Να υποθέτεις το καλύτερο – Να προετοιμάζεσαι για το χειρότερο
Η πρόσφατη επίθεση με μαχαίρι σε διασώστρια του Mt. Sinai στη Νέα Υόρκη είναι απλώς ένα ακόμη περιστατικό σε μια ανησυχητική αύξηση της βίας κατά επαγγελματιών υγείας στο πεδίο. Ήρθε η ώρα να το αντιμετωπίσουμε ξεκάθαρα και χωρίς δικαιολογίες – τόσο σε επίπεδο ατομικής προστασίας, όσο και σε επίπεδο ηγεσίας φορέων και υπηρεσιών.
🔸 Προετοιμασία: Πριν ξεσπάσει το επεισόδιο
Ως επαγγελματίας επείγουσας φροντίδας, πρέπει να έχεις προκαθορισμένα πλάνα για την περίπτωση που η κατάσταση κλιμακωθεί και οδηγηθεί σε βίαιη συμπεριφορά – είτε επί τόπου είτε στο ασθενοφόρο.
❗ Καμία ώρα βάρδιας, καμία καθυστέρηση ή χρόνος παράδοσης ασθενούς δεν αξίζει τη σωματική σου ακεραιότητα – ή τη ζωή σου.
Μια χρήσιμη προσέγγιση είναι το μοντέλο από το πρόγραμμα ALERRT (Advanced Law Enforcement Rapid Response Training), που περιγράφει την ψυχολογική πορεία αντίδρασης σε επεισόδιο υψηλού στρες σε 3 φάσεις:
1. Άρνηση
Η αρχική φάση άρνησης είναι καθοριστική. Όσο μένεις σ’ αυτή, χάνεις πολύτιμα δευτερόλεπτα αντίδρασης.
🔹 Θύμιζε στον εαυτό σου σε κάθε βάρδια: “Μπορεί να συμβεί και σε μένα.”
🔹 Μην παγώνεις. Μην προσπαθείς να καταλάβεις «γιατί». Αν κάποιος ασκήσει βία εναντίον σου, δεν φταις – αλλά είναι δική σου ευθύνη να αντιδράσεις.
2. Σκέψη/Επεξεργασία
Αυτή είναι η στιγμή όπου πρέπει να έχεις ήδη αποφασίσει τα επόμενα βήματά σου.
🧠 Αναρωτήσου εγκαίρως:
-
Πού βρίσκομαι;
-
Πού είναι ο εξοπλισμός;
-
Πού είναι ο συνεργάτης μου;
-
Ποια είναι η ταχύτερη έξοδος;
Η προετοιμασία ελαχιστοποιεί τον χρόνο δισταγμού και σώζει ζωές.
3. Αποφασιστική κίνηση
Αυτή είναι η φάση που ορίζεις εσύ την εξέλιξη του συμβάντος.
✅ Πάντα να υποθέτεις τις καλές προθέσεις των ασθενών.
❗ Αλλά να προετοιμάζεσαι για το αντίθετο.
Στη διάρκεια της εξέτασης:
-
Μην παραλείπεις τη μέση και τις τσέπες – είναι τα πιο συνηθισμένα σημεία απόκρυψης όπλων.
-
Έλεγξε επίσης αστραγάλους και παπούτσια, ειδικά αν ο ασθενής δείχνει διστακτικός στο να σε αφήσει να εξετάσεις αυτά τα σημεία.
Αν δεν εμπιστεύεσαι το ένστικτό σου, ξανασκέψου: το υποσυνείδητο σου στέλνει σήματα για κάποιο λόγο.
🔸 Πάρε στα σοβαρά τις απειλές
Μια ηλικιωμένη με σύγχυση μπορεί να μην είναι πραγματική απειλή.
Αλλά ένας ασθενής που σε απειλεί λεκτικά, πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα.
📌 Σε πολλές χώρες, η λεκτική απειλή συνιστά ποινικό αδίκημα.
Δεν είσαι υποχρεωμένος να δεχτείς επίθεση επειδή «έτσι είναι η δουλειά».
Αν οι προσπάθειες αποκλιμάκωσης αποτυγχάνουν, σταμάτα την παροχή φροντίδας και:
-
Βγες από τον χώρο
-
Κάλεσε την Αστυνομία
-
Κάλεσε ανώτερο ή επόπτη
🔸 Μέσα στο ασθενοφόρο
Αν η απειλή ξεσπά στη διακομιδή:
-
Σταμάτα το όχημα
-
Βγες από το πίσω μέρος
-
Κλείδωσε την καμπίνα οδηγού (αν είναι απομονωμένη)
-
Κάλεσε βοήθεια
❗Αν ο ασθενής βγαίνει από το φορείο, αναιρεί το δικαίωμα συγκατάθεσης και τερματίζεται η ασφαλής διακομιδή. Δεν είσαι υποχρεωμένος να ρισκάρεις τη ζωή σου για να αποτρέψεις καταστροφή υλικού.
🔸 Σχέδιο φυγής – και αντίδρασης
🛑 Μην τοποθετείς εξοπλισμό σε σημεία που μπλοκάρουν την έξοδό σου.
✅ Έχε πάντα τουλάχιστον μία προσβάσιμη έξοδο.
✅ Συμφώνησε με την ομάδα τι σημαίνει:
-
«Σταμάτα στο επόμενο πάρκινγκ»
-
«Φρενάρισε αμέσως – κάτι συμβαίνει τώρα!»
Εναλλακτικά, σχεδίασε το πλάνο αντίδρασης
Αν δεν υπάρχει έξοδος (π.χ. σε κίνηση σε εθνική οδό), σκέψου:
-
Ποια αντικείμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αυτοάμυνα;
-
Τι προβλέπει ο νόμος στην περιοχή σου για νόμιμη άμυνα;
🔸 Ζήτησε ενίσχυση σε θεσμικό επίπεδο
Πίεσε τις επαγγελματικές ενώσεις, τοπικά και εθνικά, για:
-
Αυστηρότερες ποινές για επιθέσεις κατά διασωστών
-
Νομοθετικές ρυθμίσεις για προστασία εν ώρα υπηρεσίας
🔚 Συμπέρασμα
Η σωματική σου ακεραιότητα δεν είναι διαπραγματεύσιμη.
👉 Προετοιμάσου.
👉 Σκέψου από πριν.
👉 Δράσε αποφασιστικά.
💬 Η ασφάλειά σου είναι προϋπόθεση για να βοηθήσεις τους άλλους.
Πηγή: Assume the best of your patients and prepare for the worst
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
