Εισαγωγή
Η βία κατά των νοσηλευτών αποτελεί ένα σοβαρό και διαρκές πρόβλημα στο χώρο της υγείας παγκοσμίως. Ορίζεται ως «κάθε πράξη ή απειλή λεκτικής ή σωματικής βίας, παρενόχλησης, εκφοβισμού ή άλλης απειλητικής διαταρακτικής συμπεριφοράς που λαμβάνει χώρα στο χώρο εργασίας με σκοπό την κακοποίηση ή τραυματισμό του στόχου».
Μελέτες δείχνουν ότι:
-
περίπου το 30% των νοσηλευτών έχουν βιώσει ή γίνει μάρτυρες βίαιων περιστατικών στον χώρο εργασίας,
-
στην Κίνα το 96% των νοσηλευτών σε 316 νοσοκομεία ανέφεραν ότι υπήρξαν θύματα βίας,
-
στο NHS της Αγγλίας καταγράφηκαν πάνω από 56.000 περιστατικά σωματικής βίας κατά νοσηλευτών μόνο το 2016-2017.
Η βία αυτή μπορεί να είναι σωματική επίθεση, λεκτική κακοποίηση ή ψυχολογική βία, με συνέπειες όπως σωματικούς τραυματισμούς, συναισθηματική βλάβη, επαγγελματική εξουθένωση και μειωμένη ποιότητα φροντίδας.
Σκοπός της μελέτης
Η συγκεκριμένη ανασκόπηση είχε στόχο να χαρτογραφήσει τους παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση βίας κατά των νοσηλευτών, ειδικά στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) – χώρους υψηλού κινδύνου λόγω της φύσης και της έντασης της δουλειάς.
Μέθοδος
-
Πρόκειται για scoping review σύμφωνα με τις οδηγίες PRISMA.
-
Συμπεριλήφθηκαν 10 μελέτες (2013-2022), με συνολικό δείγμα 38.031 συμμετέχοντες.
-
Τα δεδομένα προήλθαν από διάφορες χώρες (Κίνα, ΗΠΑ, Λίβανος, Ισραήλ, Ιράν, Νεπάλ, Αιθιοπία κ.ά.).
Αποτελέσματα – Παράγοντες που συνδέονται με βία κατά των νοσηλευτών
Οι κυριότεροι παράγοντες που εντοπίστηκαν είναι οι εξής:
-
Έτη εμπειρίας νοσηλευτή
-
Οι λιγότερο έμπειροι νοσηλευτές είναι πιο ευάλωτοι σε βίαιες συμπεριφορές, καθώς συχνότερα κάνουν λάθη ή δυσκολεύονται στην επικοινωνία με ασθενείς και συνοδούς.
-
-
Επίπεδο πόνου του ασθενούς
-
Οξύς πόνος αυξάνει τον εκνευρισμό ασθενών και συγγενών, οδηγώντας σε λεκτική ή και σωματική βία.
-
-
Χρόνος αναμονής & καθυστέρηση στη φροντίδα
-
Η πολύωρη αναμονή σε συνθήκες φόρτου και ελλείψεων προσωπικού προκαλεί αγωνία, άγχος και εχθρικές αντιδράσεις.
-
-
Ποιότητα παρεχόμενης φροντίδας & ανεπαρκείς πόροι
-
Η αίσθηση «χαμηλής ποιότητας υπηρεσιών» ή η έλλειψη φαρμάκων/εξοπλισμού οδηγεί σε απογοήτευση και επιθετικότητα.
-
-
Θάνατος ασθενούς
-
Ο θάνατος, ειδικά όταν συγγενείς θεωρούν ότι οφείλεται σε αμέλεια, συχνά καταλήγει σε επιθέσεις κατά νοσηλευτών.
-
-
Ανικανοποίητες προσδοκίες
-
Οι υψηλές απαιτήσεις των ασθενών/συγγενών που δεν ικανοποιούνται ενισχύουν το φαινόμενο.
-
-
Συγκρούσεις ρόλων & διαφωνίες μεταξύ συναδέλφων
-
Η κακή συνεργασία και οι παραβιάσεις πρωτοκόλλων οδηγούν και σε περιστατικά βίας μεταξύ εργαζομένων.
-
-
Υπερφόρτωση εργασίας & συνθήκες συνωστισμού
-
Οι εξαντλημένοι νοσηλευτές μπορεί να αντιδρούν απότομα ή επιθετικά, γεγονός που κλιμακώνει καταστάσεις.
-
Συζήτηση
Η βία κατά των νοσηλευτών στα ΤΕΠ δεν είναι τυχαία, αλλά συνδέεται με:
-
ατομικούς παράγοντες (εμπειρία, δεξιότητες επικοινωνίας),
-
οργανωτικούς παράγοντες (φόρτος, έλλειψη πόρων, μεγάλες αναμονές),
-
και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες (πόνος, απώλεια, θυμός συγγενών).
Η έλλειψη δομημένων μέτρων ασφαλείας, προσωπικού ασφαλείας και διαδικασιών αναφοράς περιστατικών ενισχύει τη συχνότητα του φαινομένου.
Συμπεράσματα – Προτάσεις
Η μελέτη καταλήγει ότι οι βασικοί παράγοντες βίας κατά των νοσηλευτών στα ΤΕΠ είναι:
-
λίγα έτη εμπειρίας,
-
υψηλά επίπεδα πόνου,
-
καθυστερήσεις στη φροντίδα,
-
χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών,
-
ανεκπλήρωτες προσδοκίες,
-
συγκρούσεις συναδέλφων.
Προτεινόμενα μέτρα:
-
εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας και διαχείρισης κρίσεων,
-
μείωση χρόνου αναμονής μέσω καλύτερης οργάνωσης,
-
ενίσχυση προσωπικού και πόρων,
-
καθιέρωση σαφών πρωτοκόλλων συνεργασίας και μηχανισμών αναφοράς,
-
δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος με φύλαξη και υποστήριξη προσωπικού.
Πηγή: The factors that affect violence against nurses in emergency departments
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
