Οι περισσότεροι άνθρωποι, μέχρι να βρεθούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν σκέφτονται ποτέ ποιοι είναι οι επαγγελματίες που στελεχώνουν τα ασθενοφόρα. Πολλοί δεν γνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα σε διασώστες (Emergency Medical Technicians – EMTs) και παραϊατρικούς (paramedics), ούτε έχουν ξεκάθαρη εικόνα για το τι ακριβώς κάνει ένας διασώστης.
Στην πραγματικότητα, το έργο των διασωστών είναι πολυσύνθετο και απαιτητικό. Δεν πρόκειται απλώς για «οδηγούς ασθενοφόρων», αλλά για επαγγελματίες υγείας που καλούνται να εκτιμήσουν, να σταθεροποιήσουν και να μεταφέρουν με ασφάλεια ασθενείς και τραυματίες στο νοσοκομείο.
Ο Ρόλος του Διασώστη
Ο τυπικός ορισμός αναφέρει ότι οι διασώστες:
-
Εκτιμούν την κατάσταση του ασθενούς.
-
Παρέχουν επείγουσα προνοσοκομειακή φροντίδα.
-
Μεταφέρουν με ασφάλεια τον ασθενή στο κατάλληλο νοσοκομείο.
-
Επανεκτιμούν συνεχώς τον ασθενή κατά τη μεταφορά και εφαρμόζουν πρόσθετες παρεμβάσεις όταν χρειάζεται.
Οι δεξιότητές τους περιλαμβάνουν μέτρηση ζωτικών σημείων, αερισμό και οξυγονοθεραπεία, έλεγχο αιμορραγίας, καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), χρήση αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή (AEΑ), ακινητοποίηση καταγμάτων, αντιμετώπιση αλλεργικών αντιδράσεων, υποστήριξη τοκετού, αλλά και ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς και της οικογένειάς του.
Τυπικές Ευθύνες ενός Διασώστη
-
Έλεγχος ασθενοφόρου και εξοπλισμού
-
Στην αρχή κάθε βάρδιας, οι διασώστες ελέγχουν το ασθενοφόρο: ιατρικά υλικά, φιάλες οξυγόνου, φαρμακευτικά είδη, αλλά και μηχανικά μέρη (φώτα, σειρήνα, καύσιμα).
-
Μετά από κάθε περιστατικό, καθαρίζουν, απολυμαίνουν και ανανεώνουν τα υλικά.
-
-
Συνεργασία με άλλους επαγγελματίες υγείας
-
Οι διασώστες βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με παραϊατρικούς, γιατρούς, νοσηλευτές, αλλά και με τα κέντρα επιχειρήσεων.
-
Καταγράφουν και μεταδίδουν πλήρη αναφορά για τον ασθενή, τόσο προφορικά όσο και γραπτά.
-
-
Αντιμετώπιση ιατρικών και τραυματιολογικών περιστατικών
-
Έλεγχος αεραγωγού, αερισμός με μάσκα-ασκό (BVM), τοποθέτηση αεραγωγών, αναρρόφηση εκκρίσεων.
-
Αντιμετώπιση καρδιακής ανακοπής με ΚΑΡΠΑ και χρήση AEΑ.
-
Επίδεση τραυμάτων, ακινητοποίηση καταγμάτων, εφαρμογή αιμοστατικών επιδέσμων ή τουρνικέ.
-
Διαχείριση ασθενών με αλλεργίες, κρίσεις άσθματος, διαβητικά επεισόδια, δηλητηριάσεις, υποθερμία/υπερθερμία κ.ά.
-
-
Φυσική και ψυχολογική αντοχή
-
Η δουλειά απαιτεί ανύψωση, μεταφορά και χειρισμό ασθενών με ασφάλεια.
-
Οι διασώστες πρέπει να γνωρίζουν σωστές τεχνικές μεταφοράς και να διαθέτουν καλή φυσική κατάσταση.
-
-
Ασφάλεια στο συμβάν
-
Αν δεν υπάρχει αστυνομία, οι διασώστες μπορεί να χρειαστεί να τοποθετήσουν κώνους ή φωτοβολίδες, να απομακρύνουν εμπόδια ή να κατευθύνουν την κυκλοφορία ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του περιστατικού.
-
Τι Επιτρέπεται να Κάνουν οι Διασώστες
Σημαντικό να τονιστεί ότι το πεδίο αρμοδιοτήτων (scope of practice) ενός διασώστη διαφέρει ανάλογα με τη χώρα, την περιοχή ή και τον εκάστοτε οργανισμό. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ άλλες δεξιότητες επιτρέπονται σε έναν διασώστη στη Νεβάδα και άλλες στη Νέα Υόρκη.
Στην Ελλάδα, οι διασώστες του ΕΚΑΒ και των ιδιωτικών φορέων εργάζονται κυρίως στο επίπεδο Βασικής Υποστήριξης Ζωής (BLS), με δυνατότητα χορήγησης οξυγόνου και βασικών φαρμάκων.
Μια Μέρα στη Ζωή ενός Διασώστη
-
Ο διασώστης ξεκινά τη βάρδια με έλεγχο του ασθενοφόρου και του εξοπλισμού.
-
Λαμβάνει κλήση από το Κέντρο Επιχειρήσεων και κατευθύνεται στο περιστατικό, επιλέγοντας την ασφαλέστερη και ταχύτερη διαδρομή.
-
Στο σημείο, πραγματοποιεί εκτίμηση σκηνής (scene size-up): ασφάλεια, αριθμός ασθενών, μηχανισμός κάκωσης/φύση ασθένειας.
-
Εκτιμά τον ασθενή, ξεκινά παρεμβάσεις και αποφασίζει αν χρειάζονται επιπλέον δυνάμεις (π.χ. πυροσβεστική, ΜΕΘ κινητή).
-
Μεταφέρει τον ασθενή στο κατάλληλο νοσοκομείο, ενημερώνει τηλεφωνικά το ΤΕΠ και συνεχίζει φροντίδα καθ’ όλη τη διαδρομή.
-
Παραδίδει τον ασθενή με πλήρη αναφορά στο νοσοκομείο.
-
Τέλος, καθαρίζει, απολυμαίνει και επαναφορτώνει τον εξοπλισμό για το επόμενο περιστατικό.
Συμπέρασμα
Το έργο του διασώστη είναι κρίσιμο για το προνοσοκομειακό σύστημα υγείας. Πρόκειται για επαγγελματίες που βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή», εκεί όπου κάθε δευτερόλεπτο μετράει. Η δουλειά τους συνδυάζει:
-
Γνώση (ιατρική, τεχνική, πρωτόκολλα).
-
Δεξιότητες (κλινικές και πρακτικές).
-
Αντοχή (σωματική και ψυχική).
-
Αφοσίωση (στην ασφάλεια και στη φροντίδα του ασθενούς).
Οι διασώστες δεν είναι απλά «οδηγοί ασθενοφόρου». Είναι οι πρώτοι επαγγελματίες υγείας που φτάνουν στον ασθενή και πολλές φορές εκείνοι που κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο.
Πηγή: What Do EMTs Do? Learn the Truth About These First Responders
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
