Δεν Μπορείς να Γεμίσεις Από Ένα Άδειο Ποτήρι: Η Αλήθεια για την Αυτοφροντίδα – Είναι ΟΚ να μην είσαι ΟΚ: Πραγματικές Συζητήσεις για την Ψυχική Υγεία στην Δημόσια Ασφάλεια (Μέρος 5ο)

Στα προηγούμενα άρθρα το έχω πει πάνω από μία φορά: «Δεν μπορείς να γεμίσεις από ένα άδειο ποτήρι». Είναι πιασάρικο, δείχνει ωραίο σε κούπα καφέ και έχει γίνει hashtag αμέτρητες φορές στα social media. Αλλά το να το λες δεν είναι το ίδιο με το να το ζεις.

Αν θέλεις μια μακρά, ουσιαστική και με αντίκτυπο καριέρα στον προνοσοκομειακό σύστημα υγείας, στην πυρόσβεση ή γενικά στη δημόσια ασφάλεια, πρέπει να κάνεις περισσότερα από το να μοιράζεσαι απλώς εμπνευσμένα αποφθέγματα. Πρέπει να πιστέψεις ότι η αυτοφροντίδα δεν είναι εγωισμός—είναι επιβίωση. Και ακόμη πιο σημαντικό, πρέπει να δράσεις.

Η αλήθεια είναι απλή: δεν μπορείς να δώσεις αυτό που δεν έχεις. Δεν μπορείς να προσφέρεις παρηγοριά, φροντίδα ή ηρεμία αν λειτουργείς με τα αποθέματα στο μηδέν. Αν θέλεις να συνεχίσεις να «είσαι εκεί»—όχι μόνο για τους ασθενείς σου, αλλά και για τους συναδέλφους, τους φίλους, τον/την σύντροφό σου, τα παιδιά σου και, ναι, τον ίδιο σου τον εαυτό—πρέπει να φροντίσεις αυτόν που τα κρατά όλα μαζί: εσένα.

Η πραγματικότητα της αυτοφροντίδας

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η αυτοφροντίδα στη δημόσια ασφάλεια δεν μοιάζει πάντα με σαββατοκύριακο σε σπα ή με μια ώρα διαλογισμού (αν και αν αυτό σου ταιριάζει, προχώρα). Μερικές φορές είναι τόσο βασική όσο:

• να κοιμηθείς αρκετά,

• να πιεις νερό αντί για το τρίτο ενεργειακό ποτό,

• να φας επιτέλους ένα κανονικό γεύμα αντί να επιβιώνεις με πακετάκια τζέρκι και σνακ βενζινάδικου.

Ας είμαστε ειλικρινείς: οι εργαζόμενοι σε βάρδιες, οι εθελοντές, οι φοιτητές και οι μόνιμοι πάροχοι είναι από τους πιο απασχολημένους ανθρώπους στον πλανήτη. Τα ωράριά μας δεν επιτρέπουν πάντα την «αυτοφροντίδα» όπως αυτή διαφημίζεται. Πρέπει λοιπόν να την επαναπροσδιορίσουμε, ειδικά σε αυτό το επάγγελμα.

Ρεαλιστική αυτοφροντίδα μπορεί να είναι:

• Να πάρεις πέντε λεπτά να ανασάνεις ανάμεσα σε κλήσεις.

• Να κάνεις μερικούς γύρους γύρω από τον σταθμό αντί να χαζεύεις στο κινητό.

• Να πεις «όχι» στη διπλοβάρδια όταν δεν έχεις ρεπό δύο εβδομάδες.

• Να ετοιμάζεις μόνος τα γεύματά σου γιατί ξέρεις τι περιέχουν.

• Να αφήνεις τη δουλειά στη δουλειά και να είσαι πραγματικά παρών στο σπίτι.

Η αυτοφροντίδα είναι μια συλλογή μικρών επιλογών που αθροίζονται με τον καιρό. Δεν χρειάζεται ριζική αλλαγή. Χρειάζεται πρόθεση.

Η ενοχή της φροντίδας του εαυτού

Εδώ είναι το δύσκολο: πολλοί νιώθουμε ενοχές ακόμη και στη σκέψη ότι βάζουμε τον εαυτό μας πρώτο. Κάπου στην πορεία μάθαμε ότι οι «καλοί πάροχοι» δεν χρειάζονται ξεκούραση, ότι η αφοσίωση σημαίνει να δουλεύεις μέχρι να καταρρεύσεις, και ότι η φροντίδα του εαυτού είναι ένδειξη αδυναμίας. Αυτό δεν είναι μόνο λάθος—είναι επικίνδυνο.

Δεν θα αγνοούσες τα σημάδια εξουθένωσης στον συνάδελφό σου. Δεν θα άφηνες το ασθενοφόρο να τρέχει χωρίς λάδι. Γιατί λοιπόν είναι εντάξει να αγνοείς τις δικές σου ανάγκες;

Μύθος: «Οι άλλοι τα καταφέρνουν μια χαρά»

Σπόιλερ: δεν τα καταφέρνουν.

• Ο πάροχος που δείχνει πάντα τακτοποιημένος μπορεί να κρατιέται με καφεΐνη και πείσμα.

• Ο φοιτητής που «σκίζει» στις εξετάσεις μπορεί να υποφέρει από άγχος.

• Ο πυροσβέστης που πάντα αστειεύεται μπορεί να χρησιμοποιεί το χιούμορ για να καλύψει το στρες.

Οι περισσότεροι κάνουμε ό,τι μπορούμε με ό,τι έχουμε. Και είναι εντάξει να παραδεχτείς ότι κουράστηκες κι εσύ.

Όρια = προστασία

Ναι, το είπα: όρια. Δεν είναι εγωισμός. Είναι αναγκαία. Τα όρια προστατεύουν την ενέργεια και την ψυχική σου υγεία. Σου δίνουν τη δύναμη να πεις: «Δεν μπορώ να πάρω αυτή τη βάρδια» ή «Χρειάζομαι λίγο χρόνο». Δεν είναι τοίχοι που σε απομονώνουν. Είναι προστατευτικές μπάρες που σε κρατούν στον δρόμο και μακριά από τον γκρεμό.

Τα βασικά που ξεχνάμε

Ύπνος. Διατροφή. Κίνηση. Αυτά που διδάσκουμε στους ασθενείς αλλά ξεχνάμε να εφαρμόσουμε οι ίδιοι.
Δεν χρειάζεται να γίνεις «γυμναστηριακός τύπος» από τη μια μέρα στην άλλη. Απλώς:

• τεντώσου όταν ξυπνάς,

• περπάτησε αντί να δεις τηλεόραση μια ώρα,

• φάε κάτι πράσινο,

• πιες περισσότερο νερό,

• πήγαινε για ύπνο αντί να χαζεύεις memes τρεις ώρες (όσο αστεία κι αν είναι—όλοι το έχουμε κάνει).

Η αυτοφροντίδα είναι και συναισθηματική

Αφορά τις σχέσεις σου. Να βρίσκεις χρόνο για φίλους και οικογένεια. Να μοιράζεστε γεύματα, να λέτε ιστορίες, να γελάτε μέχρι να σας πονέσει η κοιλιά. Να θυμάσαι ότι είσαι άνθρωπος, όχι μόνο πάροχος.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που είπες «ναι» σε μια βραδιά ταινίας; Ή σε μια τεμπέλικη Κυριακή με ανθρώπους που σε «γεμίζουν»;

Όταν στρεσαριζόμαστε, συχνά απομονωνόμαστε. Ακυρώνουμε σχέδια, αποφεύγουμε εκδηλώσεις ή το χειρότερο—είμαστε εκεί σωματικά αλλά όχι ψυχικά. Δεν είναι δίκαιο ούτε για τους δικούς μας, ούτε για εμάς.

Γι’ αυτό, κάνε την προσπάθεια. Να είσαι παρών. Πες ναι. Ξόδεψε για την εμπειρία. Κάνε το ταξίδι. Πήγαινε στον αγώνα. Μπες στη φωτογραφία. Φτιάξε τη μνήμη. Αξίζει—για εκείνους και για εσένα.

---

Μικρός απολογισμός:

• Πότε είχα τελευταία φορά κανονικό ρεπό;

• Πότε έφαγα κάτι που δεν ήρθε σε συσκευασία;

• Κοιμάμαι καλά—ή καθόλου;

• Πότε έκανα κάτι απλά για διασκέδαση;

• Έχω κάποιον να μιλήσω;

• Γέλασα αυτή την εβδομάδα—αληθινά;

Κι ακόμη: Πότε επισκέφθηκα γιατρό τελευταία φορά; Έκανα τσεκ-απ; Είπα την αλήθεια ή απέκρυψα συμπτώματα επειδή ξέρω να διαβάζω ένα ΗΚΓ ή επειδή έπεισα τον εαυτό μου ότι η πίεση στο στήθος είναι απλή δυσπεψία;

Δεν είμαστε άτρωτοι. Δεν είμαστε άνοσοι σε εγκεφαλικά, εμφράγματα, κατάθλιψη ή επαγγελματική εξουθένωση. Το να ξέρουμε τα συμπτώματα δεν μας προστατεύει από αυτά. Είσαι πάροχος, ναι. Αλλά είσαι και άνθρωπος. Και οι άνθρωποι χρειάζονται φροντίδα—κι εσύ το ίδιο.

Αν αυτές οι ερωτήσεις σε κάνουν να νιώθεις αμήχανα, καλώς. Σημαίνει ότι σκέφτεσαι. Η επίγνωση δεν είναι αποτυχία—είναι το πρώτο βήμα για πραγματική αλλαγή.

Θυμήσου και κάτι ακόμη

Δεν είσαι υπερήρωας. (Ακόμα κι αν το 4χρονο παιδί σου πιστεύει το αντίθετο.) Είσαι ένας αφοσιωμένος, σκληρά εργαζόμενος, συμπονετικός άνθρωπος που κάνει μια απίστευτα δύσκολη δουλειά. Η κάπα που φοράς; Είναι μεταφορική. Και ακόμη και οι μεταφορικές κάπες χρειάζονται πλύσιμο, σιδέρωμα και μερικές φορές να μπουν στην άκρη.

---

Η ουσία

Η αυτοφροντίδα δεν είναι αδυναμία. Δεν είναι πολυτέλεια. Δεν είναι «μαλθακότητα». Είναι βιωσιμότητα. Είναι αυτό που σε κρατά αρκετά υγιή για να συνεχίσεις τη δουλειά που αγαπάς.

Στο τέλος της ημέρας, χρειαζόμαστε την καλύτερη εκδοχή σου. Όχι την εξαντλημένη, εξουθενωμένη, αποκομμένη εκδοχή. Θέλουμε εκείνον που είναι ξεκούραστος, ισορροπημένος, συνδεδεμένος και «παρών».

Δεν είσαι εγωιστής που φροντίζεις τον εαυτό σου. Είσαι στρατηγικός.
Δεν είσαι εύθραυστος. Είσαι έξυπνος.
Και δεν είσαι μόνος.

Γι’ αυτό, γέμισε το ποτήρι σου—έστω και με λίγες σταγόνες τη φορά.
Γιατί σε χρειαζόμαστε ακόμη.
Και γιατί δεν μπορείς να γεμίσεις από ένα άδειο.