Η Πρώτη σου (και Ίσως η Πιο Πρόσφατη) Επαφή με Στηθοσκόπιο
«Δώσε μου το στηθοσκόπιό σου να ελέγξω τους αναπνευστικούς ήχους», σου λέει ο συνάδελφός σου καθώς ξεκινάτε την παροχή φροντίδας σε ένα παιδιατρικό περιστατικό με αυξημένη προσπάθεια αναπνοής. Είναι 3:30 τα ξημερώματα, και οι δυο σας έχετε ξυπνήσει μόλις εδώ και 15 λεπτά – και φυσικά, ξεχάσατε το παιδιατρικό στηθοσκόπιο από το “Peds Pack” του ασθενοφόρου.
Σταματάς για μια στιγμή, του δίνεις το στηθοσκόπιο και αρχίζεις να ετοιμάζεις την αγωγή με νεφελοποιητή, υποθέτοντας πως πρόκειται για ένα συνηθισμένο περιστατικό άσθματος. Τον ρωτάς αν θέλει να φέρεις το παιδιατρικό στηθοσκόπιο από το ασθενοφόρο, και εκείνος απαντά: «Όχι, θα το γυρίσω απλώς από την παιδική μεριά, θα είμαστε εντάξει».
Καθώς τοποθετείς τη μάσκα νεφελοποιητή στο παιδί, ο υπναλέος εγκέφαλός σου φαντάζεται τον Morgan Freeman να αφηγείται τη σκηνή…
«Αλλά δεν ήταν εντάξει. Στην πραγματικότητα, απείχαν πολύ από το να είναι εντάξει. Δεν είχαν τον κατάλληλο εξοπλισμό για τη δουλειά».
Τι Έμαθες για τα Στηθοσκόπια στα Μαθήματα Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας;
Αν ήσουν όπως οι περισσότεροι φοιτητές, δεν αφιέρωσες πολύ χρόνο στο να μάθεις για το ίδιο το στηθοσκόπιο, αλλά περισσότερο για τις περιπτώσεις χρήσης του: μέτρηση αρτηριακής πίεσης, εκτίμηση αναπνευστικών ήχων και –ίσως– πού και πώς να ακροαστείς καρδιακούς τόνους (αν και πιθανότατα σου είπαν ότι δεν θα τους ακούσεις ποτέ στο πεδίο, οπότε μην χάνεις χρόνο με αυτό).
Και εκτός αν αγόρασες το δικό σου στηθοσκόπιο, το μόνο που είχες στη διάθεσή σου πιθανόν ήταν κάποιο φτηνό, μονής κεφαλής μοντέλο με άκαμπτα ακουστικά και διάφραγμα που θύμιζε καπάκι από φτηνό τάπερ.
Η Πρώτη Μέρα στο Πεδίο
Φτάνεις στην πρώτη σου βάρδια και ρωτάς τον επιβλέποντά σου γιατί το στηθοσκόπιο του σταθμού έχει μικρή κεφαλή και δύο σωλήνες αντί για έναν. Ή ίσως απλώς υπέθεσες ότι η μικρή κεφαλή είναι για μικρούς ανθρώπους και τη χρησιμοποιούσες αποκλειστικά σε παιδιά. Οι απαντήσεις που έλαβες πιθανόν διέφεραν ανάλογα με το ποιον ρώτησες, αλλά κάθε φορά λέγονταν με τέτοια σιγουριά, που δεν μπορούσες παρά να τις θεωρήσεις σωστές.
Ίσως γι’ αυτό, μετά από σύσταση να «αγοράσεις ένα καλό στηθοσκόπιο για να βελτιώσεις την ακρόασή σου», πλέον φοράς περήφανα το Littmann Core στον λαιμό σου στην αρχή κάθε περιστατικού.
Αλλά ποια είναι η αλήθεια;
Χρειάζεσαι πραγματικά ξεχωριστό παιδιατρικό στηθοσκόπιο;
Ή είναι όλα τα στηθοσκόπια ίδια;
Άξιζαν τα 400 δολάρια;
Ας εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο στον κόσμο του στηθοσκοπίου και ας διευρύνουμε τη γνώση μας για το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο εργαλείο στην ιατρική σου φαρέτρα.
Αλλά πρώτα, ας επιβεβαιώσουμε ότι το χρησιμοποιούμε σωστά.
Η εφεύρεση του στηθοσκοπίου
Η Αμερικανική Πνευμονολογική Ένωση (ALA) αποδίδει την εφεύρεση του στηθοσκοπίου σε έναν Γάλλο ιατρό, τον René Laennec, το έτος 1816. Σύμφωνα με την ιστορία, η κα. Laennec είχε ενοχληθεί που ο σύζυγός της ακουμπούσε το κεφάλι του στο στήθος των γυναικών ασθενών του κατά την εξέταση, οπότε εκείνος τύλιξε έναν χάρτινο σωλήνα και τον χρησιμοποίησε ως ηχητικό χωνί.
Στην πραγματικότητα, πιθανότατα απλώς ήθελε να διατηρήσει απόσταση από τους ασθενείς με λοιμώξεις. Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, ο Δρ. Laennec συνειδητοποίησε ότι η απλή αυτή εφεύρεση βελτίωνε την ακουστική αξιολόγηση, ενισχύοντας τους ήχους του θώρακα.
Ονόμασε την εφεύρεσή του «στηθοσκόπιο», από τις ελληνικές λέξεις στήθος και σκοπεῖν (βλέπω/παρατηρώ). Καθώς ήταν και κατασκευαστής ξύλινων φλογέρων, αξιοποίησε τις δεξιότητές του για να κατασκευάσει το πρώτο στηθοσκόπιο: έναν ξύλινο σωλήνα. Αυτό το μοντέλο χρησιμοποιούνταν μέχρι το 1851, όταν ο Ιρλανδός ιατρός Arthur Leared ανέπτυξε το διαισθητικό (με δύο ακουστικά) στηθοσκόπιο.
Αρχικά, πολλοί ιατροί αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν το μοντέλο του Leared, φοβούμενοι ότι η ακουστική αξιολόγηση (ακρόαση) θα ήταν αναξιόπιστη. Ωστόσο, το μοντέλο κέρδισε δημοτικότητα, και στη δεκαετία του 1960, ο Σκωτσέζος γιατρός Somerville Scott Allison σχεδίασε τη δική του εκδοχή του στηθοσκοπίου.
Το νέο αυτό μοντέλο χρησιμοποιούσε δύο “καμπάνες”, ώστε να είναι δυνατή η ακρόαση διαφορετικών περιοχών του σώματος ταυτόχρονα, όπως της καρδιάς και των πνευμόνων. Σημειώστε: ο Dr. Allison δεν ανέφερε ποτέ ότι δημιούργησε μια συσκευή για ακρόαση ενήλικων και παιδιατρικών ασθενών με την ίδια κεφαλή.
Εδώ καταρρίπτεται ένας από τους μεγαλύτερους μύθους γύρω από το στηθοσκόπιο: η καμπάνα του στηθοσκοπίου δεν δημιουργήθηκε για τη διευκόλυνση της παιδιατρικής ακρόασης, αλλά για την ταυτόχρονη ακρόαση της καρδιάς και των πνευμόνων σε έναν ενήλικα, με μία μόνο συσκευή.
Το Σύγχρονο Στηθοσκόπιο και οι Διαρκείς Μύθοι
Χρησιμοποιείς στηθοσκόπιο Littmann; Πολλοί διασώστες και παροχείς προνοσοκομειακής φροντίδας το προτιμούν και το θεωρούν κορυφαίο. Πώς φτάσαμε από τη συσκευή του Dr. Allison στο Littmann;
Η ALA αναφέρει ότι το στηθοσκόπιο Littmann αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 από τον καρδιολόγο και καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, Dr. David Littmann. Ο ίδιος παρουσίασε τη συσκευή στο Journal of the American Medical Association (JAMA) στις 4 Νοεμβρίου 1961, περιγράφοντάς την ως:
-
ένα ανοιχτό ακουστικό μέρος για χαμηλές συχνότητες,
-
ένα κλειστό μέρος για υψηλές συχνότητες,
-
σκληρό σωλήνα όσο το δυνατόν πιο κοντό,
-
ελατήριο για να κρατά τα ακουστικά όταν δεν χρησιμοποιούνται,
-
και μια ελαφριά κατασκευή.
Άρα, άλλος ένας μύθος καταρρίπτεται: το στηθοσκόπιο Littmann, ίσως το πιο αναγνωρίσιμο στηθοσκόπιο στον ιατρικό χώρο, σχεδιάστηκε για να ακούει ήχους υψηλής και χαμηλής συχνότητας με την ίδια συσκευή. Ποτέ δεν αναφέρθηκε ως συσκευή «για όλα και για όλους».
Η μάρκα Littmann έχει εξελιχθεί ώστε να περιλαμβάνει επτά διαφορετικά μοντέλα στηθοσκοπίων, το καθένα με διαφορετικά χαρακτηριστικά και λειτουργικότητες. Από τα επτά, μόνο δύο είναι σχεδιασμένα ειδικά για βρέφη και παιδιατρικούς ασθενείς.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμη και η επίσημη τεκμηρίωση της Littmann αναφέρει πλέον πως τα ενιαία, ρυθμιζόμενα διαφράγματα επιτρέπουν στον χρήστη να ακούει ήχους υψηλής και χαμηλής συχνότητας με την ίδια «καμπάνα». Αυτή είναι η πρώτη φορά που γίνεται αναφορά στη χρήση ενός μόνο στηθοσκοπίου τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιατρικούς ασθενείς στο πλαίσιο της σύγχρονης ιατρικής πρακτικής — και παρ’ όλα αυτά, πολλά μοντέλα Littmann εξακολουθούν να διαθέτουν δύο κεφαλές (bells).
Το κατάλληλο εργαλείο;
Αν ένα μόνο στηθοσκόπιο προορίζεται να χρησιμοποιείται και για ενήλικες και για παιδιά, τότε γιατί συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε ξεχωριστά στηθοσκόπια για ενήλικες και παιδιατρικούς ασθενείς;
Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. Laennec, René T.H. (1819). De l’Auscultation Médiate, ou Traité du Diagnostic des Maladies des Poumon et du Coeur [On Indirect Listening: A treatise on the diagnosis of lung and heart diseases]. Paris, FR: Brosson & Chaudé. 8. Two volumes.
2. Wong Lisa M.. (2014). Music and Medicine: Harnessing Discipline and Creativity. AMA Journal of Ethics, 16(8). https://doi.org/10.1001/virtualmentor.2014.16.8.mhst1-1408.
3. Nussbaumer, M., & Agarwal, A. (2022). Stethoscope acoustics. Journal of Sound and Vibration, 539, 117194. https://doi.org/10.1016/j.jsv.2022.117194
4. Rizvi, J. (2018, September 4). Listen Carefully, Inventor – The Medical and Dental Device Patenting Blog. www.medicaldevicepatentattorneys.com. https://www.medicaldevicepatentattorneys.com/2018/09/listen-carefully-inventor/
Συγγραφείς: Paul K. Reilley, EMT-P, NASM-CPT, AAS and Steven L. Johnson, MHS-CL, BSN, NRP, CCP-C, CP-C, NCEE, CMTE
Το Στηθοσκόπιο και η Εξέλιξή του (Μέρος 1ο)
Η αποτελεσματική χρήση των στηθοσκοπίων: Προνοσοκομειακή προοπτική (Μέρος 2ο)
Πηγή: https://www.jems.com/ems-operations/the-stethoscope-evolution-to-execution/
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
