Το Σύνδρομο Μυνχάουζεν είναι μία από τις πιο γνωστές κατασκευασμένες διαταραχές, κατά την οποία ένα άτομο προσποιείται ότι είναι άρρωστο ή προκαλεί σκόπιμα συμπτώματα ασθένειας, με κύριο στόχο να αναλάβει το ρόλο του ασθενή και να γίνει το επίκεντρο της προσοχής.
Πρόκειται για σοβαρή ψυχική διαταραχή, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και το Σύνδρομο Μυνχάουζεν δια αντιπροσώπου (Munchausen by proxy), όπου ένα άτομο παρουσιάζει ως άρρωστο ένα παιδί ή άλλο εξαρτώμενο άτομο, συχνά προκαλώντας τραυματισμό ή ασθένεια με σκοπό την εξαπάτηση των επαγγελματιών υγείας.
Βασικές αρχές προνοσοκομειακής εκτίμησης
Ακόμη και αν υποψιάζεστε Σύνδρομο Μυνχάουζεν, οι βασικές αρχές εκτίμησης πρέπει να παραμένουν αμετάβλητες:
ABCs:
-
A: Αεραγωγός (Airway)
-
B: Αναπνοή (Breathing)
-
C: Κυκλοφορία / Σφυγμός (Circulation / Pulse)
Η συνολική εκτίμηση του ασθενούς παραμένει το πρώτο «φίλτρο» για τον εντοπισμό επικίνδυνων καταστάσεων, ακόμη και σε περιπτώσεις πιθανής κατασκευασμένης ασθένειας.
Σημεία και συμπτώματα Συνδρόμου Μυνχάουζεν
Η αναγνώριση του συνδρόμου είναι δύσκολη και απαιτεί υψηλή επαγγελματική επαγρύπνηση. Κλασικά σημάδια περιλαμβάνουν:
-
Υποβολή πειστικών, αλλά συχνά μη συνεπών ιατρικών ή ψυχολογικών παραπόνων
-
Εκτεταμένη γνώση ιατρικών όρων και ασθενειών
-
Ασαφή ή αντιφατικά συμπτώματα
-
Ανεξήγητη επιδείνωση καταστάσεων
-
Απουσία ανταπόκρισης σε συνήθεις θεραπείες
-
Αναζήτηση φροντίδας από πολλούς γιατρούς ή νοσοκομεία (μερικές φορές με ψεύτικα ονόματα)
-
Αρνητικότητα στην επικοινωνία των γιατρών με οικογένεια ή άλλους επαγγελματίες υγείας
-
Συχνές νοσηλείες και επιθυμία για συνεχείς εξετάσεις ή επικίνδυνες διαδικασίες
-
Πολλές χειρουργικές ουλές ή ενδείξεις πολλών επεμβάσεων
-
Λίγοι επισκέπτες κατά τη διάρκεια νοσηλείας και αντιπαράθεση με το προσωπικό
Σύνδρομο Μυνχάουζεν δια αντιπροσώπου
Όταν η διαταραχή αφορά τρίτο πρόσωπο (συνήθως παιδί), πρόκειται για μορφή κακοποίησης. Οι προνοσοκομειακοί πάροχοι που υποψιάζονται ότι ένας ασθενής κινδυνεύει, οφείλουν:
-
Άμεση ενημέρωση του προσωπικού στο νοσοκομείο υποδοχής
-
Ενημέρωση των αρμόδιων υπηρεσιών προστασίας παιδιών ή ενηλίκων
-
Συμμόρφωση με τοπικά πρωτόκολλα, που μπορεί να περιλαμβάνουν ενημέρωση αστυνομίας
Τρόποι «προσποίησης» συμπτωμάτων
Οι ασθενείς με κατασκευασμένες διαταραχές συχνά γίνονται ειδικοί στην προσποίηση ή ακόμα και στην αυτοτραυματική πρόκληση συμπτωμάτων:
-
Υπερβολική παρουσίαση υπαρκτών συμπτωμάτων
-
Εφεύρεση ιατρικού ιστορικού ή πλαστογράφηση ιατρικών εγγράφων
-
Προσποίηση συμπτωμάτων όπως κοιλιακός πόνος, σπασμοί ή λιποθυμία
-
Αυτοτραυματισμός με ουσίες, τομές ή εγκαύματα
-
Παρεμβολές σε ιατρικά εργαλεία ή εξετάσεις (π.χ. μόλυνση δείγματος ούρων)
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Η ακριβής αιτία δεν είναι γνωστή, αλλά παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο περιλαμβάνουν:
-
Τραύματα ή κακοποίηση στην παιδική ηλικία
-
Σοβαρή ασθένεια στην παιδική ηλικία
-
Απώλεια αγαπημένου προσώπου
-
Προβλήματα ταυτότητας ή χαμηλή αυτοεκτίμηση
-
Προβλήματα προσωπικότητας ή κατάθλιψη
-
Επιθυμία να σχετιστεί με γιατρούς ή ιατρικά κέντρα
-
Εργασία στον χώρο της υγείας
Κίνδυνοι
Άτομα με Σύνδρομο Μυνχάουζεν συχνά θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο και ενδέχεται να έχουν και άλλες ψυχικές διαταραχές. Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν:
-
Αυτοτραυματισμό ή θάνατο από ψευδείς ή αυτοπροκαλούμενες καταστάσεις
-
Μολύνσεις ή περιττές χειρουργικές επεμβάσεις
-
Απώλεια οργάνων ή άκρων
-
Κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών
-
Προβλήματα σε καθημερινή ζωή, εργασία και σχέσεις
-
Κακοποίηση τρίτου προσώπου σε περιπτώσεις Μυνχάουζεν δια αντιπροσώπου
Ο ρόλος του προνοσοκομειακού προσωπικού
-
Διατήρηση υψηλής επαγρύπνησης σε όλα τα περιστατικά με υποψία κατασκευασμένων διαταραχών
-
Τεκμηρίωση όλων των στοιχείων:
-
Στοιχεία κλήσης
-
Παρατηρήσεις κατά την άφιξη (γενική εντύπωση, ύποπτα αντικείμενα, π.χ. μπιμπερό)
-
Όσα λέει ο ασθενής (σε εισαγωγικά όπου χρειάζεται)
-
Πληροφορίες σχετικά με συνομιλίες με φροντιστές ή οικογένεια
-
Σε ποιόν παραδίδετε τη φροντίδα στο νοσοκομείο
-
Ενημέρωση υπηρεσιών προστασίας παιδιών ή ενηλίκων, αν απαιτείται
-
-
Ολοκληρωμένη εκτίμηση ασθενούς ανεξαρτήτως υποψίας κατασκευασμένων διαταραχών
-
Εξασφάλιση ότι δεν παραβλέπεται μια απειλητική για τη ζωή, θεραπεύσιμη ή διορθώσιμη κατάσταση
Καθοδηγητική ερώτηση: «Φαίνεται πραγματικά άρρωστος ο ασθενής;» Αν η απάντηση είναι θετική, συνεχίστε με το αντίστοιχο θεραπευτικό πρωτόκολλο.
Πηγή: What to do if you suspect Munchausen syndrome
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
