΕ

• Αν το είδος της μελέτης και η τυχαιοποίηση των ασθενών που συμπεριλήφθηκαν ήταν ικανοποιητικά.
• Στη συνέχεια αξιολογείται ο πληθυσμός των ασθενών που εισάγονται στη μελέτη για να εξακριβωθούν τυχόν ομοιότητες ή διαφορές με τον πληθυσμό στόχο στον οποίον θα εφαρμοστούν τα αποτελέσματα της μελέτης( περιέχονται επαρκείς πληροφορίες εντός κειμένου με περιγραφή του κοινωνικού-οικονομικού υπόβαθρου του μελετώμενου πληθυσμού).
• Οι μελέτες που θα χρησιμοποιηθούν για την αλλαγή φροντίδας που παρέχεται στο προνοσοκομειακό περιβάλλον θα πρέπει να έχουν διεξαχθεί στο προνοσοκομειακό περιβάλλον.
• Κριτική αξιολόγηση απαιτείται και για την ανάλυση των αποτελεσμάτων αν συμπεριλήφθησαν στην στατιστική ανάλυση όλοι οι ασθενείς που εισήχθησαν στη μελέτη κατά την έναρξή της.
• Για να αποσαφηνιστεί η πρακτικότητα της θεραπείας, οι συγγραφείς πρέπει να περιγράφουν τη θεραπεία με αρκετές λεπτομέρειες και η παρέμβαση ή θεραπεία θα πρέπει να είναι διαθέσιμη για χρήση και κλινικά εφαρμόσιμη στο περιβάλλον για το οποίο προορίζεται.

ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΤΕ ΤΗΝ ΕΠΙΠΤΩΣΗ

• Η δημοσίευση θα πρέπει να επιφέρει αλλαγή στην καθημερινή πρακτική.
• Κάθε αλλαγή στην καθημερινή πρακτική θα είναι αποτέλεσμα μιας μελέτης της υψηλότερης δυνατής ποιότητας και συγκεκριμένα μιας τυχαιοποιημένης, διπλή-τυφλής, ελεγχόμενης μελέτης.
• Η μελέτη θα πρέπει να αποτελεί την καλύτερη επί του παρόντος διαθέσιμη πληροφόρηση επί του θέματος.
• Η αλλαγή στην πρακτική θα πρέπει να είναι εφαρμόσιμη και το όφελος που απορρέει από αυτή να υπερτερεί των κινδύνων.
• Το σύνολο της ιατρικής πρακτικής στο προνοσοκομειακό περιβάλλον θα πρέπει να βασίζεται σε τεκμήρια Κλάσης Ι. Ωστόσο η πλειονότητα της βιβλιογραφίας των υπηρεσιών άμεσης βοήθειας πληροί της προϋποθέσεις της Κλάσης ΙΙΙ.

Μην ξεχνάτε ποτέ η καλή βιβλιογραφική έρευνα είναι το βασικότερο στάδιο κάθε επιστημονικής εργασίας

 

ΠΗΓΗ: ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΤΣΑΚΑΛΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ, Μsc Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, Υπεύθυνη Ψυχιατρικής κλινικής Γ.Ν.ΚΑΒΑΛΑΣ