Βασισμένο στο άρθρο της Rachelle Zemlok, PsyD
Ως σύζυγος ή σύντροφος ενός πρώτου ανταποκριτή – πυροσβέστη, διασώστη ΕΚΑΒ , νοσηλευτή ή αστυνομικού – είναι πιθανό να νιώθεις αποκλεισμένος/η από όσα πραγματικά συμβαίνουν στη δουλειά του/της. Αναρωτιέσαι:
-
Ποια υποστήριξη προσφέρεται μετά από ένα τραυματικό περιστατικό;
-
Τι είναι αυτές οι “ομαδικές αποφορτίσεις” που αναφέρονται κάποιες φορές;
-
Τι μπορώ να κάνω εγώ για να σταθώ δίπλα του/της ουσιαστικά;
Αυτό το άρθρο απαντά σε αυτές τις ερωτήσεις, εξηγεί τι είναι το CISM/CISD, και δίνει πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορείς να υποστηρίξεις τον άνθρωπό σου μετά από ένα σοβαρό συμβάν.
🔹 Τι Είναι το CISM και το CISD;
Το CISM (Critical Incident Stress Management – Διαχείριση Στρες Κρίσιμου Περιστατικού) είναι μια σειρά από δομημένες παρεμβάσεις ψυχολογικής υποστήριξης για άτομα που εμπλέκονται σε τραυματικά γεγονότα εν ώρα υπηρεσίας.
Μέσα από το CISM, εφαρμόζεται ένα εργαλείο που ονομάζεται CISD (Critical Incident Stress Debriefing – Αποφόρτιση Στρες Κρίσιμου Περιστατικού). Η μέθοδος αυτή δημιουργήθηκε το 1974 από τον Dr. Jeffrey T. Mitchell, πρώην εθελοντή πυροσβέστη και ψυχολόγο. Είναι ειδικά σχεδιασμένη για τις ανάγκες των επαγγελματιών έκτακτης ανάγκης.
🔹 Τι Είναι το CISD (Αποφόρτιση);
Πρόκειται για ομαδική ψυχολογική παρέμβαση που γίνεται 24–72 ώρες μετά από ένα σοβαρό ή δυνητικά τραυματικό περιστατικό. Σκοπός της είναι να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης μετατραυματικού στρες, να ενισχυθεί η συνοχή της ομάδας και να αποφορτιστούν συναισθηματικά οι συμμετέχοντες.
Βασικά χαρακτηριστικά:
-
Η συνεδρία γίνεται μόνο μεταξύ συναδέλφων που ήταν παρόντες στο ίδιο γεγονός.
-
Συντονίζεται από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας εκπαιδευμένο στη μέθοδο και έναν πρώτο ανταποκριτή – μέλος υποστήριξης.
-
Είναι εθελοντική, όχι υποχρεωτική.
-
Οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται να τηρούν εμπιστευτικότητα, για να διατηρείται το ασφαλές κλίμα.
Η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν είναι ψυχοθεραπεία, αλλά συχνά συνοδεύεται από προτάσεις για ατομική ή οικογενειακή υποστήριξη, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε επαγγελματία.
👥 Ο Δικός σου Ρόλος ως Σύζυγος ή Σύντροφος
Αν μάθεις ότι ο άνθρωπός σου συμμετείχε ή του προτάθηκε να συμμετάσχει σε μια τέτοια ομάδα αποφόρτισης, να τι μπορείς να κάνεις:
✅ 1. Ενθάρρυνέ Τον/Την με Διακριτικότητα
Μην πιέζεις, αλλά εξήγησέ του/της πόσο ωφέλιμο είναι. Ακόμα και αν δεν νιώσει ότι βοηθιέται ο ίδιος, μπορεί η παρουσία του/της να προσφέρει στήριξη στους συναδέλφους του/της. Η ομαδικότητα είναι θεραπευτική.
✅ 2. Μην Ρωτάς Πολλές Λεπτομέρειες
Αν και κατανοητό να θες να μάθεις τι έγινε, κράτα την προσοχή σου στο πώς νιώθει τώρα. Οι CISD ομάδες λειτουργούν με εμπιστευτικότητα, και η πίεση για περιγραφή συχνά αναστατώνει τον συμμετέχοντα.
✅ 3. Άφησέ Του/Της Χώρο
Ο καθένας επεξεργάζεται τραυματικά συμβάντα με τον δικό του ρυθμό. Δεν χρειάζεται να τα πείτε όλα εκείνη τη στιγμή. Πες του/της ότι είσαι εδώ – όποτε θελήσει να μοιραστεί κάτι.
✅ 4. Βρες Κι Εσύ Στήριξη
Το τραύμα του/της μπορεί να επηρεάσει και εσένα – ακόμα κι αν δεν ήσουν παρών/παρούσα. Ρώτησε αν υπάρχει ψυχολογική υποστήριξη για οικογένειες μέσω του σωματείου ή της υπηρεσίας. Αν όχι, απευθύνσου στο ταμείο σας ή αναζήτησε ειδικό ψυχικής υγείας για σένα, για το ζευγάρι ή για τα παιδιά.
🧩 Τι Κρατάμε:
-
Τα CISM/CISD είναι σημαντικά εργαλεία προστασίας ψυχικής υγείας των πρώτων ανταποκριτών.
-
Η δική σου στάση μπορεί να ενισχύσει ή να αποδυναμώσει την επίδραση αυτής της διαδικασίας.
-
Η στήριξη δεν χρειάζεται να είναι “τέλεια”. Χρειάζεται να είναι σταθερή, χωρίς πίεση, με κατανόηση και σεβασμό.
-
Και εσύ έχεις δικαίωμα στην υποστήριξη. Δεν είσαι “αόρατος/η” σε αυτό το ταξίδι.
✍️ Επιμέλεια – Προσαρμογή: Παναγιώτης Σπανός
🧠 Μετάφραση βασισμένη στο άρθρο της Rachelle Zemlok, PsyD
📚 Πηγή: “A First Responder Spouse’s Guide to Post Critical Incident Support” (2020)
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
