Η κάκωση στη σπονδυλική στήλη είναι πάντα σε ένα σημείο ;
Όχι. Σε ένα ποσοστό 20% των ασθενών με σοβαρή κάκωση στη σπονδυλική στήλη πχ κάταγμα, υπάρχει και δεύτερη κάκωση σε άλλο σημείο. Επίσης, δεν είναι καθόλου σπάνιο να συνυπάρχει κάκωση και στο κεφάλι και στη σπονδυλική στήλη.
Πως αντιμετωπίζεται η κάκωση στη σπονδυλική στήλη ;
Σε γενικές γραμμές ένας ασθενής με κάκωση στη σπονδυλική στήλη, αντιμετωπίζεται με :
• ακινητοποίηση : για να σταθεροποιηθεί η σπονδυλική στήλη και να μην επιδεινωθεί η κάκωση. Αυτό γίνεται με κολλάρο (στις κακώσεις αυχένα) ή και με ειδικό άκαμπτο φορείο (σε πολυτραυματίες)
• μεταφορά στο Νοσοκομείο (με προσοχή στην ακινητοποίηση)
• εντοπισμός : που πονάει ο ασθενής ; σε ένα ή περισσότερα σημεία ; ψηλάφηση της σπονδυλικής στήλης
• νευρολογική εξέταση : υπάρχει αδυναμία σε χέρι ή πόδι ; μούδιασμα ; επίπεδο αισθητικότητας ; διαταραχή στην ούρηση ;
• απεικονιστικός έλεγχος : ακτινογραφίες, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία
• αντιμετώπιση : συντηρητική ή χειρουργική. Στη συντηρητική ανήκει η ακινητοποίηση (μπορεί να είναι με κολλάρο, με θωρακο-οσφυϊκό κηδεμόνα κ.ο.κ) και η φαρμακευτική αγωγή (κορτιζόνη, παυσίπονα) Στη χειρουργική θεραπεία ανήκει η σταθεροποίηση πχ με σπονδυλοδεσία.
Εικόνα 1 : μια καρέκλα στην οποία το ένα πόδι έχει χάσει ένα καρφί και παίζει, είναι ένα παράδειγμα αστάθειας.
Τι είναι η αστάθεια (instability) της σπονδυλικής στήλης ;
Η σπονδυλική στήλη είναι δυναμικά σταθερή. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να εκτελεί χιλιάδες κινήσεις καθημερινά (κάμψη, έκταση, στροφή, άρση βάρους, βάδιση, τρέξιμο, χορός κλπ) αλλά στο τέλος της κάθε μιας κίνησης η σπονδυλική στήλη επανέρχεται στην ουδέτερη θέση, χωρίς να επιβαρύνεται ο νωτιαίος μυελός και τα νεύρα και χωρίς να προκαλείται πόνος.
Κάθε απόκλιση από αυτό ονομάζεται αστάθεια της σπονδυλικής στήλης. Η αστάθεια προκύπτει :
1. οξέως δηλ. απότομα, μετά από μια κάκωση της σπονδυλικής στήλης. Πχ ορισμένα κατάγματα στον αυχένα προκαλούν αστάθεια, διότι κάθε κίνηση μπορεί να προκαλέσει πίεση στο νωτιαίο μυελό και παράλυση στα χέρια και τα πόδια
2. χρονίως δηλ. σε διάστημα ετών. Αυτό αποτελεί τη βάση της εκφυλιστικής νόσου της σπονδυλικής στήλης, η οποία, ανάλογα με την εντόπιση παίρνει διάφορα ονόματα όπως αυχενική σπονδύλωση / μυελοπάθεια, οσφυϊκή στένωση κ.ο.κ.
*ένα παράδειγμα από την καθημερινότητα που θυμίζει την αστάθεια της σπονδυλικής στήλης, είναι μια καρέκλα όπου έχει φύγει ένα καρφί, και “παίζει” δηλ. κάποιος που κάθεται πάνω της έχει κίνδυνο να πέσει στο έδαφος.
Τι ονομάζουμε πλήρη βλάβη της σπονδυλικής στήλης και τι ατελή ;
Πλήρης βλάβη (complete spinal cord lesion) είναι μια βαρύτατη μορφή κάκωσης της σπονδυλικής στήλης στην οποία υπάρχει κατάργηση κάθε νευρολογικής λειτουργίας κάτω από το σημείο της κάκωσης. Έτσι πχ ένας ασθενής με πτώση από ύψος και συντριπτικό κάταγμα στον 10ο θωρακικό σπόνδυλο, μπορεί να παρουσιάσει παραπληγία δηλ. πλήρη αδυναμία και στα 2 πόδια, κατάργηση κάθε μορφής αισθητικότητας στα πόδια και διαταραχή στην ούρηση.
Ατελής βλάβη (incomplete spinal cord lesion) της σπονδυλικής στήλης ονομάζουμε εκείνη κατά την οποία παραμένει ένα μέρος της νευρολογικής λειτουργίας κάτω από το σημείο της κάκωσης. Έτσι πχ, ο ασθενής στο προηγούμενο παράδειγμα, αν είναι πιο τυχερός, μπορεί να έχει μερική κίνηση, ή να έχει διατηρηθεί ένα μέρος της αισθητικότητας στα πόδια.
Όλη η σημασία βρίσκεται στο να διαπιστωθεί άμεσα αν υπάρχει ατελής βλάβη στη σπονδυλική στήλη και να γίνουν όλοι οι χειρισμοί (ενδεχομένως και η χειρουργική επέμβαση) ώστε να μην μετατραπεί η βλάβη σε πλήρη.
*ένας ασθενής που έρχεται στο Νοσοκομείο με πλήρη βλάβη από ένα σημείο και κάτω, έχει μόνο 3% πιθανότητες να επανέλθει ένα μέρος της νευρολογικής λειτουργίας μετά από 24 ώρες. Αν έχουν περάσει 24 ώρες από την κάκωση και δεν υπάρχει επάνοδος της νευρολογικής λειτουργίας, δεν υπάρχει πιθανότητα διάσωσης.
Ποια είναι η νευρολογική εξέταση σε έναν ασθενή με κάκωση της σπονδυλικής στήλης ;
Ο πλήρης νευρολογικός έλεγχος σε μια κάκωση σπονδυλικής στήλης περιλαμβάνει την εξέταση :
• της κινητικότητας στα χέρια ή και τα πόδια
• της αισθητικότητας στα χέρια ή και στα πόδια. Ειδικά εξετάζεται η αίσθηση του πόνου και η αίσθηση των μελών στο χώρο (εν τω βάθει αισθητικότητα). Επίσης μεγάλη εντοπιστική σημασία έχει η εύρεση του επιπέδου αισθητικότητας δηλ. του σημείου στο σώμα (σαν ζώνη) κάτω από το οποίο καταργείται η αισθητικότητα
• σε ειδικές περιπτώσεις, ελέγχεται ο τόνος και η αισθητικότητα στην περιοχή του σφιγκτήρα του πρωκτού.
Τι είδους κακώσεις μπορεί να εμφανιστούν στη σπονδυλική στήλη ;
Ανάλογα με το μηχανισμό και τη βαρύτητα της κάκωσης, μπορεί να εμφανιστούν :
1. οστικές κακώσεις δηλ. κατάγματα στους σπονδύλους
2. εξαρθρήματα δηλ. μετατόπιση ενός σπονδύλου λόγω βλάβης σε συνδέσμους ή αρθρώσεις
3. ρήξη μεσοσπονδυλίου δίσκου, που θα έχει ως αποτέλεσμα τα συμπτώματα της δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου)
4. θλάση (δηλ. αιμορραγία) μέσα στο νωτιαίο μυελό. Η βαρύτερη περίπτωση είναι η διατομή του νωτιαίου μυελού, δηλ. όταν ο νωτιαίος μυελός κόβεται στα δύο, το οποίο αποτελεί βέβαια πλήρη και μη αναστρέψιμη νευρολογική βλάβη, από το σημείο της κάκωσης και κάτω
5. κακώσεις σε μεμονωμένα νεύρα
6. κακώσεις στα νευρικά πλέγματα δηλ. στις ομάδες των νεύρων, που σχηματίζονται αμέσως μετά την έξοδο από το σπονδυλικό σωλήνα
7. κακώσεις στα αγγεία που συνορεύουν με τη σπονδυλική στήλη πχ κάκωση της σπονδυλικής αρτηρίας στον αυχένα.
Εικόνα 2 : Σύνθετη κάκωση της σπονδυλικής στήλης:
1) κάταγμα, που προκαλεί απώλεια ύψους και γωνίωση του μεσαίου σπονδύλου
2) κάταγμα στην άρθρωση
3) διατομή των συνδέσμων, μπρος και πίσω (μπλε χρώμα)
4) ρήξη μεσοσπονδυλίου δίσκου (μωβ χρώμα)
Μπορεί ένας ασθενής με κάκωση στη σπονδυλική στήλη, να είναι καλά την πρώτη ώρα μετά τον τραυματισμό και να επιδεινωθεί νευρολογικά αργότερα ;
Ναι. Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω ανάπτυξης οιδήματος μέσα στο νωτιαίο μυελό, λόγω μετατόπισης ενός σπονδύλου κλπ. Ακριβώς για αυτό το λόγο, έχει τεράστια σημασία το να καθοριστεί αν υπάρχει σταθερότητα στη σπονδυλική στήλη ή όχι. Ασταθής σπονδυλική στήλη σημαίνει ότι υπάρχει ο κίνδυνος νευρολογικής επιδείνωσης. Η αστάθεια στη σπονδυλική στήλη αντιμετωπίζεται με ακινητοποίηση πχ σκληρό κολλάρο στον αυχένα και νευροχειρουργική επέμβαση σταθεροποίησης της σπονδυλικής στήλης πχ σπονδυλοδεσία.
Σε ποιόν γιατρό θα πρέπει να απευθυνθώ για ένα χτύπημα στον αυχένα ή την μέση ;
Θα πρέπει να επισκεφθείτε ένα Νευροχειρουργό.
Πηγή: neurocenter
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
