Οι αιμοστατικοί ιμάντες (tourniquets) είναι κρίσιμα εργαλεία για τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, ειδικά σε περιστατικά με σοβαρές αιμορραγίες που απειλούν τη ζωή. Η χρήση τους επιτρέπει στους διασώστες, στους παραϊατρικούς και στο προσωπικό ασφάλειας να ελέγξουν γρήγορα μια ακραία αιμορραγία, ώστε να μπορέσει να συνεχιστεί η παροχή φροντίδας χωρίς καθυστέρηση.
Με την αύξηση των περιστατικών ένοπλης βίας, όλοι – από επαγγελματίες μέχρι πολίτες – είναι πιθανό να βρεθούν μπροστά σε έναν πυροβολισμό.
Παρακάτω παρουσιάζονται οι βασικές αρχές και τα βήματα για τη σωστή εφαρμογή ενός tourniquet.
Τι είναι το tourniquet;
Ένα tourniquet είναι ένας πολύ σφιχτός ιμάντας που δένεται στο χέρι ή στο πόδι για να σταματήσει μαζική αιμορραγία, όπως αυτή που προκαλείται από πυροβολισμό.
Δεν εφαρμόζεται ποτέ σε κεφάλι, λαιμό ή κορμό.
Χρησιμοποιείται κυρίως από επαγγελματίες (ιατρούς, διασώστες, στρατιωτικούς, αστυνομικούς), επειδή η λανθασμένη χρήση μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές ή σοβαρή βλάβη στους ιστούς.
Ωστόσο, σε καταστάσεις ζωής ή θανάτου, η χρήση του είναι απολύτως δικαιολογημένη.
Υπάρχουν:
-
Εμπορικοί αιμοστατικοί ιμάντες (CAT, SOFT-T κ.λπ.)
-
Αυτοσχέδιοι, όταν δεν υπάρχει διαθέσιμος εξοπλισμός (τριγωνικός επίδεσμος, κομμάτι ύφασμα + έμβολο).
🛠️ Πώς εφαρμόζουμε ένα tourniquet
1) Εντοπισμός της αιμορραγίας
Βρες το ακριβές σημείο του τραύματος και αξιολόγησε την ένταση της αιμορραγίας.
2) Άσκηση πίεσης
Άσκησε άμεση, δυνατή πίεση στο τραύμα για προσωρινό έλεγχο.
Είναι επώδυνο, αλλά μπορεί να σώσει τη ζωή του τραυματία.
3) Προετοιμασία της περιοχής
Σχίσε ή αφαίρεσε ρούχα ώστε το tourniquet να τοποθετηθεί πάνω σε γυμνό δέρμα.
4) Τοποθέτηση πάνω από το τραύμα
Τοποθέτησε το tourniquet:
-
Λίγα εκατοστά πάνω από το τραύμα, όσο πιο κοντά στην καρδιά.
-
Αν είναι κάτω από γόνατο ή αγκώνα, τοποθέτησέ το πάνω από την άρθρωση.
Κάνε έναν απλό τετραγωνικό κόμπο αν χρησιμοποιείς αυτοσχέδιο.
5) Προσθήκη εμβόλου
Χρησιμοποίησε κάτι στιβαρό για windlass (π.χ. στικ, κουτάλι, στιλό).
Τοποθέτησέ το πάνω στον κόμπο και δέσε τις άκρες πάνω του.
6) Στρέψε το έμβολο 
Άρχισε να περιστρέφεις το έμβολο για να αυξήσεις την πίεση.
Η διαδικασία είναι εξαιρετικά επώδυνη, αλλά απαραίτητη.
7) Συνέχισε μέχρι να σταματήσει η αιμορραγία
Στρέφε μέχρι:
-
Η αιμορραγία να μειωθεί σημαντικά ή να σταματήσει εντελώς.
-
Να μην αισθάνεσαι σφυγμό περιφερικά του τραύματος.
8) Σταθεροποίηση και καταγραφή χρόνου
Ασφάλισε το έμβολο για να μην χαλαρώσει.
Κατέγραψε την ώρα εφαρμογής στο δέρμα του ασθενούς ή επάνω στον ιμάντα.
🧬 Πώς λειτουργεί το tourniquet;
Ο ιμάντας εφαρμόζει ισχυρή πίεση πάνω από το τραύμα, προς την πλευρά της καρδιάς. Με το στρίψιμο του εμβόλου:
-
Διακόπτεται η αρτηριακή ροή.
-
Σταματά η μαζική αιμορραγία.
-
Ο τραυματίας κερδίζει πολύτιμο χρόνο μέχρι να φτάσει εξειδικευμένη βοήθεια.
Σε περιστατικά πυροβολισμών, είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα επιβίωσης.
Πηγή: Tourniquet: Stop bleeding after a gunshot wound
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
