Στο τελευταίο άλμπουμ της Adele, 30, εκατοντάδες εκατομμύρια από εμάς έκαναν streaming το πρώτο του σινγκλ, Easy On Me. Αυτό το τραγούδι προκαλεί συναισθήματα που δεν περιγράφονται εύκολα με λόγια. Αλλά μάλλον μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι είναι ένα λυπηρό τραγούδι.
Δεν είναι προφανές ότι πρέπει να μας αρέσει η θλιμμένη μουσική. Η λύπη είναι συνήθως ένα συναίσθημα που προσπαθούμε να αποφύγουμε. Ένας άγνωστος μπορεί να περιμένει από εμάς να βρίσκουμε μια τέτοια μουσική καταθλιπτική και αντιπαθητική.
Ωστόσο, η λυπημένη μουσική μας τραβάει και μας ανεβάζει. Λοιπόν, γιατί ακούγοντας λυπημένη μουσική αισθάνεσαι τόσο καλά;
Η βιολογία της θλιμμένης μουσικής
Ας ξεκινήσουμε με τις βιολογικές θεωρίες. Όταν βιώνουμε απώλεια της πραγματικής ζωής ή συμπάσχουμε με τον πόνο του άλλου, ορμόνες όπως η προλακτίνη και η ωκυτοκίνη απελευθερώνονται μέσα μας. Αυτές μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε την απώλεια και τον πόνο, κάνοντας μας να νιώθουμε ηρεμία, παρηγοριά και υποστήριξη.
Το να νιώθουμε τον πόνο της Adele ή να θυμόμαστε τον δικό μας, μπορεί να προκαλέσει τέτοιες χημικές αλλαγές μέσα μας. Το να κάνετε κλικ στο τραγούδι της Adele μπορεί να είναι σαν να κάνετε κλικ στη δική μας, μεταφορικά, σταγόνα μορφίνης.
Οι μελέτες δεν ξεκαθαρίζουν τι πραγματικά συμβαίνει στον οργανισμό μας. Μια μελέτη δεν βρήκε στοιχεία ότι η λυπημένη μουσική αυξάνει τα επίπεδα προλακτίνης. Ωστόσο, άλλες μελέτες έχουν υποδείξει ότι η προλακτίνη και η ωκυτοκίνη κάνουν την αίσθηση της λυπημένης μουσικής.
Η ψυχολογία της θλιμμένης μουσικής
Ένας βασικός λόγος που απολαμβάνουμε τα λυπητερά τραγούδια είναι επειδή μας «συγκινούν» βαθιά. Αυτή η εμπειρία μερικές φορές ονομάζεται kama muta, ένας σανσκριτικός όρος που σημαίνει «κινούμενος από αγάπη». Το να αισθανόμαστε συγκινημένοι μπορεί να περιλαμβάνει ρίγη, ανατριχίλα, μια πλημμύρα συναισθημάτων (συμπεριλαμβανομένων των ρομαντικών), μια ζεστασιά στο στήθος μας και αγαλλίαση.
Γιατί όμως αισθανόμαστε συγκινημένοι; Ο Αμερικανός συγγραφέας Τζέιμς Μπάλντουιν το κατάλαβε όταν σκέφτηκε: «Αυτά που με βασάνιζαν περισσότερο ήταν αυτά που με συνέδεαν με όλους τους ανθρώπους που ήταν ζωντανοί, που ήταν ποτέ ζωντανοί». Ομοίως, το αίσθημα συγκίνησης μπορεί να προέλθει από το να νιώθουμε ξαφνικά πιο κοντά με άλλους ανθρώπους.
Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι που είναι πιο πιθανό να αισθάνονται συγκινημένοι από τη λυπημένη μουσική είναι αυτοί που έχουν υψηλή ενσυναίσθηση. Πράγματι, όταν έχουμε ακούσει το 30, μπορεί να στραφούμε σε βίντεο ανταπόκρισης για να δούμε πώς νιώθουν οι άλλοι. Αυτό μας επιτρέπει να μοιραστούμε μια συναισθηματική εμπειρία με άλλους. Η αίσθηση της κοινής συμμετοχής ενισχύει την αίσθηση ότι συγκινούμαστε και πυροδοτεί αισθήματα άνεσης και συμμετοχής.
Μια σχετική πρόταση είναι ότι η θλιμμένη μουσική της Adele μπορεί να είναι φίλος μας. Μπορεί να λειτουργήσει ως κοινωνικό υποκατάστατο. Η θλιβερή μουσική μπορεί να βιωθεί ως ένας φανταστικός φίλος που παρέχει υποστήριξη και ενσυναίσθηση μετά την απώλεια.
Το να νιώθουμε συγκίνηση μπορεί επίσης να προκύψει από αναμνήσεις που προκαλούνται από σημαντικές στιγμές της ζωής μας. Τα τραγούδια της Adele είναι έντονα νοσταλγικά. Μπορεί να είναι νοσταλγία, παρά θλίψη, που απολαμβάνουμε.
Πράγματι, όταν οι άνθρωποι ακούν θλιμμένη μουσική, μόνο περίπου το 25% λέει ότι πραγματικά νιώθει λυπημένος. Οι υπόλοιποι βιώνουν άλλα, συχνά σχετικά συναισθήματα, συνηθέστερα νοσταλγία. Αυτό το συναίσθημα νοσταλγίας μπορεί να βοηθήσει να αυξήσουμε την αίσθηση κοινωνικής μας σύνδεσης, να μετριάσει τα χωρίς νόημα συναισθήματα και να μειώσει το άγχος.
Μια εντελώς διαφορετική ψυχολογική θεωρία είναι ότι τα τραγούδια της Adele είναι συναισθηματικά γυμναστήρια. Μας δίνουν έναν ασφαλή, ελεγχόμενο χώρο στον οποίο μπορούμε να εξερευνήσουμε προσομοιωμένη θλίψη. Είναι το συναισθηματικό ισοδύναμο της λογομαχίας του Neo με τον Morpheus στην ταινία Matrix.
Η προσομοίωση λύπης μάς επιτρέπει να πειραματιστούμε και να μάθουμε από αυτό το συναίσθημα. Μπορούμε να ενισχύσουμε την ενσυναίσθησή μας, να μάθουμε να βλέπουμε καλύτερα τα πράγματα από την οπτική γωνία των άλλων ανθρώπων και να δοκιμάζουμε διάφορες αντιδράσεις στη λύπη. Αυτό μπορεί να μας κάνει καλύτερα προετοιμασμένους για την πραγματική απώλεια. Τέτοιες μαθησιακές εμπειρίες μπορεί να έχουν εξελιχθεί ώστε να είναι ευχάριστες για να ενθαρρύνουν τη χρήση τους.
Κατανοώντας την θλίψη
Εναλλακτικά, μπορεί τα τραγούδια της Adele να μην είναι ευχάριστα επειδή είναι λυπημένα ή νοσταλγικά. Μπορεί να είναι ευχάριστα απλά επειδή είναι όμορφα. Η λύπη μπορεί απλώς να συμπίπτει με την ομορφιά. Πράγματι, το να βλέπουμε πράξεις ηθικής αρετής ή ομορφιάς έχει προταθεί ότι προκαλούν συναισθήματα ανύψωσης και μπορεί να μας αγγίξουν, να μας συγκινήσουν και να μας εμπνεύσουν.
Μπορούμε να σκεφτούμε και σε πολιτιστικό επίπεδο. Εδώ μπορούμε να δούμε την ευχαρίστηση που μας δίνουν τα τραγούδια της Adele μέσα από απλούς στίχους που μας βοηθούν να αισθανθούμε με τον συγκεκριμένο τρόπο. Η Adele παίρνει σκληρές εμπειρίες ζωής και τις βοηθά να γίνουν κατανοητές.
Αυτό κάνει η τραγική τέχνη. Παίρνει τον πόνο και τα βάσανα και τη θλίψη του κόσμου και τους δίνει νόημα. Όπως το έθεσε κάποτε ο Γερμανός φιλόσοφος Friedrich Nietzsche, κάποιος που έχει ένα γιατί να ζει μπορεί να αντέξει σχεδόν τα πάντα.
Τελικά, τα τραγούδια της Adele θα σημαίνουν κάτι διαφορετικό για τον καθένα μας. Ακούμε λυπημένη μουσική όταν θέλουμε να αναλογιστούμε, να ανήκουμε ή να χαλαρώσουμε. Ακούμε για να βιώσουμε την ομορφιά, να νιώσουμε άνετα ή να αναπολήσουμε.
Αλλά σε όλους μας τα τραγούδια της Adele λένε: δεν είσαι μόνος στον πόνο σου. Μας αφήνουν να νιώσουμε τον πόνο της, να μοιραστούμε τα βάσανά μας και να συνδεθούμε με άλλους στο παρελθόν και παρόν. Και στο μοίρασμα της ανθρωπιάς μας είναι η ομορφιά.
Πηγή: https://theconversation.com/adele-30-the-psychology-of-why-sad-songs-make-us-feel-good-170322
Παναγιώτης Σπανός
ΠρονοσοκομειακόςΔιασώστης
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
