Διαπροσωπικές Αλληλεπιδράσεις
Για να βρείτε αν κάποιος σας λέει ψέματα δώστε έμφαση στα παρακάτω σημεία:
9) Το ΚΕΦΑΛΙ
Όταν κάποιος/α λέει ή ακούει κάτι για το οποίο αισθάνεται άβολα, το κεφάλι του/της είναι πιθανό να κινηθεί μακριά από την πηγή του προβλήματος. Κάτι τέτοιο αποτελεί μία υποσυνείδητη προσπάθεια απομάκρυνσης από την πηγή της δυσφορίας. Όταν κάτι μας ενδιαφέρει ή μας αρέσει, θα μετακινήσουμε ανεπαίσθητα το κεφάλι μας προς τα εκεί. Προσέξτε λοιπόν για ένα άμεσο ανεπαίσθητο τίναγμα του κεφαλιού ή ένα πιο αργό τράβηγμα προς το πίσω. Και τα δύο είναι πιθανά κατά τη διάρκεια του ψεύδους.
10) Η ΣΤΑΣΗ του ΨΕΥΤΗ
Όταν κάποιος/α νιώθει σίγουρος/η για μία κατάσταση ή συζήτηση στέκεται όρθιος/α ή κάθεται με τους ώμους πίσω, έχει δηλαδή μία στητή στάση του κορμού. Αντιθέτως, όταν υπάρχει το αίσθημα της ανασφάλειας ή της αβεβαιότητας, το άτομο καμπουριάζει, ή θα βάλει τα χέρια του στις τσέπες, στάση που είναι πιο πιθανό να λάβει κάποιος/α που λέει ψέματα.
11) Αν δε ΒΛΕΠΕΙ τη ΣΤΙΓΜΗ να ΦΥΓΕΙ
Όταν κάποιος απειλεί να μας βλάψει, είναι φυσικό ως πρώτη μας αντίδραση να επιδιώξουμε ενστικτωδώς να απομακρυνθούμε. Με τον ίδιο τρόπο, όταν κάποιος/α νιώθει ότι βρίσκεται σε μία ψυχολογικά μειονεκτική θέση, θα επιδιώξει να αλλάξει στάση, θέση, και να απομακρυνθεί από το άτομο που του προσάπτει μία κατηγορία. Όταν νιώθουμε παθιασμένοι/ες για μία ιδέα ή άποψή μας, τότε στην προσπάθειά μας να γίνουμε πειστικοί θα μετακινηθούμε ασυναίσθητα προς το συνομιλητή μας. Κάποιος/α που λέει ψέμματα όμως δε θα μετακινηθεί προς το άλλο πρόσωπο, και ενδεχομένως δε θα το κοιτάξει καν. Η πιο πιθανή αντίδραση είναι να γυρίσει τον κορμό του σώματός του/της πλάγια σε σχέση με το συνομιλητή.
Επίσης, το άτομο που λέει ψέματα είναι πολύ πιθανό να στρέψει, έστω και παροδικά, το σώμα του προς την έξοδο, ή να κινηθεί ως ένα σημείο προς την κατεύθυνση της εξόδου. Αν είναι όρθιος/α θα ακουμπήσει την πλάτη του/της στον τοίχο, ως ένα υποσυνείδητο μέτρο να καλύψει τα νώτα του/της.
12) Η ΕΠΑΦΗ (ή για την ακρίβεια, η έλλειψη αυτής)
Το άτομο που λέει ψέματα θα επιδιώξει να έχει όσο το δυνατόν λιγότερη ή και καθόλου φυσική επαφή με το άτομο στο οποίο απευθύνει τα ψέματα. Η επαφή υποδηλώνει σύνδεση με το άλλο άτομο. Είναι πολύ πιθανό το άτομο που λέει ψέματα στην περίπτωση αυτή δηλαδή να μην επιδιώξει κάποια χειραψία για παράδειγμα ή αν πρόκειται για ζευγάρι, να μη φιλήσει το/τη σύντροφο όπως κάνει συνήθως.
13) O ΔΕΙΚΤΗΣ που δεν ΔΕΙΧΝΕΙ…
Ο ψεύτης σπάνια θα χρησιμοποιήσει το δείκτη του χεριού του για να δώσει έμφαση στα λεγόμενά του. Η χρήση του εκτεταμένου δείκτη είναι ένδειξη βεβαιότητας. Αν βέβαια κάνει χρήση αυτής της χειρονομίας ένα άτομο που λέει ψέματα, τότε θα παρουσιαστεί η ασυνέπεια κατεύθυνσης λόγου-χειρονομίας όπως αυτή του Μπίλ Κλίντον στο παρακάτω βίντεο, όπου αρνείται ότι είχε σεξουαλικές σχέσεις με τη Μόνικα Λεβίνσκι:
Στο απόσπασμα αυτό, το βλέμμα και το χέρι του πρώην προέδρου των ΗΠΑ έχουν διαφορετικές κατευθύνσεις, συνδυασμός ενδεικτικός της αβεβαιότητας και της υποσυνείδητης τάσης για φυγή.
14) ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ
Το άτομο που λέει ψέματα θα χρησιμοποιήσει κάποιο αντικείμενο το οποίο θα βάλει ανάμεσα στο ίδιο και τον/την αποδέκτη του ψέματος. Αυτό μπορεί να είναι για παράδειγμα μία τσάντα, ένα μαξιλάρι, ακόμη και ένα ποτήρι. Το αντικείμενο αυτό αποτελεί ένα φυσικό εμπόδιο και λειτουργεί ως ανάλογο του λεκτικού μηνύματος “δε θέλω να μιλήσω γι’αυτό”. Αν για παράδειγμα μπείτε στο γραφείο του προϊστάμενού σας θέτοντάς του ένα θέμα προς συζήτηση και δείτε ότι περιεργάζεται τον καφέ του και τον τοποθετεί εντέλει ανάμεσα στους δυο σας και μετά κάνει το ίδιο και με άλλα αντικείμενα, τότε το προς συζήτηση θέμα δεν είναι κάτι για το οποίο νιώθει άνετα ή για το οποίο θα ήθελε να συνεχίσει να μιλά. Ως εμπόδια μπορεί να νοηθεί και το πλέξιμο των χεριών όπως στο παρακάτω απόσπασμα (βλ. 0:30 και μετά):
Στο ανωτέρω βίντεο βλέπουμε τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ρ. Νίξον να αρνείται τις κατηγορίες που του προσάπτουν, πλέκοντας τα χέρια και αυξάνοντας την απόσταση από την πηγή δυσφορίας (τους δημοσιογράφους) με ένα ελαφρύ βήμα πίσω (βλ. και ένδειξη 11 πιο πάνω).
Στο σημείο αυτό κλείνει η ενότητα μη-λεκτικές ενδείξεις ψεύδους. Ως ‘πρόγευση’ θα συμπεριλάβω ένα στοιχείο από την επόμενη, που αφορά τις λεκτικές ενδείξεις ψεύδους.
15) Γιατί ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ τις ΛΕΞΕΙΣ μου;
Όταν συναντάτε κάποιον/α το πρωί και σας λέει ‘καλημέρα’ ως πολύ φυσική απάντηση σας έρχεται δίχως δεύτερη σκέψη να απαντήσετε με μία ‘καλημέρα’. Αν δεν έχετε την απαραίτητη συγκέντρωση και λόγω κεκτημένης ταχύτητας ενδέχεται να καταφύγετε σε μία προτυποποιημένη απάντηση όπου είναι πολύ πιθανό να απαντήσετε ότι είστε καλά χωρίς να έχετε ρωτηθεί γι’αυτό καν. Κατά τον ίδιο τρόπο, κάποιος/α που λέει ψέματα, επειδή δεν έχει χρόνο να σκεφτεί, και επειδή αν καθυστερήσει να δώσει μία απάντηση θα φανεί η ενοχή του/της, δίνει γρήγορα μία απάντηση κάνοντας χρήση ακριβώς των ίδιων λέξεων που μόλις άκουσε, αλλά σε άρνηση. Μετατρέποντας μία κατάφαση σε άρνηση με τις ίδιες λέξεις είναι ο γρηγορότερος τρόπος να απαντήσει κανείς. Για παράδειγμα, όταν η κοπέλα ρωτά το αγόρι της “με απάτησες με τη Μαρία χθες το βράδυ;” η απάντηση θα είναι “όχι δε σε απάτησα με τη Μαρία χθες το βράδυ” και στην ερώτηση “με έχεις απατήσει ποτέ;” η απάντηση θα είναι “όχι δε σε έχω απατήσει ποτέ”.
Συνεχίζεται…
Πώς να βρείτε το ψέμα σε λιγότερο από 5 λεπτά (Μέρος 1ο)
Πώς να βρείτε το ψέμα σε λιγότερο από 5 λεπτά (Μέρος 2ο)
Πώς να βρείτε το ψέμα σε λιγότερο από 5 λεπτά (Μέρος 3ο)
Πώς να βρείτε το ψέμα σε λιγότερο από 5 λεπτά (Μέρος 4ο)
Πώς να βρείτε το ψέμα σε λιγότερο από 5 λεπτά (Μέρος 5ο)
Χρήστου Χριστοδούλου
Συγγραφέα του βιβλίου ‘Η ΓΛΩΣΣΑ του ΣΩΜΑΤΟΣ και οι ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΚΡΙΣΗΣ’
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
