Κάθε ασθενής μετά από τροχαίο ατύχημα πρέπει να θεωρείται και να αντιμετωπίζεται σαν να έχει κάταγμα Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης μέχρι αποδείξεως του εναντίον. Αυτό γίνεται µε την κλινική εξέταση και ακτινογραφία της ΑΜΣΣ σε πλάγια θέση και τον έλεγχο για σημείο ευαισθησίας στον αυχένα και μυικό σπασμό.
Σε κάταγμα ΑΜΣΣ ή κρανίου εφαρμόζεται ειδικό σκληρό κολάρο που ακινητοποιεί σταθερά τον αυχένα.
Είναι πολύ σημαντικός, στη συνέχεια, ο τρόπος χειρισμού ή μετακίνησης του τραυματία. Ιδιαίτερα επικίνδυνοι χειρισμοί είναι η κάμψη της κεφαλής και η υπερέκταση της ΑΜΣΣ επειδή μπορεί να γίνει μετατόπιση ασταθούς κατάγματος µε καταστροφικές συνέπειες στον πολυτραυµατία.
Σε πολυτραυµατία µε κάκωση ΑΜΣΣ η διασωλήνωση ενέχει πολλούς κινδύνους και για το λόγο αυτό πρέπει να γίνεται απωθώντας το ανώτερο μέρος του αυχενικού κολάρου που εμποδίζει το άνοιγμα του στόματος, ενώ την ίδια στιγμή ένα τρίτο άτομο συγκρατεί και ακινητοποιεί το κεφάλι χωρίς έκταση εμποδίζοντας έτσι τις κινήσεις του αυχένα.
Η θεραπεία των κακώσεων της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης εξαρτάται από το επίπεδο του τραύματος, τη σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης, την παρουσία εξαρθρήµατος, την έκταση της γωνίωσης και την ύπαρξη νευρολογικής βλάβης.
Η προσεκτική κεντρική έλξη από τις μαστοειδείς αποφύσεις χρησιμοποιείται προκειμένου να μειώσει την πιθανότητα εξαρθρήµατος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί µε τη χρήση νάρθηκα τύπου Halo που μπορεί να αφεθεί για 3 – 6 μήνες. Η χειρουργική αποκατάσταση ενδείκνυται συνήθως σε ασθενείς µε νευρολογική βλάβη και μεγάλη γωνίωση στις ακτινογραφίες κάμψης και έκτασης και σε εκείνους που η αστάθεια της ΑΜΣΣ παραμένει και µετά την εφαρμογή της ακινητοποίησης. Τέλος εξετάζεται ο τράχηλος για τυχόν διάταση των σφαγιτίδων (υπόταση πνευµονοθώρακα, αιµοπερικάρδιο), υποδόριο εµφύσηµα(κάκωση τραχείας),οίδημα και παρεκτόπιση της τραχείας. 19
Κατάγματα και εξαρθρήµατα των κάτω και άνω τµηµάτων της ΑΜΣΣ
Οι κακώσεις των δύο πρώτων αυχενικών σπονδύλων (Α1 – Α2) σπάνια συνδέονται από βλάβες του νωτιαίου μυελού λόγω του μεγάλου εύρους του σπονδυλικού σωλήνα στο επίπεδο αυτό. Για το λόγo αυτό η θεραπεία τους είναι συντηρητική. Στα κατάγματα και εξαρθρήµατα του κάτω τµήµατος της ΑΜΣΣ (Α3 – Α7), επειδή ο σωλήνας είναι στενότερος προκαλούν συχνότερες βλάβες στο νωτιαίο μυελό. 19
Κάταγμα νωτιαίου μυελού
Τα τραύματα του νωτιαίου μυελού είναι κακώσεις που δεν επιδέχονται ουσιαστικά θεραπεία. Το 3% των ασθενών που παρουσιάζουν ελαφρά τετραπληγία και έχουν διασειστικά τραύματα παρουσιάζει καλή εξέλιξη. Και εδώ οι επιπτώσεις εξαρτώνται από το ύψος της κάκωσης. Κακώσεις της αυχενικής μοίρας στους σπονδύλους (Α3 – Α5), εξαιτίας του φρενικού νεύρου συνοδεύονται από άπνοια, ενώ κακώσεις της θωρακικής μοίρας των σπονδύλων (Θ1 – Θ4) συνοδεύονται από βραδυκαρδία και διαταραχές της αναπνοής και απόχρεμψης. Σε οξεία διατομή του νωτιαίου μυελού έχουμε απώλεια του τόνου των αγγείων κάτω από τη βλάβη, υπόταση, βραδυκαρδία, απουσία αντανακλαστικών και απώλεια του τόνου του γαστρεντερικού συστήματος. Τέλος, η εμφάνιση διευρυμένων φλεβών στα κάτω άκρα υποδηλώνει βαριά κάκωση του νωτιαίου μυελού. Αντιμετώπιση κάκωσης του νωτιαίου μυελού :
Σε περίπτωση κάκωσης του νωτιαίου μυελού επειδή υπάρχει κίνδυνος να εκδηλωθεί πνευμονικό οίδημα από απώλεια της δράσης του συμπαθητικού συστήματος, απαιτείται γρήγορη και σωστή επέμβαση για την αντιμετώπιση του. Για αυτό το λόγο γίνεται ταχεία χορήγηση υγρών και βραχεία χορήγηση μεγάλων δόσεων methylprednisolone για τη μείωση του μεγέθους της κάκωσης του νωτιαίου μυελού.19
Καρωτίδα, Σπονδυλικές Αρτηρίες, Τραύματα Φλεβών
Τραύματα της καρωτίδας ή και των σπονδυλικών αρτηριών προκαλούν διαχωρισμό, θρόμβωση, ψευδοανεύρισµα. Συμβαίνουν συχνότερα στη βάση του κρανίου και δεν είναι χειρουργικώς προσπελάσιμα. Επιπλέον τραύματα των φλεβών του τραχήλου προκαλούν ετερόπλευρη ή αµφοετερόπλευρη θρόμβωση. Η αµφοετερόπλευρη θρόμβωση μπορεί να επιδεινώσει το εγκεφαλικό οίδημα σε ασθενείς µε σοβαρή κρανιοεγκεφαλική κάκωση.
Αντιμετώπιση τραυμάτων καρωτίδας ή σπονδυλικών αρτηριών : Σε περιπτώσεις θρόμβωσης ή διαχωρισμού σε τραύματα καρωτίδων ή και σπονδυλικών αρτηριών εφαρμόζεται αντιπηκτική αγωγή µε ηπαρίνη. Σε ψευδοανευρίσµατα γίνεται παρακολούθηση µε αγγειογραφία ενώ αντιμετωπίζονται µε τοποθέτηση ενδοπρόθεσης ( stent ) στο ανεύρισµα. Σε τραύματα φλεβών γίνεται επίσης τοποθέτηση ενδοπρόθεσης εφόσον όμως η ενδοκράνια πίεση παραμένει υψηλή. 19
ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΡΑΥΜΑΤΙΑ (ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΑΠΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΚΑΚΩΣΗ) Μέρος Πρώτο
ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΣΦΥΪΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ-ΤΡΑΧΗΛΟΥ (Μέρος Τέταρτο)
ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΘΩΡΑΚΑ (Μέρος Πέμπτο)
ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ ΠΟΛΥΤΡΑΥΜΑΤΙΑ (Μέρος Έκτο)
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΠΟΛΥΤΡΑΥΜΑΤΙΑ
THE CONTRIBUTION OF NURSING CARE
IN POLYTRAUMATIA
(BADLY INJURED PATIENT)
Εισηγήτρια: Μπρέντα Γεωργία Msc Πανεπιστημιακός Υπότροφος
Επιμέλεια: Χριστοδουλοπούλου Δέσποινα Σπουδάστρια
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
