ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΓΚΑΥΜΑΤΟΣ
Παρόλο που το επίπεδο ευαισθητοποίησης των ατόμων αυξάνεται και αναπτύσσονται προληπτικές τεχνολογίες, το έγκαυμα εξακολουθεί να είναι μία από τις σημαντικές αιτίες θνησιμότητας και υψηλής νοσηρότητας.
Είναι γνωστό ότι περισσότεροι από 6 εκατομμύρια άνθρωποι εκτίθενται σε εγκαύματα κάθε χρόνο στον κόσμο και ότι το ποσοστό θνησιμότητας λόγω εγκαυμάτων είναι 6-7%. Περίπου το 75% των θανάτων οφείλονται σε εισπνοή CO.
Μια άλλη αιτία θνησιμότητας είναι η σήψη. Καθώς η συνολική επιφάνεια του σώματος που επηρεάζεται από το έγκαυμα αυξάνεται, το ποσοστό θνησιμότητας αυξάνεται επίσης. Τα εγκαύματα παρατηρούνται συχνότερα στα άνω και κάτω άκρα (Keck et al, 2009).
Τα τραύματα συχνά προκύπτουν από ατύχημα ή παραμέληση. Περίπου το 80% των εγκαυμάτων προέρχονται από μεμονωμένα σφάλματα και το 70% συμβαίνουν στο σπίτι. Η επιδημιολογία εγκαυμάτων ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία. Η παιδική ηλικιακή ομάδα και ο ηλικιωμένος πληθυσμός κινδυνεύουν περισσότερο. Μελέτες δείχνουν ότι περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις είναι σε ηλικιακή ομάδα παιδιών. Περίπου το 19% είναι κάτω των 5 ετών και το 12% είναι άνω των 60 ετών. Ενώ το βραστό νερό και η καύση φλόγας εμφανίζονται συχνότερα, ακολουθούνται από ηλεκτρικά και χημικά εγκαύματα. Ενώ εγκαύματα ζεστού νερού παρατηρούνται περίπου στο 70% της παιδιατρικής ηλικίας, τα εγκαύματα λόγω φλόγας στο σπίτι ή στο γραφείο παρατηρούνται σε ενήλικες (Keck et al., 2009).
Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Τόκιο, το 82% των περιπτώσεων οφείλονταν σε ζεστό νερό και το 11% των περιπτώσεων οφειλόταν σε φλόγες σε παιδιά κάτω των 16 ετών. Στη μελέτη των Brusselaers et al. (2010) αιτίες εγκαυμάτων βρέθηκαν ως 68,8% ζεστό νερό, 1,5% φλόγα, 3,8% τραυματισμοί από καυτά υλικά και 1,1% χημικά εγκαύματα, αντίστοιχα(Han et al, 2007). Η συχνότητα εγκαυμάτων είναι περίπου 1 % παγκοσμίως και 0,79 % στα παιδιά. Τα παιδικά εγκαύματα μπορεί όχι μόνο να προκαλέσουν δια βίου αναπηρία, αλλά και να επηρεάσουν την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής των οικογενειών τους, επιβάλλοντας κοινωνικοοικονομική επιβάρυνση(Keck et al, 2009).
Τα εγκαύματα είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς αντιπροσωπεύουν περίπου 180.000 θανάτους ετησίως. Η πλειοψηφία αυτών συμβαίνει σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και σχεδόν τα δύο τρίτα συμβαίνουν στις περιοχές της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας του ΠΟΥ.
Σε πολλές χώρες υψηλού εισοδήματος, τα ποσοστά θανάτων από εγκαύματα μειώνονται και το ποσοστό θανάτων παιδιών από εγκαύματα είναι σήμερα πάνω από 7 φορές υψηλότερο σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος από ό, τι σε χώρες υψηλού εισοδήματος(Nguyen, 2008).
Τα μη θανατηφόρα εγκαύματα είναι η κύρια αιτία νοσηρότητας, συμπεριλαμβανομένης της παρατεταμένης νοσηλείας, της παραμόρφωσης και της αναπηρίας, συχνά με αποτέλεσμα το στίγμα και την απόρριψη. Τα εγκαύματα είναι μεταξύ των κύριων αιτιών για τα έτη ζωής προσαρμοσμένα στην αναπηρία (DALY) που χάνονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Το 2004, σχεδόν 11 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κάηκαν αρκετά σοβαρά ώστε να χρειαστούν ιατρική φροντίδα. Η επίπτωση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (EMR) ήταν 187 ανά 100.000 ετησίως σε σύγκριση με τη χαμηλότερη επίπτωση στην Αμερική που ήταν 19 και η υψηλότερη επίπτωση στη Νοτιοανατολική Ασία που ήταν 243 ανά 100.000 ετησίως. Τα παιδικά εγκαύματα κατατάσσονται παρόμοια με τα εγκαύματα ενηλίκων όσον αφορά τη συχνότητα εμφάνισης(Keck et al, 2009)
Τα παιδικά εγκαύματα μπορεί όχι μόνο να προκαλέσουν δια βίου αναπηρία, αλλά και να επηρεάσουν την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής των οικογενειών τους, επιβάλλοντας κοινωνικοοικονομικό βάρος. Τα εγκαύματα αντιπροσωπεύουν μία από τις πιο κοινές αιτίες θνησιμότητας και νοσηρότητας παγκοσμίως, παρά την πρόοδο στη χειρουργική και ιατρική περίθαλψη που σχετίζεται με εγκαύματα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 195.000 θάνατοι ετησίως αποδίδονται σε τραυματισμούς εγκαυμάτων. Τα εγκαύματα είναι πολύ συχνοί τραυματικοί τραυματισμοί ιδιαίτερα στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, όπου η συχνότητα έχει εκτιμηθεί ότι είναι υψηλότερη σε 245 ανά 100.000 κατοίκους(Keck et al, 2009)
. Κάθε χρόνο 70 κράτη μέλη-κυρίως χώρες μεσαίου και υψηλού εισοδήματοςυποβάλλουν στον ΠΟΥ στοιχεία θνησιμότητας που περιλαμβάνουν το τέταρτο ψηφίο της Διεθνούς Ταξινόμησης Κωδικών Νοσημάτων, το οποίο επιτρέπει τον διαχωρισμό σε υποτύπους εγκαυμάτων. Η ανάλυση αυτών των δεδομένων δείχνει ότι, το 2002, τα εγκαύματα που σχετίζονται με πυρκαγιά αποτελούσαν το 93,0% όλων των θανάτων από εγκαύματα, τα εγκαύματα συνέβαλαν στο 5,4% και τα υπόλοιπα, 1,6%, ήταν αποτέλεσμα επαφών, χημικών ή ηλεκτρικών εγκαυμάτων(Nguyen, 2008).
Μελέτες από χώρες υψηλού εισοδήματος υποδηλώνουν ότι η εισπνοή καπνού είναι ο ισχυρότερος καθοριστικός παράγοντας θνησιμότητας από εγκαύματα, κυρίως από πυρκαγιές σπιτιών ή άλλες πυρκαγιές. Για παιδιά άνω των τριών ετών, η εισπνοή καπνού σχετίζεται έντονα με τη θνησιμότητα, παρά τις βελτιώσεις στη φροντίδα εγκαυμάτων. (Nguyen et al., 2008)
Σε χώρες υψηλού εισοδήματος, τα παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο νοσηλείας από εγκαύματα, αν και τα παιδιά 15-19 ετών, όπως ήδη αναφέρθηκε, αποτελούν επίσης ομάδα υψηλού κινδύνου. Σχεδόν το 75% των εγκαυμάτων στα μικρά παιδιά προέρχονται από ζεστό υγρό, ζεστό νερό βρύσης ή ατμό. Τα βρέφη ηλικίας κάτω του ενός έτους εξακολουθούν να διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο εγκαυμάτων, ακόμη και στις ανεπτυγμένες χώρες. Τα εγκαύματα που υφίστανται είναι συνήθως τα εγκαύματα από φλιτζάνια που περιέχουν ζεστά ροφήματα ή εγκαύματα σε επαφή από καλοριφέρ ή σωλήνες ζεστού νερού. (Palmieri et al., 2008)
Τα παρακάτω δίνουν μια ένδειξη της κατάστασης σε ορισμένες χώρες υψηλού εισοδήματος:
• Στον Καναδά, σε ένα μόνο έτος, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 6000 επισκέψεις σε τμήματα έκτακτης ανάγκης στην επαρχία του Οντάριο (ο πληθυσμός της οποίας είναι περίπου 12 εκατομμύρια) λόγω εγκαυμάτων. Σχεδόν οι μισές περιπτώσεις εγκαυμάτων αφορούν παιδιά κάτω των πέντε ετών.
• Στη Φινλανδία, μια 11χρονη μελέτη διαπίστωσε ότι τα εγκαύματα ήταν υπεύθυνα για το 42,2% των παιδιών που εισήχθησαν σε δύο παιδιατρικές μονάδες εγκαυμάτων. Μεταξύ των παιδιών κάτω των τριών ετών, το 100% των εγκαυμάτων ήταν αποτέλεσμα ζεστού νερού. Στην ομάδα των 11-16 ετών, το 50% των εγκαυμάτων οφείλονταν σε ηλεκτρικό ρεύμα, με το άλλο 50% να προέρχεται από φωτιά και φλόγες.
• Στο Κουβέιτ, η συχνότητα εγκαυμάτων σε παιδιά κάτω των 15 ετών ήταν 17,5 ανά 100 000 πληθυσμό. Τα εγκαύματα (67%), ακολουθούμενα από φλόγες (23%), ήταν οι κύριες αιτίες εγκαυμάτων.
• Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μία από τις κύριες αιτίες τραυματισμού από τον πυρετό στα παιδιά είναι η ζεστή σούπα. (Palmieri et al., 2008)
Σε χώρες χαμηλού εισοδήματος και μεσαίου εισοδήματος, τα παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών έχουν αποδειχθεί ότι έχουν δυσανάλογα υψηλότερο ποσοστό εγκαυμάτων από ό, τι συμβαίνει στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Στην Κένυα, για παράδειγμα, το 48,6% των παιδιών που παρουσιάστηκαν στο Εθνικό Νοσοκομείο Kenyatta ήταν ηλικίας κάτω των πέντε ετών. Αν και τα εγκαύματα ήταν ο πιο συνηθισμένος τύπος εγκαύματος, αυτά που προκλήθηκαν από ανοιχτές φλόγες ήταν επίσης εμφανή(Keck et al, 2009).
Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι τα εγκαύματα στα παιδιά συμβαίνουν συχνότερα στο σπίτι ή αλλιώς – μεταξύ των μεγαλύτερων παιδιών – στο χώρο εργασίας. Μια μελέτη σε τέσσερις χώρες χαμηλού εισοδήματος διαπίστωσε ότι το 65% των παιδικών εγκαυμάτων είχαν συμβεί μέσα και γύρω από το σπίτι. Η κουζίνα είναι συνήθως το πιο κοινό μέρος του σπιτιού(Han et al, 2007).
Διάφορες μελέτες, χρησιμοποιώντας περιγραφικά σχέδια και σχέδια ελέγχου περιπτώσεων, έχουν βρει μια σειρά παραγόντων κινδύνου για εγκαύματα στην παιδική ηλικία. Ωστόσο, λόγω του τρόπου με τον οποίο κωδικοποιούνται τα εγκαύματα σε πολλές χώρες, είναι συχνά αδύνατο να γίνει διάκριση μεταξύ των διαφορετικών μηχανισμών που οδηγούν σε εγκαύματα. Για παράδειγμα, οι παράγοντες κινδύνου για εγκαύματα που προκαλούνται από χημικούς παράγοντες και ο πληθυσμός που πλήττεται συχνότερα από τέτοια εγκαύματα, είναι τόσο πολύ διαφορετικοί από τους παράγοντες κινδύνου όσο και από τους πληθυσμούς που επηρεάζονται από τις καύσεις από βραστά υγρά. Έτσι, ενώ τα υπάρχοντα δεδομένα προσδιορίζουν τα παιδιά και τους νέους ως πληθυσμό υψηλού κινδύνου για εγκαύματα, οι πληροφορίες σχετικά με τους μηχανισμούς και τους αιτιώδεις παράγοντες λείπουν σε μεγάλο βαθμό(Keck et al, 2009).
Είναι επίσης γνωστό ότι τα παιδικά εγκαύματα οφείλονται σε διάφορους άλλους παράγοντες, όπως η έλλειψη σωστής επίβλεψης, η χρήση κοινών χώρων τόσο για μαγείρεμα όσο και για ύπνο, παραδοσιακές συνήθειες μαγειρέματος σε χαμηλές σόμπες ή σε μεγάλες κατσαρόλες, μεταφορά ζεστών υγρών σε ανοιχτά δοχεία από το ένα μέρος στο άλλο και αποστείρωση του γάλακτος με βρασμό και όχι με παστερίωση (Keck et al, 2009).
Συνεχίζεται…
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ:
ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ KAI O ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
ΣΠΙΝΟΥ ΚΟΡΙΝΑ
ΧΟΡΜΠΑ ΓΕΩΡΓΙΑ
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
