Εισαγωγή
Τα μαιευτικά επείγοντα είναι από τις πιο απαιτητικές και κρίσιμες καταστάσεις που μπορεί να συναντήσει ένας διασώστης στο πεδίο. Απαιτούν γρήγορη λήψη αποφάσεων, καλή γνώση της μαιευτικής και ψυχραιμία. Στόχος αυτού του οδηγού είναι να παρέχει πρακτικές οδηγίες και καλές πρακτικές για τη διαχείριση αυτών των περιστατικών.
Τι είναι τα Μαιευτικά Επείγοντα;
Πρόκειται για ιατρικές κρίσεις που συμβαίνουν κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό ή αμέσως μετά τον τοκετό. Μπορούν να αφορούν τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο και συχνά απαιτούν άμεση παρέμβαση για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών ή θανάτου.
Συχνότερα μαιευτικά επείγοντα:
-
Πρόωρος τοκετός: Έναρξη τοκετού πριν τις 37 εβδομάδες.
-
Αποκόλληση πλακούντα: Πρόωρος διαχωρισμός του πλακούντα από το τοίχωμα της μήτρας.
-
Εκλαμψία: Σπασμοί σε έγκυο γυναίκα λόγω σοβαρής προεκλαμψίας.
-
Αιμορραγία μετά τον τοκετό: Υπερβολική αιμορραγία μετά τη γέννα.
-
Ισχιακή προβολή: Το μωρό παρουσιάζεται με πόδια ή γλουτούς πρώτα.
-
Δυστοκία ώμων: Το κεφάλι του μωρού βγαίνει, αλλά οι ώμοι παγιδεύονται.
-
Πρόπτωση ομφάλιου λώρου: Ο λώρος βγαίνει στον κόλπο πριν το μωρό και μπορεί να συμπιεστεί, κόβοντας το οξυγόνο.
Βασικές Αρχές για Διασώστες
1. Ασφάλεια & Εκτίμηση Σκηνής
-
Βεβαιωθείτε ότι ο χώρος είναι ασφαλής.
-
Συλλέξτε πληροφορίες: ηλικία κύησης, προγεννητική παρακολούθηση, επιπλοκές στο παρελθόν.
2. Επικοινωνία
-
Καθησυχάστε τη μητέρα: Ο φόβος και το άγχος είναι έντονα. Η ήρεμη και σίγουρη στάση βοηθά.
-
Συνεργασία ομάδας: Σαφείς οδηγίες και ρόλοι μεταξύ πληρώματος.
3. Γρήγορη Εκτίμηση
Χρησιμοποιήστε την προσέγγιση ABCDE για την αξιολόγηση μητέρας και εμβρύου.
Αντιμετώπιση Συγκεκριμένων Επειγόντων
1. Πρόωρος Τοκετός
Σημεία: Συσπάσεις, πόνος στη μέση, υγρά/αιματηρή έκκριση.
Αντιμετώπιση:
-
Ενθαρρύνετε την έγκυο να ξαπλώσει στο αριστερό πλάι.
-
Γρήγορη μεταφορά σε μαιευτήριο.
-
Παρακολουθήστε ζωτικά σημεία και εμβρυϊκούς παλμούς.
2. Αποκόλληση Πλακούντα
Σημεία: Αιμορραγία, έντονος κοιλιακός πόνος, σκληρή μήτρα, σημεία σοκ.
Αντιμετώπιση:
-
Οξυγόνο υψηλής ροής.
-
Φλεβική γραμμή και υγρά.
-
Ταχεία διακομιδή.
3. Εκλαμψία
Σημεία: Σπασμοί, υπέρταση, σύγχυση.
Αντιμετώπιση:
-
Προστασία αεραγωγού και μητέρας κατά τον σπασμό.
-
Οξυγόνο.
-
Προετοιμασία για ταχεία μεταφορά.
4. Αιμορραγία μετά τον Τοκετό
Σημεία: Έντονη αιμορραγία, σημεία σοκ.
Αντιμετώπιση:
-
Μαλάξεις στη μήτρα.
-
Οξυγόνο, IV υγρά.
-
Ταχεία διακομιδή.
5. Ισχιακή Προβολή
Σημεία: Πόδια ή γλουτοί πρώτα.
Αντιμετώπιση:
-
Μην προσπαθήσετε να τραβήξετε το μωρό.
-
Ενθαρρύνετε τη μητέρα να μη σπρώχνει μέχρι να βγει ο κορμός.
-
Ενημερώστε έγκαιρα το μαιευτήριο.
6. Δυστοκία Ώμων
Σημεία: Κεφάλι γεννιέται αλλά οι ώμοι μένουν μέσα.
Αντιμετώπιση:
-
Ζητήστε από τη μητέρα να λυγίσει τα πόδια προς την κοιλιά (θέση McRoberts).
-
Πιέστε υπερηβικά για να ελευθερωθεί ο ώμος.
7. Πρόπτωση Ομφάλιου Λώρου
Σημεία: Ο λώρος φαίνεται/ψηλαφάται στον κόλπο, χαμηλοί εμβρυϊκοί παλμοί.
Αντιμετώπιση:
-
Τοποθετήστε τη μητέρα σε γονατοθωρακική θέση ή με τα ισχία ψηλά.
-
Με το χέρι σηκώστε το κεφάλι/σώμα του μωρού από τον λώρο για να αποτρέψετε συμπίεση.
-
Καλύψτε τον λώρο με γάζες βρεγμένες σε φυσιολογικό ορό.
-
Επείγουσα διακομιδή.
Απαραίτητες Δεξιότητες και Εξοπλισμός
Δεξιότητες
-
Στήριξη περινέου κατά τον τοκετό.
-
Μαλάξεις μήτρας για έλεγχο αιμορραγίας.
-
Αναζωογόνηση νεογνού (αερισμός με BVM, απελευθέρωση αεραγωγού).
Εξοπλισμός
-
Μαιευτικό κιτ (γάντια, αποστειρωμένα εργαλεία, σφιγκτήρες λώρου).
-
Υλικά για IV και υγρά.
-
Συσκευές οξυγόνου.
-
Εξοπλισμός αναζωογόνησης νεογνού (BVM, αναρρόφηση, κουβέρτες).
Μεταφορά
-
Όλα τα μαιευτικά επείγοντα πρέπει να μεταφέρονται σε νοσοκομείο με Μαιευτική/Γυναικολογική κλινική.
-
Επικοινωνήστε εγκαίρως με το νοσοκομείο και ενημερώστε για την κατάσταση και τις παρεμβάσεις που έγιναν.
-
Συνεχίστε την υποστήριξη καθ’ οδόν.
Εκπαίδευση και Ετοιμότητα
-
Η τακτική εκπαίδευση σε μαιευτικά επείγοντα είναι απαραίτητη.
-
Η εκπαίδευση με προσομοιώσεις αυξάνει την αυτοπεποίθηση σε σπάνια αλλά κρίσιμα περιστατικά.
-
Γνωρίστε τα πρωτόκολλα και τις δυνατότητες των τοπικών νοσοκομείων.
Συμπέρασμα
Η διαχείριση μαιευτικών επειγόντων απαιτεί συνδυασμό γνώσεων, κλινικών δεξιοτήτων και σωστής επικοινωνίας. Με προετοιμασία και ομαδική συνεργασία, ο διασώστης μπορεί να κάνει τη διαφορά για τη μητέρα και το μωρό, εξασφαλίζοντας τις καλύτερες δυνατές εκβάσεις.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). (2021). Obstetric Emergency Guidelines. ACOG.org
National Association of EMS Physicians (NAEMSP). (2022). Prehospital Management of Obstetric Emergencies. NAEMSP.org
Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. (2020). Management of Breech Presentation. RCOG.org.uk
Πηγή: Navigating Obstetric Emergencies: A Guide for EMS Providers
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
