Η εκτίμηση των παιδιατρικών περιστατικών αποτελεί πάντα μια ιδιαίτερη πρόκληση για το προσωπικό επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας. Τα παιδιά αντιδρούν διαφορετικά από τους ενήλικες και συχνά φοβούνται ή δεν μπορούν να επικοινωνήσουν επαρκώς.
Το Παιδιατρικό Τρίγωνο Αξιολόγησης (Pediatric Assessment Triangle – PAT) είναι ένα απλό, γρήγορο και μη επεμβατικό εργαλείο που βοηθά τον διασώστη να σχηματίσει μια πρώτη γενική εικόνα για τη βαρύτητα της κατάστασης του παιδιού μέσα σε 30–60 δευτερόλεπτα.
Πλεονεκτήματα του PAT
-
Γίνεται γρήγορα, μέσα σε λιγότερο από 1 λεπτό
-
Δεν απαιτεί εξοπλισμό
-
Είναι μη επεμβατικό και μη απειλητικό για το παιδί
-
Παρέχει μια άμεση πρώτη εκτίμηση της κατάστασης
Το PAT ξεκινά αμέσως με την είσοδο στο χώρο, πριν ο διασώστης έρθει σε σωματική επαφή με το παιδί. Πρόκειται ουσιαστικά για μια «εκτίμηση από την πόρτα», αντίστοιχη με αυτή που κάνουμε στους ενήλικες («view from the door»).
Οι 3 πλευρές του Παιδιατρικού Τριγώνου Αξιολόγησης
Το PAT βασίζεται σε τρεις παραμέτρους που αποτελούν τις πλευρές του «τριγώνου»:
-
Εμφάνιση (Appearance)
-
Αναπνευστική προσπάθεια (Work of Breathing)
-
Κυκλοφορία στο δέρμα (Circulation to Skin)
Με βάση αυτές, ο διασώστης σχηματίζει μια πρώτη εντύπωση: το παιδί είναι σταθερό ή κρίσιμο;
1. Εμφάνιση (Appearance)
Η εμφάνιση αντικατοπτρίζει τη γενική κατάσταση οξυγόνωσης, αερισμού και αιμάτωσης.
Για να εκτιμηθεί γρήγορα, χρησιμοποιείται το μνημονικό TICLS:
-
T – Tone (Τόνος): Μυϊκός τόνος, στάση κεφαλής/σώματος
-
I – Interactiveness (Αντίδραση): Ανταπόκριση στο περιβάλλον, στους γονείς, στον διασώστη
-
C – Consolability (Παρηγορησιμότητα): Μπορεί να ηρεμήσει από τον γονέα; Ή είναι αδύνατο να παρηγορηθεί;
-
L – Look/Gaze (Βλέμμα): Κοιτάζει γύρω, δείχνει ενδιαφέρον ή έχει απλανές βλέμμα;
-
S – Speech/Cry (Ομιλία/Κλάμα): Η ομιλία ή το κλάμα είναι φυσιολογικά για την ηλικία; Είναι αδύναμα ή ανύπαρκτα;
2. Αναπνευστική Προσπάθεια (Work of Breathing)
Εδώ ο διασώστης παρατηρεί εάν το παιδί καταβάλλει προσπάθεια για να αναπνεύσει:
-
Ρουθούνισμα (nasal flaring)
-
Εισολκές (υποπλεύριες, μεσοπλεύριες, υπερκλείδιες)
-
Θέση τριπόδου (tripod position) σε μεγαλύτερα παιδιά
-
Παθολογικοί ήχοι: συριγμός (wheezing), βράγχος (stridor), γογγυσμός (grunting)
3. Κυκλοφορία (Circulation)
Η εκτίμηση της κυκλοφορίας γίνεται οπτικά από το χρώμα του δέρματος:
-
Ωχρό, κυανωτικό ή μωλωπισμένο (mottled) δέρμα είναι σημάδια μειωμένης αιμάτωσης
-
Συχνά τα πρώτα σημεία κυάνωσης εμφανίζονται γύρω από το στόμα και τη μύτη
-
Στα παιδιά είναι κρίσιμο να αναγνωριστούν νωρίς τα σημάδια καταπληξίας (shock), γιατί μπορούν να αντιρροπήσουν για αρκετό χρόνο, αλλά όταν «καταρρεύσουν» η κατάσταση εξελίσσεται ταχύτατα
Γιατί παραμένει χρήσιμο το PAT;
Μελέτες που έγιναν τα τελευταία χρόνια επιβεβαιώνουν ότι το PAT είναι ακόμη έγκυρο και αξιόπιστο εργαλείο στην προνοσοκομειακή παιδιατρική εκτίμηση:
-
Χρησιμοποιείται για να αναγνωριστούν γρήγορα τα παιδιά υψηλού κινδύνου
-
Βοηθά στον καθορισμό της προτεραιότητας μεταφοράς και στην ενεργοποίηση πρόσθετων πόρων
-
Συμπληρώνεται πάντα από πιο λεπτομερή κλινική εξέταση
Συμπέρασμα
Το Παιδιατρικό Τρίγωνο Αξιολόγησης (PAT) είναι ένα απλό, γρήγορο και αξιόπιστο εργαλείο που κάθε διασώστης πρέπει να γνωρίζει και να χρησιμοποιεί. Δεν αντικαθιστά τη λεπτομερή εξέταση, αλλά προσφέρει μια άμεση πρώτη εικόνα για το αν το παιδί είναι σταθερό ή σε κρίσιμη κατάσταση, καθοδηγώντας τις πρώτες αποφάσεις στο πεδίο.
Πηγή: The Pediatric Assessment Triangle
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
