Κανείς δεν πρέπει να βρίσκεται πίσω από το τιμόνι, εάν δεν έχει προηγηθεί εκπαίδευση. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για την οδήγηση ασθενοφόρου — ενός οχήματος που κάθε άλλο παρά χειρίζεται όπως το ελαφρύ και ευέλικτο Ι.Χ. σας.
Η αποστολή ενός οδηγού ασθενοφόρου είναι συχνά επείγουσα: ανταπόκριση σε ασθενείς με πιθανώς κρίσιμες καταστάσεις, με περιορισμένες πληροφορίες από το κέντρο, και μεταφορά τους στο Τμήμα Επειγόντων για περαιτέρω σωτήρια φροντίδα.
Σε αυτό το άρθρο εξετάζουμε την τρέχουσα κατάσταση της εκπαίδευσης στην οδήγηση οχημάτων έκτακτης ανάγκης και προτείνουμε τρόπους βελτίωσης και εναρμόνισης των προτύπων σε εθνικό επίπεδο.
Ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης… που έμεινε πίσω στον χρόνο
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NHTSA) ανέπτυξε το πρώτο πρόγραμμα εκπαίδευσης οδηγών ασθενοφόρων, γνωστό ως Emergency Vehicle Operator Course (EVOC). Ωστόσο, το πρόγραμμα αυτό δεν έχει αναθεωρηθεί από το 1995.
Τα περισσότερα πολιτειακά συστήματα που το υιοθετούν, αποδέχονται ενημερωμένα προγράμματα μόνο εάν βασίζονται στις αρχές του αρχικού EVOC ή σε αντίστοιχα πρότυπα.
Σύμφωνα με ανάλυση 20ετούς περιόδου που δημοσίευσε η NHTSA το 2015, καταγράφονταν κατά μέσο όρο 4.500 τροχαία ατυχήματα με ασθενοφόρα κάθε χρόνο, με 33 θανάτους ετησίως:
-
4% οδηγοί ασθενοφόρων
-
21% συνοδηγοί/πλήρωμα
-
75% επιβάτες ή μη επιβάτες άλλων οχημάτων
Τα δεδομένα αυτά κατέστησαν ξεκάθαρη την ανάγκη για ένα πιο εξειδικευμένο και επικαιροποιημένο πρόγραμμα εκπαίδευσης.
Κάλυψη του κενού
Το 2017, διαπιστώνοντας τις ελλείψεις στην υπάρχουσα εκπαίδευση, δημιουργήσαμε το εγχειρίδιο EMS Vehicle Operator Safety (EVOS). Με τη συμβολή της Επιτροπής Ασφάλειας του NAEMT και των εκδόσεων Jones & Bartlett Learning, το EVOS εξελίχθηκε σε πρόγραμμα διάρκειας:
-
8 ωρών θεωρητικής εκπαίδευσης
-
16 ωρών (θεωρία και πρακτική)
Το EVOS αποτελεί πλέον μέρος των αναγνωρισμένων συνεχιζόμενων εκπαιδεύσεων για επαγγελματίες υγείας μέσω του εκπαιδευτικού δικτύου του NAEMT.
Κύριες προκλήσεις και τομείς εστίασης
1. Χρήση Φάρων & Σειρήνας (Lights & Siren – L&S)
Η προσέγγιση αλλάζει ραγδαία. Το 58% των θανατηφόρων ατυχημάτων με ασθενοφόρα συνέβησαν κατά τη χρήση L&S. Η ελάχιστη κλινική βελτίωση στον χρόνο ανταπόκρισης (2–3 λεπτά νωρίτερα) δεν δικαιολογεί τον αυξημένο κίνδυνο, ειδικά όταν ο ασθενής περιμένει τελικά στο διάδρομο του νοσοκομείου.
Τον Φεβρουάριο του 2022, κοινή δήλωση 13 κορυφαίων οργανισμών (μεταξύ αυτών και η National Association of EMS Physicians ) πρότεινε πιο επιλεκτική χρήση L&S, με βάση την κλινική κατάσταση και τα ιατρικά πρωτόκολλα αξιολογημένης διαλογής.
2. Αναθεώρηση της “Χρυσής Ώρας”
Η ιδέα ότι το τραύμα πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσα σε μία ώρα επανεξετάζεται. Ο στόχος δεν είναι η αργοπορία, αλλά η συνειδητοποίηση ότι ο κίνδυνος της βεβιασμένης οδήγησης συχνά υπερβαίνει το όφελος των ελάχιστων λεπτών που κερδίζονται.
Εναλλακτικές: άμεση επικοινωνία με τον ιατρό για παράκαμψη του ΤΕΠ και απευθείας μεταφορά του καρδιολογικού περιστατικού στο αιμοδυναμικό εργαστήριο.
3. Ασφάλεια στη σκηνή περιστατικού
Η σκηνή δεν είναι ποτέ πραγματικά ασφαλής, ιδιαίτερα σε αυτοκινητόδρομους. Η Διαχείριση Συμβάντων Κυκλοφορίας (Traffic Incident Management) πρέπει να είναι προσχεδιασμένη, συντονισμένη και να ασκείται συστηματικά, ώστε να μειωθούν οι δευτερογενείς συγκρούσεις.
Δεν αρκεί να βασιζόμαστε σε νόμους τύπου «Move Over» ή στα φωσφοριζέ γιλέκα.
4. Αντιμετώπιση της κόπωσης
Η κόπωση είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του οδηγού οχήματος έκτακτης ανάγκης. Έρευνες δείχνουν ότι επηρεάζει πάνω από το 50% των επαγγελματιών, αυξάνοντας τον κίνδυνο τραυματισμών, ιατρικών λαθών και επικίνδυνων συμπεριφορών. Οι υπηρεσίες πρέπει να λάβουν σοβαρά μέτρα διαχείρισης της.
Η σημασία της εκπαίδευσης από έμπειρους εκπαιδευτές
Όλοι οι οδηγοί οχημάτων έκτακτης ανάγκης πρέπει να εκπαιδεύονται από εξειδικευμένους Εκπαιδευτές Πεδίου (Field Training Officers), οι οποίοι είναι πλήρως εξοικειωμένοι με τις αρχές και τις δεξιότητες που διδάσκει το EVOS.
Πηγή: Author’s Opinion: Emergency Vehicle Operator Safety Training Needs Standardization
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
