Σήμερα, το να είσαι πυροσβέστης σημαίνει πολύ περισσότερα από το να σβήνεις φωτιές. Τα καθήκοντα έχουν αλλάξει σημαντικά, οι ευθύνες έχουν πολλαπλασιαστεί και μαζί τους έχει αυξηθεί και ο κίνδυνος – με τρόπους που ο μέσος πολίτης δεν μπορεί να φανταστεί.
Μετά από διαδοχικούς μαζικούς πυροβολισμούς, περιστατικά με ενόπλους σε σχολεία και πανεπιστήμια, αλλά και τυφλές επιθέσεις ψυχικά διαταραγμένων ατόμων σε εμπορικά κέντρα και δρόμους, τα βίαια περιστατικά αυξάνονται σε συχνότητα και ένταση. Οι εικόνες βίας που προβάλλονται στα ΜΜΕ δημιουργούν φόβο και μόνιμα αποτυπώνονται στο υποσυνείδητό μας.
Για τους πυροσβέστες, μέρος της αποστολής τους είναι να αντιμετωπίζουν τις επείγουσες συνέπειες αυτών των πράξεων βίας. Δεν είναι όμως όλα τα περιστατικά μεγάλης κλίμακας. Καθημερινά, στις ΗΠΑ καταγράφονται μικρότερες επιθέσεις και βίαια επεισόδια, πολλά από τα οποία δεν φτάνουν ποτέ στα δελτία ειδήσεων.
Βία εναντίον Πρώτων Ανταποκριτών
Πυροσβέστες, αστυνομικοί, διασώστες και προσωπικό επειγόντων περιστατικών στα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν ολοένα και πιο συχνά εχθρική συμπεριφορά. Από σωματικές επιθέσεις μέχρι λεκτικές απειλές, οι επαγγελματίες του 911 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού από τα ίδια τα άτομα στα οποία προσφέρουν βοήθεια.
Πολλοί πολίτες δυσκολεύονται να φανταστούν ότι οι πυροσβέστες μπορεί να υβριστούν, να φτυστούν, να απειληθούν ή ακόμη και να δεχθούν επίθεση. Ωστόσο, τα περιστατικά αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρούς τραυματισμούς, αναπηρία ή ακόμη και θάνατο.
Σύμφωνα με μελέτη του Rand Institute (2004) που είχε επικαλεστεί ο εκλιπών Αρχιπυροσβέστης Glenn Gaines, περίπου 88.000 πυροσβέστες τραυματίζονται κάθε χρόνο λόγω βίας, με 2.000 από αυτούς τους τραυματισμούς να είναι απειλητικοί για τη ζωή.
Ενδεικτικά Βίαια Περιστατικά
Από το 2012 έως το 2016 έχουν καταγραφεί δεκάδες περιστατικά επιθέσεων σε πυροσβέστες σε όλη τη χώρα, πολλά από τα οποία δεν έγιναν ποτέ γνωστά σε εθνικό επίπεδο.
Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
-
25 Δεκεμβρίου 2012, Webster, Νέα Υόρκη: Ένοπλος άνοιξε πυρ κατά πυροσβεστών που έφτασαν σε σκηνή πυρκαγιάς. Δύο πυροσβέστες σκοτώθηκαν, δύο τραυματίστηκαν σοβαρά. Ο δράστης αυτοκτόνησε.
-
10 Απριλίου 2013, Suwanee, Georgia: Άνδρας οπλισμένος κράτησε ομήρους πέντε πυροσβέστες που είχαν ανταποκριθεί σε κλήση για «πόνο στο στήθος». Τελικά, επενέβη η SWAT· ο δράστης σκοτώθηκε. Οι πυροσβέστες σώθηκαν, αλλά το περιστατικό τους σημάδεψε ψυχολογικά.
Γιατί Αυξάνεται η Βία;
Η βία εναντίον πυροσβεστών εξηγείται με διάφορους τρόπους:
-
Στην κοινωνία φαίνεται πως η επιθετική συμπεριφορά «νομιμοποιείται» όλο και περισσότερο (οδική οργή, ενδοοικογενειακή βία, επιθέσεις σε χώρους εργασίας).
-
Ο ρόλος των πυροσβεστών έχει αλλάξει: από ήρωες-διασώστες σε «δημόσιους υπαλλήλους» που καλούνται συχνά για μη επείγοντα ζητήματα. Αυτό μειώνει τον σεβασμό και αυξάνει την πιθανότητα να γίνουν στόχος.
-
Παράγοντες όπως η χρήση ουσιών και οι οικονομικές πιέσεις εντείνουν τις εντάσεις στις σκηνές.
Αντιμετώπιση – Προστασία Προσωπικού
Η Πρωτοβουλία #12 για την Ασφάλεια των Πυροσβεστών (National Fallen Firefighters Foundation, 2004) ζητά την ανάπτυξη εθνικών πρωτοκόλλων για ανταπόκριση σε βίαια περιστατικά.
Η ετοιμότητα ξεκινά από την πληροφόρηση:
-
Οι τηλεφωνητές πρέπει να συλλέγουν όσο το δυνατόν ακριβέστερα δεδομένα για τον κίνδυνο.
-
Οι πυροσβέστες πρέπει να έχουν την επιλογή να παραμένουν σε ασφαλή σημείο μέχρι να διασφαλιστεί η σκηνή από την αστυνομία.
-
Η συνεργασία με τις δυνάμεις ασφαλείας σε μικρής κλίμακας εκπαιδευτικά σενάρια είναι κρίσιμη.
Καίρια ερωτήματα για κάθε υπηρεσία:
-
Εξασφαλίζεται επαρκής πληροφόρηση πριν την αποστολή πληρώματος;
-
Έχει το προσωπικό εκπαιδευτεί σε χειρισμό επιθετικών, μεθυσμένων ή ψυχικά διαταραγμένων ατόμων;
-
Υπάρχει εκπαίδευση σε δεξιότητες αποκλιμάκωσης;
-
Υπάρχει συνεργασία με την τοπική αστυνομία για ρεαλιστική εκπαίδευση;
-
Οι βάρδιες είναι τόσο απαιτητικές ώστε η έλλειψη ύπνου να μειώνει την κρίση;
Σε ορισμένες περιοχές, όπως στη Νότια Καρολίνα, έχουν δοθεί ακόμη και αλεξίσφαιρα γιλέκα σε πυροσβέστες μετά από επιθέσεις με όπλα.
Επιπτώσεις
Η βία έχει άμεσες και έμμεσες συνέπειες:
-
Σωματικοί τραυματισμοί, ακόμη και θάνατοι.
-
Ψυχολογικό τραύμα και επαγγελματική εξουθένωση.
-
Νομικές συνέπειες για τους ίδιους τους διασώστες, αν οι ενέργειές τους αμφισβητηθούν.
Συμπέρασμα
Η τελευταία δεκαετία δείχνει ότι η βία εναντίον πυροσβεστών γίνεται ολοένα και πιο συχνή και πιο επικίνδυνη. Χρειάζεται περισσότερη συζήτηση, περισσότερα δεδομένα, περισσότερη έρευνα και – κυρίως – πολύ περισσότερη εκπαίδευση σε επίγνωση της κατάστασης και ασφάλεια σκηνής.
Αν εσείς ήσασταν ο διοικητής της υπηρεσίας σας, τι μέτρα θα παίρνατε για να διασφαλίσετε ότι Όλοι θα γυρίσουν σπίτι ασφαλείς;
Πηγή: Scene Safety: Violence Against Firefighters
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
