Αναστρέψιμα αίτια καρδιακής ανακοπής:
Κατά τη διάρκεια καρδιακής ανακοπής θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πιθανά αίτια ή παράγοντες επιδείνωσης, για τους οποίους υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία. Αυτά τα αίτια αναφέρονται ως αναστρέψιμα και για λόγους μνημοτεχνικής διευκόλυνσης, διαιρούνται σε δύο ομάδες των τεσσάρων, ανάλογα με το αρχικό αγγλικό τους γράμμα, είτε H είτε Τ.
| 4΄΄Η΄΄ | 4΄΄Τ΄΄ |
| Υποξία (Hypoxia) | Τοξικές ουσίες(Taxic
substanes) |
| Υποογκαιμία (Hypovolaemia) | Καρδιακός επιπωματισμός(Tamponade) |
| Υπερ/Υποκαλιαιμία
(Ηyper/Hypokalemia) |
ΠνευμονοθώρακαςΥποΤάση
(Tension Pneumothorax) |
| Υποθερμία (Hypothermia) | Θρομβοεμβολή (Thromboembolism) |
Πίνακας 2:Αναστρέψιμα αίτια ανακοπής.
- Τέσσερα Η(Υ):
1)Hypovolaemia (Υπογκαιμία): Παρατηρείται η έλλειψη κυκλοφορούντων υγρών, κυρίως αίματος, συνήθως λόγο αιμορραγίας, αναφυλαξίας, ή κάποιας διαταραχής της μήτρας κατά την εγκυμοσύνη. Η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι η χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, αίματος, πλάσματος, ή ανάλογων διαλυμάτωνπου αυξάνουν τον όγκο. Απαραίτητος είναι και ο έλεγχος της πηγής της αιμορραγίας είτε εξωτερικά είτε με επείγουσα χειρουργική επέμβαση.
2)Hypoxia (Υποξία): Είναι η έλλειψη οξυγόνου στην κάρδια, στον εγκέφαλο και σε αλλά ζωτικής σημασίας όργανα. Η άμεση αξιολόγηση της βατότητας του αεραγωγού (και υποστήριξη του) καθώς και ο αερισμός του θύματος είναι ζωτικής σημασίας.
3)Hypothermia (υποθερμία): Σε καταστάσεις όπου η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι κάτω από 30 βαθμούς κελσίου θα πρέπει να χορηγηθούν ζεστά ενδοφλέβια υγρά και να τοποθετηθούν θερμαντικές κουβέρτες. Ένα θύμα ανακοπής σε μια ήπια υποθερμία (32-34 βαθμούς κελσίου) έχει μεγαλύτερες πιθανότητες ανάνηψης.
4)Hypo-Hyperkalaemia-metabolic (Υπό-υπερκαλιαιμία-μεταβολικές διαταραχές): Άνθρωποι με νεφρική ανεπάρκεια που έχασαν μια συνέδρια αιμοκάθαρσης έχουν συνήθως πρόβλημα υπερκαλιαιμίας.
Τα συμπτώματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα αυτά είναι αδυναμία, ναυτία και ευρύ QRS στο Ηλεκτροκαρδιογράφημα. Η θεραπεία της είναι άμεση χορήγηση καλίου στις μυοκαρδιακές ίνες για να μην προκληθεί θανατηφόρος αρρυθμία. Ένας άλλος σκοπός είναι η αποβολή του περίσσιου καλίου από τον οργανισμόόπου επιτυγχάνεται με την χορήγηση ινσουλίνης , διουρητικών όπως φουροσεμίδη. Σε σοβαρές περίπτωσης απαιτείται αιμοκάθαρση.
Η υποκαλιαιμία συνήθως προκαλείται από παρατεταμένες διάρροιες και από κακή διατροφή. Επίσης η λανθασμένη χρήση διουρητικών αγκύλης καθώς και η χρήση δακτυλίτιδας μπορούν να την προκαλέσουν. Μεταβολικές διαταραχές όπως υπογλυκαιμίαπου συνήθωςπροκαλείται από μεγάλη δόση ινσουλίνης ή από σπάνιες ενδοκρινολογικές διαταραχές, είναι δυνατόν να προκαλέσουν καρδιοαναπνευστική ανακοπή. Αντιθέτως, η υπεργλυκαιμίααπό μόνη της δεν είναι θανατηφόρος, αλλά η λεγόμενη διαβητική κετοξέωση που μειώνει το pH και ο ασθενής πέφτει σε κώμα (μη –κετοξικό υπερωσμοτικό κώμα), δύναται να οδηγήσει σε ανακοπή. Η υπογλυκαιμία σε αντίθεση με την υπεργλυκαιμία διορθώνεται εύκολα και γρήγορα με την χορήγηση συγκεντρωμένης γλυκόζης. Ενώ στην υπεργλυκαιμίαθα πρέπει να αναστραφούν τα αίτια της οξέωσης (όπως άφθονα ενδοφλέβια υγρά, ηλεκτρολύτες και ινσουλίνη) [20].
- Τέσσερα T(T):
1)Toxins (Τοξίνες): Αναφερόμαστε κυρίως σε φάρμακα όπως οπιοειδή, αντικαταθλιπτικά και βενζοδιαπεζίνες. Η παρουσία της καρτέλας ή το ιστορικό του (κατάχρηση, κατάθλιψη) που θα ληφθεί από τους συγγενείς του ασθενούς, καθώς και οι τοξικολογικές εξετάσεις θέτουν υποψία για διάγνωση. Η θεραπεία είναι τα αντίδοτα, υποστήριξη αεραγωγού και αναπνοής.
2)CardiacTamponade (Καρδιακός επιπωματισμός):Όταν βρίσκονται αίμα ή άλλα υγρά εντός του περικαρδικού ασκού μπορεί να ασκούν πίεση στην καρδιά με αποτέλεσμα αυτή να μην μπορεί να συστέλλεται. Η θεραπεία είναι υπερεπείγουσα και γίνεται με την τοποθέτηση μιας βελόνης μέσα στο περικάρδιο για την αποτελεσματική παροχέτευση του συσσωρευόμενου υγρού. Σε περίπτωση που το υγρό είναι πολύ παχύρευστο και δεν μπορεί να παροχετευτεί από τη βελόνη τότε γίνεται περικαρδιακή τομή και παροχετεύεται όλο το υγρό.
3)Tensionpneumothorax (υπό τάση πνευμοθώρακας): Είναι ο αέρας που συγκεντρώνεται μέσα στην υπεζωκοτική κοιλότητα και με κάθε αναπνοή η ποσότητα αυτού αυξάνεται με αποτέλεσμα να προκαλείται μετατόπιση του μεσοθωράκιου προς την αντίθετη πλευρά. Η διαδικασία αυτή στραγγαλίζει μεγάλα αγγεία κυρίως την άνω κοίλη φλέβα με αποτέλεσμα να σταμάτα η επαναφορά αίματος στην καρδιά. Η κλινική εικόνα είναι υποξία, διάταση φλεβών του τράχηλου, απουσία αναπνευστικού ψιθυρίσματος και παρόντες τυμπανικοί ήχοι κατά την επίκρουση του ημιθωρακίου. Η θεραπεία γίνεται με την τοποθέτηση μιας βελόνης στο 2ο μεσοπλεύριο διάστημα στη μεσοκλειδική γραμμή για παροχέτευση του αέρα.
4)Thromboembolism (Θρομβοεμβολικό επεισόδιο): Το αίτιο αυτό συνήθως αφορά την εγκατάσταση εμφράγματος του μυοκαρδίου. Άλλη μορφή θρομβοεμβολικού επεισοδίου είναι η πνευμονική εμβολή κατά την οποία κλίνουν τα πνευμονικά αγγεία. Η Θεραπεία επιτυγχάνεται με την χορήγηση αντιπηκτικών [21].
Διάγνωση
Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της καρδιοαναπνευστικής ανακοπής, θεωρείται απαραίτητη η ταχεία διάγνωση στον αναίσθητο ασθενή επειδή η έγκαιρη έναρξη της ανάνηψης είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση. Η συχνότητα επιβίωσης είναι μεγαλύτερη όταν η ανάνηψη αρχίσει σε χρόνο λιγότερο από 3 min από την ανακοπή και όταν λιγότερα από 6 min παρέλθουν μεταξύ έναρξης της ανάνηψης και πρώτης απινίδωσης. Η ανάνηψη πρέπει να αρχίζει πριν από την ηλεκτροκαρδιογραφική επιβεβαίωση, με μέσο χρονικό διάστημα 127 δευτερόλεπτα μεταξύ ανακοπής και διάγνωσης.
Στα πρώτα λεπτά μετά από καρδιακή ανακοπή το θύμα μπορεί να έχει επιπόλαιες ή/και άρρυθμες, αργές και θορυβώδεις αναπνευστικές προσπάθειες. Αυτή η αναπνοή δεν πρέπει να εκληφθεί ως φυσιολογική αναπνοή και αναφέρεται ως «Gasping» [22].
Αναγνώριση της καρδιοαναπνευστικής ανακοπής
Ο έλεγχος του καρωτιδικού ή οποιοδήποτε άλλου σφυγμού αποτελεί αναξιόπιστη μέθοδο εκτίμησης και επιβεβαίωσης της ανακοπής τόσο για τους απλούς πολίτες, όσο και για τους επαγγελματίες υγείας. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης προτείνει ΜΟΝΟ για επαγγελματίες υγείας και συγκεκριμένα για εκείνους που κατέχουν εμπειρία στην εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής (AdvancedLifeSupport) και ως επιπλέον βοηθητικό διαγνωστικό μέσο την δεξιότητα ψηλάφησης καρωτιδικού σφυγμού, σε χρόνο παράλληλο με την εκτίμηση της αναπνευστικής λειτουργίας με τη δεξιότητα «Βλέπω-Ακούω-Αισθάνομαι». Αναμφίβολα, η παραίνεση σύμφωνα με τις πρόσφατα διαμορφωμένες οδηγίες του Συμβουλίου (Νοέμβριος 2015), είναι ότι η απουσία αυτόματης αναπνοής αρκεί ως διαγνωστικό μέσον για την επιβεβαίωση της ανακοπής.
Είναι δε πιθανό και μάλιστα σε ποσοστό ~40% των ανακοπών, τα θύματα να εμφανίζουν περιστασιακές, αγωνιώδεις και θορυβώδεις αναπνευστικές προσπάθειες (Gasping), που παρουσιάζονται στα πρώτα λεπτά μετά την εμφάνιση της καρδιακής ανακοπής. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να συγχέεται αυτή η κατάσταση με τη φυσιολογική αυτόματη αναπνοή. Αντίθετα, θα πρέπει να εκτιμάται ως σημείο ανακοπής και επομένως και αιτία έναρξης καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης.
Οι παρευρισκόμενοι πρέπει να διδάσκονται να ξεκινούν ΚΑΡΠΑ εάν το θύμα είναι αναίσθητο και δεν αναπνέει φυσιολογικά. Κατά την εκπαίδευση πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός ότι η παρουσία αγωνιώδους αναπνευστικής προσπάθειας αποτελεί ένδειξη για την άμεση έναρξη της ΚΑΡΠΑ.
Ενδονοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή
Η εμφάνιση της καρδιακής ανακοπής σε ασθενείς που νοσηλεύονται σε απλούς θαλάμους χωρίς monitor δεν είναι συνήθως ένα αιφνίδιο μη προβλέψιμο συμβάν και δεν είναι απαραίτητα καρδιακής αιτιολογίας.
Οι ασθενείς αυτοί συνήθως εμφανίζουν μια αργή αλλά προοδευτική επιδείνωση των ζωτικών τους λειτουργιών, με προεξέχοντα ευρήματα την υποξυγοναιμία και την υπόταση που είτε διέλαθαν της προσοχής στου προσωπικού είτε αντιμετωπίστηκαν αναποτελεσματικά. Πολλοί από αυτούς τους ασθενείς παρουσιάζουν καρδιακή ανακοπή η οποία δεν γίνεται αντιληπτή και ο υποκείμενος ρυθμός της καρδιακής ανακοπής συνήθως είναι μη απινιδώσιμος. Η επιβίωση κατά την έξοδο από το νοσοκομείο είναι φτωχή.
Οι παρεμβάσεις που αναμφισβήτητα συμβάλλουν σε βελτιωμένη επιβίωση μετά από καρδιακή ανακοπή είναι η άμεση και αποτελεσματική βασική υποστήριξη της ζωής από παρευρισκόμενους (BasicLifeSupport), οι μη διακοπτόμενες , υψηλής ποιότητας θωρακικές συμπιέσεις και η πρώιμη απινίδωση για άσφυγμη κοιλιακή ταχυκαρδία και κοιλιακή μαρμαρυγή . Η χορήγηση αδρεναλίνης έχει αποδειχτεί ότι αυξάνει την επιστροφή της αυτόματης κυκλοφορίας. Ωστόσο, κανένα φάρμακο της αναζωογόνησης ή εξειδικευμένη παρέμβαση στον αεραγωγό δεν έχει αποδειχτεί ότι βελτιώνει την επιβίωση κατά την έξοδο από το νοσοκομείο μετά από καρδιακή ανακοπή.
Έτσι λοιπόν, παρόλο που τα φάρμακα και οι εξειδικευμένες παρεμβάσεις στον αεραγωγό περιλαμβάνονται ακόμη στον αλγόριθμο της εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής, έχουν δευτερεύουσα σημασία σε σχέση με την πρώιμη απινίδωση και τις υψηλής ποιότητας, μη διακοπτόμενες θωρακικές συμπιέσεις[23].
Εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή
Η βασική υποστήριξη της ζωής είναι μια εξαιρετικά επείγουσα πράξη, η οποία πρέπει να αρχίσει αμέσως μόλις σταματήσει η αναπνοή ή η κυκλοφορία, έστω και χωρίς βοηθητικά όργανα ή μηχανήματα, εκτός από μια προφυλακτική μεμβράνη στόματος του ανανήπτη (για εμφυσήσεις στόμα με στόμα) [24,25].
Η Βασική ΚΑΡΠΑ δεν είναι όμοια με την υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών, που γίνεται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) και που απαιτεί σύνθετο εξοπλισμό, όπως καρδιακά monitors, απινιδωτές, διατήρηση ενδοφλέβιας οδού και χορήγηση των κατάλληλων φαρμάκων. Γίνεται, χωρίς εξοπλισμό στον τόπο του συμβάντος και μπορεί να κρατήσει κάποιον στη ζωή, έως ότου έλθει βοήθεια και έως ότου μεταφερθεί ο άρρωστος στο νοσοκομείο, όπου και θα γίνουν όλα τα απαραίτητα.
Η Β-ΚΑΡΠΑ μπορεί να ξεκινήσει μέσα σε δευτερόλεπτα από τη διάγνωση της ανακοπής:
Από οποιοδήποτε άτομο παρευρίσκεται στην ανακοπή και έχει εκπαιδευτεί στην παροχή Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης, που μπορεί να είναι ένας απλός πολίτης, ή κάποιος εκπαιδευόμενος όπως νοσηλευτής ή γιατρός.
Κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
Οπουδήποτε (εξωνοσοκομειακά ή ενδονοσοκομειακά), όπως στο δρόμο, στο σπίτι, στο χώρο εργασίας, στο νοσοκομείο ή αλλού.
Χωρίς τη βοήθεια τεχνικού εξοπλισμού ή ακόμα και δεύτερου ανανήπτη [26].
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ:
“Η αναγκαιότητα των AED στη Βασική Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση. Διερεύνηση και χαρτογράφηση των AED στον Ελλαδικό χώρο.”
ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ
ΖΥΚΑΪ ΦΛΟΥΤΟΥΡΑ
ΧΑΜΗΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
