Πώς η επιβολή του νόμου προσδιορίζει τον κυρίαρχο επιτιθέμενο και το θύμα
Πρόκειται για άλλη μια φαινομενικά σκληρή και άδικη τροπή στο δίλημμα της ενδοοικογενειακής βίας: Ένα θύμα κακοποίησης αποφασίζει να αποτρέψει μια επίθεση ή να υπερασπιστεί τον εαυτό του με μια βίαιη πράξη εναντίον του θύτη του, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να θεωρηθεί ως ο δράστης.
Η πρώτη ιστορική υπόθεση βίαιης αυτοάμυνας κατά του θύτη ήταν η υπόθεση Washington State v. Wanrow. Τον Αύγουστο του 1972, η Yvonne Wanrow από την Ουάσινγκτον πυροβόλησε τον 62χρονο William Wesler, γνωστό παιδεραστή, αφού επιτέθηκε στον γιο της.
Προηγουμένως, ο Wesler είχε βιάσει την 7χρονη κόρη της μπέιμπι σίτερ της Wanrow, με αποτέλεσμα το παιδί να προσβληθεί από σεξουαλικώς μεταδιδόμενη ασθένεια. Η Wanrow κάλεσε την αστυνομία, η οποία αρνήθηκε να συλλάβει τον Wesler μέχρι το πρωί της επόμενης Δευτέρας. Αργότερα, ο Wesler εμφανίστηκε για να δηλώσει την αθωότητά του στην Wanrow. Ήταν μεθυσμένος και αρνήθηκε να φύγει όταν του ζητήθηκε. Φέρεται ότι ο Wesler πλησίασε τον γιο της Wanrow, μουρμουρίζοντας κάτι σαν: “Τι χαριτωμένο αγοράκι”.
Η Wanrow φοβήθηκε. Στην προσπάθειά της να προστατεύσει τον εαυτό της και το γιο της, πυροβόλησε θανάσιμα τον Wesler. Καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία σε βαθμό κακουργήματος και της επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης 20 ετών. Ωστόσο, με μια απόφαση-ορόσημο, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουάσινγκτον ανακοίνωσε ότι η Wanrow είχε δικαίωμα να ζητήσει από τους ενόρκους να εξετάσουν τις πράξεις της υπό το πρίσμα των περιστάσεων.
Η απόφαση που εκδόθηκε για πρώτη φορά στη χώρα αναγνώρισε τα νομικά προβλήματα των επιζώντων που υπερασπίζονται τον εαυτό τους ή τα παιδιά τους από τους κακοποιούς. Επτά μήνες αργότερα, η Wanrow αφέθηκε ελεύθερη και δήλωσε ένοχη για ανθρωποκτονία και επίθεση δευτέρου βαθμού. Της επιβλήθηκε πενταετής αναστολή.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αντισταθείτε
Η αυτοάμυνα μπορεί να είναι σωτήρια και μια επιζήσασα δεν πρέπει να διστάζει να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο χρειάζεται για να σώσει τη δική της ζωή και τη ζωή των παιδιών της όταν κινδυνεύει. Το νόημα της αυτοάμυνας είναι να σας βοηθήσει να ξεφύγετε ή να ακινητοποιήσετε τον θύτη σας σε καταστάσεις που απειλούν τη ζωή σας για αρκετό χρονικό διάστημα ώστε να διαφύγετε ή να καλέσετε την υπηρεσία επιβολής του νόμου. Εδώ μπορείτε να μάθετε τακτικές αυτοάμυνας που χρησιμοποιούν τη μηχανική του σώματός σας, αποτελεσματικές απέναντι σε έναν επιτιθέμενο οποιουδήποτε μεγέθους ή δύναμης.
Και υπάρχει και ένας άλλος τρόπος για να αντεπιτεθείτε.
“Ο καλύτερος τρόπος για να υπερασπιστείς τον εαυτό σου είναι πολύ πριν κάτι γίνει σωματικό”, λέει η πρόεδρος του Girls Fight Back, Gina Kirkland.
Η οργάνωσή της διδάσκει δεξιότητες διαίσθησης, συνειδητοποίηση της επιλογής, πώς να θέτεις λεκτικά όρια, πώς να συμπεριφέρεσαι με ενδυναμωμένο τρόπο, αλλά και ποια είναι τα δικαιώματα που έχει μια γυναίκα, ειδικά σε μια σχέση. “Είναι τρομακτικό ότι πολλές γυναίκες δεν γνωρίζουν [τα δικαιώματά τους]. Έχουν 100 τοις εκατό το δικαίωμα στην αυτονομία όσον αφορά το σώμα τους”.
Πώς η αστυνομία αναγνωρίζει τους επιτιθέμενους
Σε περιπτώσεις του λεγόμενου “συνδρόμου κακοποιημένου ατόμου”, ο θύτης μπορεί να προσπαθήσει να αντιστρέψει την ευθύνη και να πείσει την αστυνομία ότι ο θύτης είναι το θύμα. Η αστυνομία αντιμετωπίζει την πρόκληση να εκτιμήσει ποια εγκλήματα έχουν συμβεί. Ευτυχώς, πολλοί έχουν εκπαιδευτεί στις τακτικές του θύτη και εργάζονται για να προσδιορίσουν ποιος είναι ο “κυρίαρχος επιτιθέμενος”, δηλαδή το άτομο που είναι ο κύριος επιτιθέμενος και όχι απλώς ο πρώτος επιτιθέμενος σε ένα περιστατικό. Αυτό το κάνουν προσπαθώντας να εντοπίσουν τραύματα που παραπέμπουν σε προηγούμενη κακοποίηση, ενώ παράλληλα αναζητούν σημάδια εξουσίας και ελέγχου, όπως συναισθηματική κακοποίηση, μοτίβα βίας, απομόνωση του θύματος, απειλές και επιβολή ασήμαντων απαιτήσεων.
Η αστυνομία εξετάζει επίσης τα εξής:
Επιθετικούς και αμυντικούς τραυματισμούς
Τη σοβαρότητα των τραυματισμών που έχει υποστεί κάθε άτομο
Απειλές κατά του άλλου ή μέλους της οικογένειας ή κατοικίδιου ζώου
Εάν ένα μέρος ενήργησε σε αυτοάμυνα ή για την υπεράσπιση κάποιου άλλου
Οποιοδήποτε ιστορικό ενδοοικογενειακής βίας
Προηγούμενες καταδίκες για επίθεση
Διατάγματα προστασίας που έχουν κατατεθεί
Εάν ένα μέρος έχει φοβική συμπεριφορά
Εάν ένα μέρος έχει ελεγκτική συμπεριφορά
Καταθέσεις μαρτύρων
Δεν γνωρίζουμε τα συναισθήματα που ένιωσε η Wanrow μετά τον πυροβολισμό της Wesler ή μετά τη δίκη της. Γνωρίζουμε όμως ότι πολλοί επιζώντες αισθάνονται ένοχοι που υπερασπίζονται τον εαυτό τους, σαν να είναι οι ίδιοι θύτες. Αυτό μπορεί να προέρχεται από τις τακτικές που χρησιμοποιεί ο πραγματικός θύτης.
“Είναι αποτέλεσμα συναισθηματικής και ψυχολογικής κακοποίησης από τον σύντροφό τους”, εξηγεί η Lucille Rosario, υπεύθυνη του προγράμματος για τις γυναίκες στο Domestic Abuse Project στη Μινεάπολη.
“Συχνά οι κακοποιοί χρησιμοποιούν τον σύντροφό τους που ενεργεί σε αυτοάμυνα ως λογική [για να συνεχίσουν να κακοποιούν], ακόμη και μετά από τη διάπραξη ετών κακοποίησης”, λέει η ίδια. “Οι επιζώντες χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη από εμάς, από την κοινωνία”. Ειδικά από τη στιγμή που, μετά την εμπλοκή του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης, ένας επιζών δεν θεωρείται πλέον ως κάποιος εναντίον του οποίου διαπράχθηκε έγκλημα, αλλά ενδεχομένως ως δράστης, επειδή υπερασπίστηκε τον εαυτό του, εξηγεί η Rosario.
Τι έχουμε λοιπόν ως κοινωνία κατά της αυτοάμυνας; “Υπάρχει πίεση για το πώς πρέπει να μοιάζει ένας επιζών και πώς πρέπει να μοιάζει ένας θύτης”, λέει η Rosario. “Οι άνθρωποι αισθάνονται άβολα όταν ο ένας ή ο άλλος δεν ταιριάζει απόλυτα σε αυτούς τους ρόλους. Έχουμε αυτή την εικόνα ότι οι επιζώντες πρέπει να είναι γλυκοί, καλοί και να μην έχουν ελαττώματα ή να επιτίθενται στον θύτη τους. Αυτή είναι μεγάλη πίεση. Ξεχνάμε ότι είναι άνθρωποι”.
Η Rosario λέει ότι βλέπει πολλούς επιζώντες ενδοοικογενειακής κακοποίησης που κατηγορούν τους εαυτούς τους επειδή υπερασπίζονται τον εαυτό τους: “Δεν είναι δίκαιο. Δεν το χειριζόμαστε καλά το θέμα. Πρέπει να αλλάξουμε τη συζήτησή μας γύρω από την ενδοοικογενειακή βία”.
Πηγή: https://www.domesticshelters.org/articles/escaping-violence/how-self-defense-can-go-wrong
Παναγιώτης Σπανός
Προνοσοκομειακός Διασώστης
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
