8.1 Ψυχοθεραπεία και πρόληψη στους ψυχικά πάσχοντες και στην οικογένεια
Η ραγδαία σχεδόν αποδιοργάνωση της κοινότητας, που μεσολαβούσε διακριτικά καιπροστατευτικά μεταξύ οικογένειας και κοινωνίας, αύξησε το άγχος στην οικογένεια. Στην προσπάθεια να ανταπεξέλθουν στις καινούργιες συνθήκες αρκετές οικογένειες ισορροπούν με συμπτώματα διαταραχής σε ένα ή περισσότερα μέλη τους. Μετά από έρευνα έχουν διαπιστωθεί κάποια χαρακτηριστικά και τρόποι με τους οποίους η οικογένεια οργανώνει τη ζωή της.
Υπάρχουν κάποιοι μέθοδοι μέσω των οποίων επηρεάζεται αυτή η οργάνωση , έτσι ώστε να αποφεύγεται ή να μειώνεται η παραγωγή ψυχοπαθολογίας. Στις μεθόδους αυτές περιλαμβάνονται συστηματικής προσέγγισης παρεμβάσεις στην οικογένεια, συμμετοχή σε ομάδα ευαισθητοποίησης ή θεραπείας ζευγαριών (Καζαμίας, 1994).
Η παρέμβαση σε όλη την οικογένεια και σε όλες τις οικογενειακές σχέσεις και όχι μόνο στο άτομο που έχει τα συμπτώματα ψυχικής ασθένεια είχε ως αποτέλεσμα την εξέλιξη:
1) Από το άτομο στον περίγυρο του και στις σχέσεις που εξελίσσονται εκεί.
2) Από το ενδοπροσωπικό στο διαπροσωπικό χώρο.
3) Από το παρελθόν στο παρόν.
4) Από το γιατί στο πως.
5) Από το απλό σχήμα της γραμμικής αιτιότητας στην αυτόνομη επιλογή εξέλιξης.
6) Από την μονόδρομη δράση στην ανάδρομη και στην αλληλομεταβολή.
7) Από το περιεχόμενο στη διεργασία (Shepard, 2003)
Η συστηματική προσέγγιση στη μελέτη της οικογένειας απεκάλυψε ορισμένες συστηματικές διαστάσεις ή δομικές μεταβλητές, που διέπουν την λειτουργία της οικογένειας. Οι μεταβλητές αυτές ξεχωρίζουν τις οικογένειες σε αυτές που παράγουν ψυχοπαθολογία και στις φυσιολογικές.
Οι μεταβλητές αυτές είναι:
1) Η δομή δυνάμεως: η ιεραρχία δύναμης και ο τρόπος διαπραγμάτευσης της.
2) Ο βαθμός που η οικογένεια επιτρέπει εξατομίκευση και ανέχεται διαφορές
3) Ο τρόπος αντίληψης της πραγματικότητας:
· Ο βαθμός σύγκλισης ανάμεσα στην οικογενειακή μυθολογία και την
πραγματικότητα
· Ο τρόπος που η οικογένεια αντιμετωπίζει την ροή του χρόνου
4) Το επίπεδο αντοχής στον χωρισμό και την απώλεια.
5) Η συναισθηματική έκφραση ή ο επικρατών συναισθηματικός τόνος
Η γνώση αυτών των παραμέτρων αποτελούν σημαντικό παράγοντα στη διαμόρφωση της ποιότητας της οικογενειακής ζωής και μπορεί να προσφέρει πρώιμες ή θεραπευτικές παρεμβάσεις (Μινουσίν, 2000).
Η οικογένεια είναι ένα ανοιχτό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει επίπεδα οργάνωσης μεγίστης πολυπλοκότητας, που αρχίζουν από το βιολογικό και εξελίσσονται προς το ψυχολογικό, το κοινωνικό, το πολιτιστικό. Το οικογενειακό σύστημα αποτελείται από υποσυστήματα όπως:
· Το ζευγάρι των γονιών
· Τα παιδιά
· Το κάθε μέλος ξεχωριστά τα οποία βρίσκονται σε σχέση συν-αλλαγής (Μινουσίν
2000)
Η θεραπεία του ζεύγους έχει αναπτυχθεί παράλληλα αλλά και ανεξάρτητα από τη θεραπεία οικογένειας. Το ζευγάρι μπορεί να θεωρηθεί είτε ως σύστημα είτε ως δυο ξεχωριστά άτομα τα οποία αλληλεπιδρούν και οι ανάγκες τους είτε εναρμονίζονται είτε συγκρούονται. Στη θεραπεία ζεύγους αρκετοί προτιμούν τη συμμετοχή δυο θεραπευτών, αντίθετου φύλου. Τα ζεύγη προσέρχονται στη θεραπεία είτε λόγω προβλημάτων σχέσης είτε λόγω συμπτωματολογίας ενός από τους συντρόφους (Ρήγας, 2008).
Στα παιδιά η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Έρευνες υποστηρίζουν πως ένα στα πέντε παιδιά έχει πρόβλημα έκφρασης συναισθημάτων και χρειάζεται ειδική βοήθεια, για να το ξεπεράσει. Επίσης υπάρχουν παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς τα οποία, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, θα τα βιώνουν σε όλη τους τη ζωή ή θα τα οδηγήσουν σε κάποια ψυχική διαταραχή (Miller, 1997).
Στην προσχολική ηλικία τα παιδιά εμφανίζουν:
· Δυσκολία στον ύπνο και στη διατροφή
· Διαταραχές του λόγου
· Προβλήματα στην συμπεριφορά
· Κοινωνικές δυσκολίες (Miller, 1997)
Στη σχολική ηλικία εμφανίζουν:
· Προβλήματα μάθησης- συγκέντρωσης-προσοχής
· Ανασφάλεια
· Χαμηλή αυτοπεποίθηση (Miller, 1997)
Στην εφηβεία εμφανίζουν:
· Μαθησιακές και κοινωνικές δυσκολίες
· Διαταραχές στη συμπεριφορά
· Κρίσεις πανικού
· Χρήση ουσιών
· Προβλήματα ταυτότητας φύλου (Miller, 1997)
Σε αυτή τη θεραπεία κυρίαρχο ρόλο έχει η επικοινωνία. Μέσω της επικοινωνίας τα παιδιά εκφράζουν τις ανησυχίες τους είτε μέσα από το παιχνίδι είτε μέσα από τη ζωγραφική είτε μέσα από το λόγο. Αποφεύγεται η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής και όταν ενδείκνυται γίνεται με τη βοήθεια του παιδοψυχίατρου. Σε τέτοιου είδους θεραπευτικές μεθόδους χρειάζεται χρόνος και υπομονή και από την οικογένεια και από το ίδιο το παιδί. Βασικό όμως θα ήταν να υπάρχει και συμβουλευτική κατευθυντήρια γραμμή και στους γονείς έτσι ώστε να βοηθούν και αυτοί με τη σειρά τους από το σπίτι (Miller, 1997).
Στην θεραπεία της οικογένειας το ενδιαφέρον στρέφεται στη στάση της οικογένειας απέναντι στο μέλος που εμφανίζει κάποια συμπτωματολογία, καθώς και στον αντίκτυπο που έχει η ατομική συμπτωματολογία στα υπόλοιπα μέλη. Αποκαλύπτονται δηλαδή οι ενδοοικογενειακές σχέσεις, τόσο πριν την εκδήλωση ενός ψυχιατρικού προβλήματος όσο και μετά από αυτήν. Η θεραπεία οικογένειας συνιστάται σε αραιές συνεδρίες με ολόκληρη την οικογένεια ή ένα μέρος της. Κατά τη θεραπεία επισημαίνονται θετικά οι υγιείς εφεδρείες της οικογένειας.
Συζητούνται η ατομική συμπτωματολογία ή αυτό που προσκομίζει η οικογένεια ως πρόβλημα και συνδέονται με αλλαγές ή σημαντικά γεγονότα στη ζωή της οικογένειας, καθώς και με τις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Εμφανίζονται
πιθανές σημασίες και ρόλοι, που μπορεί να κρύβει η ατομική συμπτωματολογία ή η προβληματική συμπεριφορά (Τομαράς, 2000).
Συνεχίζεται…
ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ – Ορισμός επιθετικότητας (Μέρος Πρώτο)
ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ – Κλητικοί παράγοντες επιθετικότητας (Μέρος Δεύτερο)
ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ – Αυτοκαταστροφικός Ασθενής (Μέρος Τέταρτο)
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΘΕΜΑ: ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ
ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ
ΤΣΙΡΩΝΗ ΜΑΡΙΑ
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
