Το στηθοσκόπιο είναι η πεμπτουσία της ιατρικής συσκευής και βασικό εργαλείο στην προνοσοκομειακή περίθαλψη, επιτρέποντας στους παρόχους προνοσοκομειακής φροντίδας να αξιολογούν γρήγορα τα καρδιαγγειακά, αναπνευστικά και γαστρεντερικά συστήματα ενός ασθενούς.
Με την έλευση της ενδονοσοκομειακής διαγνωστικής απεικόνισης, το άλλοτε απαραίτητο στηθοσκόπιο έχει γίνει περισσότερο σύμβολο παρά εργαλείο. Ωστόσο, οι προνοσοκομειακοί ιατροί βασίζονται καθημερινά στο στηθοσκόπιο ως βασικό στοιχείο της ιατρικής τους πρακτικής.
Η σωστή χρήση, η αναγνώριση των αποκλίσεων στην αξιολόγηση και η κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά του είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή ποιοτικής φροντίδας των ασθενών.
Αυτό το άρθρο διερευνά αυτές τις πτυχές, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις μοναδικές ανάγκες διαφόρων πληθυσμών ασθενών.
«Σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η προηγμένη ενδονοσοκομειακή διαγνωστική απεικόνιση, το στηθοσκόπιο έχει ξεπεράσει τον αρχικό του σκοπό, εξελισσόμενο σε σύμβολο ιατρικού επαγγελματισμού. Ελάτε μαζί μας καθώς περιηγούμαστε στο ρόλο αυτού του ζωτικού οργάνου στο περίπλοκο μωσαϊκό της υγειονομικής περίθαλψης, υπενθυμίζοντάς μας ότι ακόμη και σε έναν κόσμο τεχνολογίας, η τέχνη της ακρόασης παραμένει ακρογωνιαίος λίθος της ιατρικής».
Κατάλληλη χρήση του στηθοσκοπίου
Στο προνοσοκομειακό περιβάλλον, το στηθοσκόπιο χρησιμεύει κυρίως για την ακρόαση των ήχων της καρδιάς, των πνευμόνων και του εντέρου και τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης. Οι πάροχοι το χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια των αρχικών αξιολογήσεων και της συνεχούς παρακολούθησης για να εντοπίζουν μη φυσιολογικούς ήχους που μπορεί να υποδεικνύουν καταστάσεις όπως πνευμονία, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, απόφραξη του εντέρου ή τύπους σοκ.
Η σωστή διάγνωση αυτών των διαδικασιών νόσου σημαίνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου για τον ασθενή.
Θα αναλύσουμε τη χρήση του στηθοσκοπίου μέσω τριών διαφορετικών συνιστωσών: Τον ασθενή, τον κλινικό ιατρό και το στηθοσκόπιο, το ταπεινό εργαλείο που συνδέει τις δύο πρώτες.
Ο ασθενής
Κάθε φορά που οι κλινικοί ιατροί χρησιμοποιούν ένα στηθοσκόπιο, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους την ανατομία του ασθενούς, η οποία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργία του στηθοσκοπίου. Τα τυπικά στηθοσκόπια αρκούν για τους περισσότερους ενήλικες, καθώς οι ενήλικες είναι ο πιο συνηθισμένος πληθυσμός ασθενών.
Ωστόσο, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά χρειάζονται παιδιατρικά στηθοσκόπια για λεπτούς ήχους. Ταυτόχρονα, οι γηριατρικοί ασθενείς, μπορεί να παρουσιάζουν πρόσθετες προκλήσεις λόγω μειωμένης ελαστικότητας του δέρματος, παχύτερων θωρακικών τοιχωμάτων ή παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης.
Η προσαρμογή της τοποθέτησης και της τεχνικής με βάση τις εσωτερικές και εξωτερικές ανατομικές διαφορές που οφείλονται στην ηλικία εξασφαλίζει ακριβείς εκτιμήσεις και αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός κλινικού ιατρού υψηλής ποιότητας.1
Οι ασθενείς έκτακτης ανάγκης συχνά μετακινούνται ή δεν είναι συνεργάσιμοι, είτε εκούσια είτε ακούσια, περιπλέκοντας την ακρόαση. Οι πάροχοι πρέπει να σταθεροποιούν τους ασθενείς και να προσαρμόζουν τις τεχνικές τους για να λαμβάνουν ακριβή ευρήματα. Η γρήγορη και αποτελεσματική τοποθέτηση είναι ζωτικής σημασίας σε αυτά τα σενάρια.2
Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη λεκτική ηρεμία των ασθενών σας, φαρμακολογικές παρεμβάσεις, φάρμακα κατά του πόνου ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, τον περιορισμό του ασθενούς μέχρι να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες αξιολογήσεις.
Ο κλινικός ιατρός
Το θωρακικό κομμάτι πρέπει να έρχεται σε επαφή με το γυμνό δέρμα για βέλτιστη ποιότητα ήχου.
Η ακριβής ακρόαση αρχίζει με τη σωστή τοποθέτηση του ασθενούς και του στηθοσκοπίου. Οι αποκλίσεις στην αξιολόγηση προκύπτουν συχνά από ακατάλληλη τεχνική, περιβαλλοντικό θόρυβο ή ακουστική οξύτητα του χρήστη.
Για παράδειγμα, η τοποθέτηση του στηθοσκοπίου πάνω από τα ρούχα ή η μη στερέωση του θωρακικού τμήματος σφιχτά στο γυμνό δέρμα μπορεί να οδηγήσει σε ανακριβείς μετρήσεις, καθώς τα ρούχα μειώνουν τον ήχο και μπορούν να επισκιάσουν τα ευρήματα.
Επιπλέον, οι άπειροι πάροχοι μπορεί να παρερμηνεύσουν τις φυσιολογικές ανατομικές παραλλαγές, όπως οι διαφορετικοί πνευμονικοί ήχοι σε διαφορετικά πνευμονικά πεδία, ως ανωμαλίες. Τα υψηλής ποιότητας στηθοσκόπια, η τακτική εκπαίδευση και η ακρόαση κάθε ασθενούς για την απόκτηση εμπειρίας μπορούν να μετριάσουν αυτές τις προκλήσεις, εξασφαλίζοντας την ακριβή μετάδοση του ήχου.
Οι πάροχοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα καλύτερα ανατομικά σημεία για ακρόαση με βάση τις ύποπτες καταστάσεις και οι εκπαιδευτές θα πρέπει να επανεξετάζουν τακτικά αυτά τα σημεία.2 Ωστόσο, τα υψηλής ποιότητας στηθοσκόπια μπορεί να είναι απαγορευτικά από πλευράς κόστους για το άτομο ή το τμήμα.
Για να βελτιστοποιήσετε τη χρήση του στηθοσκοπίου, ανατρέξτε στην παρακάτω ενότητα για τη συντήρηση του στηθοσκοπίου.
Ο θόρυβος του περιβάλλοντος -από σειρήνες, κυκλοφορία ή παρευρισκόμενους- αποτελεί σημαντική καθημερινή πρόκληση στις προνοσοκομειακές ρυθμίσεις. Τα στηθοσκόπια που μειώνουν τον θόρυβο έχουν βελτιωθεί σε ποιότητα και αποτελεσματικότητα και αποτελούν ένα εξαιρετικό εργαλείο για τη βελτίωση της ποιότητας του ήχου.
Όταν είναι δυνατόν, συνιστάται ιδιαίτερα η τοποθέτηση των ασθενών σε πιο ήσυχες περιοχές, καθώς μπορεί επίσης να βελτιώσει την ποιότητα του ήχου. Ομοίως, ο περιττός θόρυβος του εξοπλισμού θα πρέπει να μειώνεται για να διευκολύνεται η ακρόαση.
Η διαφοροποίηση των ήχων των πνευμόνων και της καρδιάς είναι αρκετά δύσκολη χωρίς το θόρυβο του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, οι κρότοι, οι συριγμοί και οι υπεζωκοτικοί τριγμοί μπορεί να ακούγονται παρόμοιοι, ακόμη και στο εκπαιδευμένο αυτί.
Εκτός από τη μείωση του περιβαλλοντικού θορύβου όσο το δυνατόν περισσότερο, η καλή κατανόηση της παθοφυσιολογίας και των χαρακτηριστικών των ήχων είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική ακρόαση.2
Το στηθοσκόπιο
Θυμηθείτε από το προηγούμενο άρθρο μας ότι τα στηθοσκόπια έχουν δύο πλευρές – την καμπάνα και το διάφραγμα – η κάθε μία κατάλληλη για συγκεκριμένους τύπους ήχων. Το διάφραγμα χαρακτηρίζεται από την πλαστική μεμβράνη που καλύπτει το άνοιγμα και είναι πιο αποτελεσματικό για ήχους υψηλής συχνότητας, όπως οι ήχοι της αναπνοής και οι φυσιολογικοί καρδιακοί ήχοι.
Από την άλλη πλευρά, η καμπάνα έχει ανοιχτό πάτο (σαν καμπάνα!) και είναι καλύτερη για ήχους χαμηλής συχνότητας, όπως οι καρδιακοί ήχοι και ορισμένοι ήχοι του εντέρου. Το βασικό συμπέρασμα: χρησιμοποιήστε το διάφραγμα όταν αξιολογείτε τους ήχους των πνευμόνων για συριγμούς, τριγμούς ή μειωμένους ήχους της αναπνοής, και μεταβείτε στην καμπάνα όταν ακούτε φυσημάτα ή καρδιακούς ήχους χαμηλής συχνότητας.
Η γνώση του πότε να αλλάζετε μεταξύ των δύο απαιτείται για την επίτευξη διαγνωστικής ακρίβειας.
Ένα απολυμασμένο στηθοσκόπιο είναι ένα χαρούμενο στηθοσκόπιο. Ο τακτικός καθαρισμός και η συντήρηση αποτελούν προϋπόθεση για μια επιτυχημένη «στηθοσκόπηση». Πρώτον, τα μη απολυμασμένα στηθοσκόπια μπορούν να μεταδώσουν παθογόνους μικροοργανισμούς όπως ο MRSA ( Σταφυλόκκοκος ανθεκτικός στην Μεθικιλλίνη), ενέχοντας κινδύνους για τους ασθενείς. Οι ασθενείς συχνά μάχονται με παθογόνους μικροοργανισμούς που απαιτούν την προσοχή του ανοσοποιητικού τους συστήματος.3
Ένα μη απολυμασμένο στηθοσκόπιο μπορεί γρήγορα να γίνει εστία για τον MRSA, ένα τρομακτικά συχνό εύρημα στα ασθενοφόρα και μια πιθανή θανατική ποινή για τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.4
Ο καθαρισμός του στηθοσκοπίου μετά από κάθε επαφή με τον ασθενή μπορεί εύκολα να σώσει τους ασθενείς και τις οικογένειές τους από σωματική, ψυχολογική και οικονομική ταλαιπωρία. Για το σκοπό αυτό, ένα άλλο ευεργετικό εργαλείο είναι τα καλύμματα του στηθοσκοπίου μιας χρήσης.
Αυτά λειτουργούν σαν γάντια για το στηθοσκόπιο, και όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι τα καλύμματα μιας χρήσης δεν μειώνουν την ποιότητα του ήχου, και μάλιστα περιγράφονται ως «ακουστικά αόρατα »5.
Μετά από κάθε συνάντηση με ασθενή, ελέγξτε για κερί στο αυτί που μπλοκάρει τα ακουστικά και, στη συνέχεια, απολυμάνετε το διάφραγμα, την καμπάνα και τα ακουστικά για να αποτρέψετε τη μόλυνση και να διασφαλίσετε την ποιοτική μετάδοση του ήχου.
Απάθεια των παρόχων
Ένα ανησυχητικό φαινόμενο στον χώρο της Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας (EMS) είναι η αδιαφορία για τη βελτίωση της κλινικής πρακτικής. Όταν τίθεται το θέμα της σωστής χρήσης του στηθοσκοπίου, συχνά προβάλλονται αντιρρήσεις που εστιάζουν στη μη αναγκαιότητα διάγνωσης πολλών ασθενειών στο προνοσοκομειακό περιβάλλον και, ακόμη κι αν γίνει διάγνωση, επισημαίνεται η έλλειψη διαθέσιμων παρεμβάσεων σε αυτό το στάδιο.
Ωστόσο, η αναγνώριση των ανωμαλιών διαμορφώνει τις αποφάσεις μεταφοράς, προτρέπει σε προγενέστερη ειδοποίηση του νοσοκομείου και καθοδηγεί τις θεραπείες εντός του πεδίου εφαρμογής του κλινικού ιατρού, όπως η επιθετικότητα της διαχείρισης των αεραγωγών ή η παροχή χρόνου στο νοσοκομείο για την προετοιμασία μιας περικαρδιοκέντησης.
Ακόμη και αν η ακρόαση δεν οδηγεί άμεσα σε προνοσοκομειακή δράση, ενισχύει και παρέχει βασικά σημεία δεδομένων που ωφελούν τον ασθενή και ολόκληρη τη συνέχεια της υγειονομικής περίθαλψης.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό, οι οργανισμοί προνοσοκομειακής φροντίδας θα πρέπει να προωθήσουν μια κουλτούρα συνεχούς εκπαίδευσης. Αυτή η αλλαγή ξεκινά από την ηγεσία. Οι οργανισμοί θα πρέπει να επιλέγουν αξιωματικούς εκπαίδευσης πεδίου και επόπτες που διαμορφώνουν υψηλά πρότυπα στις πρακτικές αξιολόγησης και να καθιστούν υπόλογους όσους δεν το κάνουν.
Η απάθεια, που μεταφράζεται απευθείας από το πρωτότυπο ελληνικό, σημαίνει «χωρίς συναίσθημα», γεγονός που αποτυπώνει απόλυτα αυτό το ζήτημα. Οι κλινικοί ιατροί πρέπει να θυμούνται τον ενθουσιασμό και τη χαρά που ένιωσαν όταν ξεκίνησαν για πρώτη φορά το ταξίδι τους για να γίνουν επαγγελματίες ιατροί.
Αυτός ο ενθουσιασμός και η χαρά είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει, αλλά είναι ένα απαραίτητο βήμα προς τη βελτίωση του προνοσοκομειακού συστήματος ως τομέα της ιατρικής.
Συμπέρασμα
Η εκμάθηση του στηθοσκοπίου είναι απαραίτητη για την παροχή εξέχουσας φροντίδας των ασθενών σε προνοσοκομειακές ρυθμίσεις. Οι παραϊατρικοί θα πρέπει να επικεντρωθούν στην επιλογή της κατάλληλης πλευράς του στηθοσκοπίου (διάφραγμα ή καμπάνα) με βάση την κλινική κατάσταση, στην κατανόηση των πιθανών αποκλίσεων στα ευρήματα της ακρόασης και στη συνεκτίμηση ανατομικών (σκεφτείτε παιδιατρικών έναντι ενηλίκων) και καταστασιακών παραγόντων, όπως ο περιβαλλοντικός θόρυβος.
Η εκπαίδευση ρουτίνας και η συνεπής εξάσκηση στη χρήση του στηθοσκοπίου θα βελτιώσει την αξιολόγηση του ασθενούς και θα βελτιώσει τη λήψη αποφάσεων για τη φροντίδα του ασθενούς.
Η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση σε αυτές τις αποχρώσεις διασφαλίζουν ότι οι πάροχοι χρησιμοποιούν τα στηθοσκόπια τους στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους, βελτιώνοντας τελικά τα αποτελέσματα των ασθενών σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Το τελευταίο άρθρο της σειράς τριών τμημάτων θα καλύψει τις καθημερινές παρατηρήσεις του στηθοσκοπίου και τη διαγνωστική τους σημασία.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. Texas A&M International University Online. (2019, December 2). Patient assessments throughout the lifespan. Retrieved January 9, 2025, from https://online.tamiu.edu/programs/nursing/rn-to-bsn/patient-assessments-throughout-the-lifespan/
2. Bickley, L. S. (2021). Bates’ Guide to Physical Examination and History-taking (13th ed.). Wolters Kluwer.
3. Monegro, A. F., Muppidi, V., & Regunath, H. (2023, February 12). Hospital Acquired Infections. Nih.gov; StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441857/
4. Obenza A, Cruz P, Buttner M, Woodard D. Microbial contamination on ambulance surfaces: a systematic literature review. J Hosp Infect. 2022 Apr;122:44-59. doi: 10.1016/j.jhin.2021.12.020. Epub 2022 Jan 12.
5. Kalra S, Garri RF, Shewale JB. Aseptic Disposable Stethoscope Barrier: Acoustically Invisible and Superior to Disposable Stethoscopes. Mayo Clin Proc. 2021 Jan;96(1):263-264. doi: 10.1016/j.mayocp.2020.10.029. PMID: 33413829.
Πηγή: https://www.jems.com/ems-operations/the-effective-use-of-stethoscopes-a-prehospital-perspective/
Το Στηθοσκόπιο και η Εξέλιξή του (Μέρος 1ο)
Η αποτελεσματική χρήση των στηθοσκοπίων: Προνοσοκομειακή προοπτική (Μέρος 2ο)
Συγγραφείς: Paul K. Reilley, BS-EMC, NRP and Steven L. Johnson, MHS, RN, NRP, CP-C, NCEE, CMTE
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
