Σε καταστάσεις μαζικής αιμορραγίας, ένα τουρνικέ μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές. Τι γίνεται, όμως, όταν η αιμορραγία εντοπίζεται σε περιοχές που δεν μπορούν να ελεγχθούν εύκολα με τα συμβατικά τουρνικέ, όπως η βουβωνική ή η μασχαλιαία χώρα, ή σε τραυματισμούς της πυέλου;
Εδώ έρχεται να προσφέρει λύση το κοιλιακό τουρνικέ, και πιο συγκεκριμένα το Aortic and Abdominal Junctional Tourniquet™ (AAJT).
Ένα κρίσιμο εργαλείο για τις δύσκολες αιμορραγίες
Το AAJT έχει αναπτυχθεί από στρατιωτική εμπειρία στο Ιράκ και βασίζεται σε μια παλιά τεχνική: την πίεση του γονάτου στο υπογάστριο για διακοπή της ροής αίματος μέσω της αορτής. Από το 2012 και μετά, το κοιλιακό τουρνικέ έχει λάβει έγκριση FDA και έχει εξοπλίσει ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Πώς λειτουργεί το κοιλιακό τουρνικέ;
Η συσκευή εφαρμόζεται γύρω από τη μέση του τραυματία και σταθεροποιείται στη ζώνη. Έπειτα, μέσω χειροκίνητης τρόμπας, φουσκώνει ένας σφηνοειδής ασκός που προκαλεί πίεση 250 mm Hg στην κοιλιακή αορτή.
🕒 Χρόνος εφαρμογής: Μόλις 1 λεπτό
🛡 Ασφαλής διάρκεια χρήσης:
-
Έως 60 λεπτά στο υπογάστριο
-
Έως 4 ώρες σε βουβωνική ή μασχαλιαία χώρα
Η πίεση ρυθμίζεται μέσω βαλβίδας και δεν υπερβαίνει τα 300 mm Hg, μειώνοντας τον κίνδυνο νέκρωσης ιστών.
Αληθινή ιστορία: Αφγανιστάν, 2013
Ο AAJT χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά με επιτυχία το 2013 στο Αφγανιστάν σε στρατιώτη που είχε χάσει και τα δύο του πόδια και είχε σοβαρά τραύματα στην πύελο από έκρηξη αυτοσχέδιου εκρηκτικού μηχανισμού (IED). Χάρη στη γρήγορη εφαρμογή του κοιλιακού τουρνικέ, η ζωή του διασώθηκε.
Έρευνα: Κοιλιακό τουρνικέ vs. REBOA
Το REBOA είναι ακρωνύμιο για το Resuscitative Endovascular Balloon Occlusion of the Aorta, δηλαδή Αναζωογονητική Ενδοαγγειακή Απόφραξη της Αορτής με Μπαλόνι.
🔍 Τι είναι πρακτικά το REBOA;
Είναι μια τεχνική ελέγχου μαζικής αιμορραγίας, που χρησιμοποιείται κυρίως σε σοβαρούς τραυματισμούς της πυέλου, της κοιλιάς ή σε τραυματική καρδιακή ανακοπή. Περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός καθετήρα με μπαλόνι μέσα στην αορτή (μέσω της μηριαίας αρτηρίας), το οποίο στη συνέχεια φουσκώνεται για να σταματήσει τη ροή του αίματος προς τα κάτω μέρη του σώματος.
📌 Πότε χρησιμοποιείται;
-
Σε πολυτραυματίες με σοβαρή αιμορραγία κάτω από το διάφραγμα
-
Όταν η αιμορραγία δεν μπορεί να ελεγχθεί με εξωτερική πίεση ή τουρνικέ
-
Σε τραυματική ανακοπή, ως μέσο διατήρησης αιμάτωσης σε εγκέφαλο και καρδιά
⚙️ Πώς γίνεται;
-
Εισάγεται ένας καθετήρας στη μηριαία αρτηρία.
-
Οδηγείται με ακτινολογική καθοδήγηση ή «τυφλά» (ανάλογα την εμπειρία και τα μέσα) ως την αορτή.
-
Το μπαλόνι φουσκώνει σε συγκεκριμένη «ζώνη» της αορτής:
-
Ζώνη 1: Θωρακική αορτή – για σοβαρές ενδοκοιλιακές αιμορραγίες
-
Ζώνη 3: Κάτω κοιλιακή αορτή – για αιμορραγίες πυέλου ή κάτω άκρων
-
-
Το μπαλόνι παραμένει φουσκωμένο μόνο για λίγα λεπτά, καθώς παρατεταμένος αποκλεισμός μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία και βλάβη των οργάνων.
✅ Πλεονεκτήματα:
-
Μη χειρουργικός τρόπος για να ελεγχθεί εσωτερική αιμορραγία
-
Αγοράζει πολύτιμο χρόνο μέχρι το χειρουργείο
-
Επιτρέπει την προσωρινή σταθεροποίηση βαρέως τραυματιών
⚠️ Κίνδυνοι / Προκλήσεις:
-
Απαιτεί εκπαίδευση και εξειδίκευση
-
Υπάρχει κίνδυνος ισχαιμίας κάτωθεν του σημείου απόφραξης
-
Δεν είναι πάντα διαθέσιμο προνοσοκομειακά
📚 Συμπέρασμα
Το REBOA είναι μια προηγμένη, αλλά κρίσιμη τεχνική, που έχει σώσει πολλές ζωές σε πεδία μάχης και νοσοκομεία. Σε περιβάλλοντα όπου το χειρουργείο καθυστερεί ή δεν υπάρχει άμεση πρόσβαση, το REBOA ή εναλλακτικές του, όπως το κοιλιακό τουρνικέ (AAJT), αποτελούν όπλα πρώτης γραμμής στην αντιμετώπιση της μη ελεγχόμενης αιμορραγίας.
Μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι το AAJT είναι ισοδύναμο με το REBOA στη ζώνη 3 της αορτής.
Επιπλέον, σε περιπτώσεις τραυματικής καρδιακής ανακοπής, η χρήση κοιλιακού τουρνικέ σε συνδυασμό με ΚΑΡΠΑ και μετάγγιση αίματος αύξησε την επιβίωση έως και 83%, σε σύγκριση με μόλις 17% όταν χρησιμοποιήθηκαν μόνο ΚΑΡΠΑ και μετάγγιση.
AAJT-S: Προσαρμογή για τον πολιτικό τομέα
Αναπτύχθηκε και τροποποιημένη έκδοση του AAJT (AAJT-S), κατάλληλη για χρήση:
-
Σε προνοσοκομειακό επίπεδο (ασθενοφόρα, διασώστες)
-
Στο ΤΕΠ, για προσωρινή σταθεροποίηση έως ότου ο ασθενής μεταφερθεί στο χειρουργείο ή υποβληθεί σε REBOA.
Συμπέρασμα
Το κοιλιακό τουρνικέ δεν είναι πια αποκλειστικά στρατιωτικό εργαλείο. Πρόκειται για μια πραγματική εναλλακτική του REBOA, με πλεονεκτήματα την ευκολία, την ταχύτητα και την ασφάλεια χρήσης. Σε ένα περιβάλλον όπου κάθε δευτερόλεπτο μετρά, η σωστή εφαρμογή του AAJT μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου.
📌 Οι διασώστες και οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να είναι ενημερωμένοι και εκπαιδευμένοι στη χρήση αυτής της σωτήριας τεχνολογίας.
Πηγή: https://www.emergency-live.com/equipment/abdominal-tourniquet-as-an-alternative-to-reboa-lets-find-out-together/
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
