Η συσκευή αυτή είναι χρήσιμη για πρώτες βοήθειες αλλά όπως θα δούμε σε αυτό το άρθρο χρησιμοποιείται όλο και σπανιότερα. Παρ’όλα αυτά, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τι είναι, πως και γιατί χρησιμοποιείται, και τι κινδύνους έχει για τον τραυματία. Όλα αυτά θα τα δούμε σε αυτό το άρθρο.
Αυτό που κάνει είναι σχετικά απλό αλλά ζωτικής σημασίας. Με απλά λόγια, στο λαιμό μας (για την ακρίβεια στην είσοδο του λάρυγγα) έχουμε ένα «διακόπτη» ο οποίος όταν καταπίνουμε κλείνει και έτσι ότι υπάρχει στο λάρυγγα οδηγείται στον οισοφάγο, και όταν δεν καταπίνουμε ανοίγει και οδηγεί οτιδήποτε είναι στο λάρυγγα στον αεραγωγό (στους πνεύμονες δηλαδή). Αυτός ο διακόπτης ονομάζεται επιγλωττίδα και βρίσκεται στη βάση της γλώσσας στο λάρυγγα.
Ο κίνδυνος εδώ είναι ότι ένα αναίσθητο άτομο δεν ελέγχει τους μυς του και έτσι ο μυς της γλώσσας θα χαλαρώσει και εάν το άτομο βρίσκεται ανάσκελα, η βάση της γλώσσας θα κρατάει συνεχώς κλειστή την επιγλωττίδα. Πρακτικά δηλαδή, δε θα αφήνει τίποτα προς τους πνεύμονες. Ακόμα χειρότερα, εάν κάποιος άπειρος προσπαθήσει να δώσει οξυγόνο στο θύμα σε αυτή τη κατάσταση, χωρίς πρώτα να σηκώσει το σαγόνι όπως ορίζει το πρωτόκολλο BLS, τότε πρακτικά θα δώσει αέρα μέσα στο στομάχι του θύματος που θα επιδεινώσει τη κατάσταση καθώς υπάρχει τεράστια πιθανότητα το θύμα να κάνει εμετό. Αυτό κάνει και τη δουλειά του διασώστη πιο δύσκολη αλλά και επίσης μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς στον αεραγωγό του θύματος.
Κάπως έτσι ο κύριος Α. Γκούντελ έφτασε στο σχεδιασμό του OPA. Ο στόχος του OPA είναι να κρατάει τη γλώσσα σηκωμένη, όπως είναι σε ένα άτομο που έχει τις αισθήσεις του, και έτσι να μην επηρεάζει τη λειτουργία της επιγλωττίδας και κατ’επέκταση της αναπνοής του θύματος. Παρακάτω βλέπετε ότι υπάρχουν αρκετά διαφορετικά μεγέθη με αντίστοιχο χρωματικό κώδικα, θα δούμε στη συνέχεια πως επιλέγουμε το κατάλληλο μέγεθος.
Η επιλογή είναι σχετικά απλή, βάζουμε το OPA στο πλάι του προσώπου του θύματος όπως βλέπετε παρακάτω. Το σωστό μέγεθος πρέπει να είναι από τα χείλη έως το σαγόνι όπως ακριβώς βλέπετε στην επόμενη φωτογραφία. Οπότε είναι εύκολο να βρούμε το κατάλληλο μέγεθος αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Ένα μικρότερο μέγεθος μπορεί να αποδειχθεί αναποτελεσματικό καθώς δε θα φτάνει στη βάση της γλώσσας, και ένα μεγαλύτερο μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς.
Επιπρόσθετα, μπορείτε να μελετήσετε το παρακάτω πίνακα που ορίζει τις διαφορετικές διαστάσεις και το χρωματικό κώδικα για διαφορετικούς ασθενείς. Ωστόσο, η πιο αξιόπιστη τεχνική είναι η παραπάνω, δηλαδή η μέτρηση του OPA από τα χείλη ως τη γραμμή από το σαγόνι του ασθενή.
Σε ενήλικα άτομα η τοποθέτηση του OPA είναι αρκετά εύκολη εφόσον έχουμε βρει το κατάλληλο μέγεθος. Το OPA τοποθετείται ανάποδα και όταν νοιώσουμε ότι ακουμπήσει σε μαλακό ιστό, απλώς το περιστρέφουμε κατά 180 μοίρες. Βλέπετε πως ακριβώς γίνεται αυτό στο παρακάτω βίντεο.
Στην εισαγωγή αναφέραμε ότι το OPA χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο και εδώ θα εξηγήσουμε τους λόγους. Παρότι το OPA προσφέρει πολύ γρήγορη και ασφαλή απελευθέρωση του αεραγωγού, έχει αρκετούς σημαντικούς κινδύνους. Αρχικά, επιλογή λάθος μεγέθους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως ήδη περιγράψαμε αλλά υπάρχουν και πιο σημαντικά ζητήματα.
Εάν είναι αρκετά μεγάλο, ακόμα και αν δε προκαλέσει αιμορραγία, μπορεί να πιέζει την επιγλωττίδα και έτσι να κλείσει τον αεραγωγό όπως ακριβώς έκανε η βάση της γλώσσας προτού το τοποθετήσουμε. Αλλά και πάλι, το πιο σημαντικό του πρόβλημα δεν είναι εκεί, είναι αυτό που θα δούμε αμέσως τώρα.
Οι άνθρωποι που έχουν τις αισθήσεις τους έχουν το αντανακλαστικό εξεµέσεως (δηλαδή το αντανακλαστικό που προσπαθεί να διώξει ότι εμποδίζει τον οισοφάγο κάνοντας εμετό). Αυτό σημαίνει ότι εάν OPA τοποθετηθεί σε άτομο που έχει ακόμα ενεργό αντανακλαστικό εξεµέσεως (δηλαδή δεν έχει πλήρη απώλεια αισθήσεων), τότε θα το οδηγήσει στο να κάνει εμετό. Καθώς όμως ο αεραγωγός θα είναι ανοιγμένος από το OPA, ο εμετός θα πάει στους πνεύμονες. Αυτό θα οδηγήσει στο αντανακλαστικό του βήχα, ο βήχας είναι ένα αντανακλαστικό που προσπαθεί να διώξει από τον αεραγωγό κάτι που τον εμποδίζει αλλά με το OPA τοποθετημένο τα πράγματα δε μπορούν να βελτιωθούν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πνευμονία από εισρόφηση που σίγουρα δεν ήταν αυτό που είχε στόχο να επιτύχει ο διασώστης με το OPA.
Ένας εμπειρικός τρόπος ελέγχου εάν το θύμα έχει ακόμα ενεργό αντανακλαστικό εξεµέσεως, είναι το άγγιγμα στις βλεφαρίδες. Εάν κουνηθούν όταν τις αγγίξουμε, τότε είναι σίγουρο ότι το θύμα έχει ακόμα αυτό το αντανακλαστικό. Φυσικά αυτό δεν είναι κανόνας ή επίσημη επιστημονική μέθοδος, αλλά είναι μία εμπειρική μέθοδος που συχνά χρησιμοποιούν οι διασώστες, οι ιατροί, και οι νοσοκόμοι.
Ένα πολύ πιο ασήμαντο πρόβλημα με το OPA είναι ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να σπάσει ή να τραυματίσει (λόγω μετατόπισης) τα δόντια του θύματος. Δεν είναι πολύ συνηθισμένο πρόβλημα αλλά είναι σίγουρα κάτι υπαρκτό που είναι καλό να έχει κάποιος υπόψιν του. Βεβαίως, με δεδομένο ότι το OPA χρησιμοποιείται μόνο όταν το θύμα δε μπορεί να αναπνεύσει, τότε σίγουρα τραυματισμοί στα δόντια είναι κάτι συγκριτικά ασήμαντο διότι εάν δεν ανοιχτεί έγκαιρα ο αεραγωγός το θύμα θα πεθάνει.
Άρα, παρότι το OPA είναι ένα μοναδικό εργαλείο για άνοιγμα του αεραγωγού, θέλει τεράστια προσοχή. Πρώτον, πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε άτομα που είναι αναίσθητα και δεν έχουν αντανακλαστικό εξεµέσεως, και δεύτερον θέλει μεγάλη προσοχή στην επιλογή του σωστού μεγέθους. Για αυτούς τους λόγους, βλέπουμε όλο και λιγότερους επαγγελματίες να το χρησιμοποιούν όσο περνάνε τα χρόνια και να καταφεύγουν στο ρινοφαρυγγικό αεραγωγό ή NPA στα αγγλικά, (όπως αυτοί που βλέπετε παρακάτω) που δεν επηρεάζεται από το αντανακλαστικό εξεµέσεως καθώς εισέρχεται από τη μύτη.
Πέρα από το NPA θα δείτε συχνά επαγγελματίες να κάνουν και ενδοτραχειακή διασωλήνωση που είναι πολύ πιο αποτελεσματική και ασφαλέστερη από το OPA αλλά απαιτεί πολύ μεγαλύτερη εμπειρία και εκπαίδευση. Για αυτό το λόγο όλο και περισσότεροι διασώστες χρησιμοποιούν NPA (ρινοφαρυγγικό αεραγωγό) και οι πιο έμπειροι στο χώρο των πρώτων βοηθειών κάνουν ενδοτραχειακή διασωλήνωση.
