Οι πρώτες βοήθειες είναι το πρώτο βήμα για την προστασία της ζωής και την πρόληψη επιπλοκών σε τραυματισμούς και επείγουσες καταστάσεις. Όμως, κάποιες παραδοσιακές πρακτικές που εφαρμόζουμε από συνήθεια μπορεί να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Παρακάτω παρουσιάζουμε 8 συχνά λάθη πρώτων βοηθειών, με βάση την εμπειρία του Dr. Scott Scherr, Ιατρικού Διευθυντή Επειγόντων Περιστατικών στο Sunrise Hospital and Medical Center, και τι πρέπει να κάνετε αντ’ αυτών:
🔴 Λάθος 1: Πρόκληση εμετού με σιρόπι ιπέκα (ιπεκακουάνα)
Κάποτε, η ιπέκα θεωρούνταν βασικό εργαλείο σε περιπτώσεις κατάποσης δηλητηρίων. Όμως σήμερα, οι ειδικοί προτείνουν να την πετάξετε. Η πρόκληση εμετού μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη οισοφάγου ή σε εισρόφηση, δημιουργώντας ακόμα πιο σοβαρά προβλήματα.
✅ Σωστό: Καλέστε άμεσα το Κέντρο Δηλητηριάσεων (στον αριθμό 210-7793777 στην Ελλάδα) και ακολουθήστε τις οδηγίες τους.
🔴 Λάθος 2: Καθαρισμός τραυμάτων με οξυζενέ ή αλκοόλη
Το οξυζενέ, η ιωδιούχος ποβιδόνη και η αιθυλική αλκοόλη καταστρέφουν τους ιστούς και καθυστερούν την επούλωση.
✅ Σωστό: Ξεπλύνετε το τραύμα με καθαρό νερό βρύσης ή φυσιολογικό ορό (NaCl 0.9%). Η καλύτερη προσέγγιση είναι η απλή και σχολαστική πλύση.
🔴 Λάθος 3: Γέρνουμε το κεφάλι πίσω σε ρινορραγία
Η παλαιά συνήθεια να γέρνουμε πίσω το κεφάλι οδηγεί το αίμα στο φάρυγγα, με κίνδυνο πνιγμού ή εμετού.
✅ Σωστό: Καθίστε με ίσιο κορμό και σκύψτε ελαφρώς μπροστά. Πιέστε σταθερά το μαλακό μέρος της μύτης (όχι το κόκκαλο) για τουλάχιστον 15-20 λεπτά.
🔴 Λάθος 4: Κάνουμε “στόμα με στόμα” σε ΚΑΡΠΑ
Οι νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες της American Heart Association για ενήλικες που καταρρέουν μπροστά μας, συστήνουν μόνο θωρακικές συμπιέσεις από παρευρισκόμενους.
✅ Σωστό: Καλέστε το 166 ή 112, και ξεκινήστε αμέσως συμπιέσεις στο κέντρο του θώρακα – γρήγορες και βαθιές (100-120/λεπτό, βάθος ~5-6 εκ.).
🔴 Λάθος 5: Βάζουμε πάγο ή… βούτυρο σε εγκαύματα
Ο πάγος μπορεί να προκαλέσει αγγειοσύσπαση και να επιδεινώσει τον τραυματισμό, ενώ το βούτυρο ή άλλα “γιατροσόφια” (όπως οδοντόκρεμα ή μουστάρδα) ευνοούν την επιμόλυνση.
✅ Σωστό: Ξεπλύνετε το έγκαυμα με δροσερό (όχι παγωμένο) νερό για 10-15 λεπτά και καλύψτε με αποστειρωμένη γάζα.
🔴 Λάθος 6: Ξαπλώνουμε αμέσως μετά από χτύπημα στο κεφάλι
Αν και ο ύπνος δεν απαγορεύεται, η αμέσως μετάβαση σε κατάκλιση μπορεί να καλύψει σημεία σοβαρού τραυματισμού.
✅ Σωστό: Παραμείνετε σε εγρήγορση και παρακολουθείτε για σημάδια όπως: εμετός, ζάλη, σύγχυση, λήθαργος ή ανομοιομορφία στις κόρες. Αν εμφανιστούν, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.
🔴 Λάθος 7: Βγάζουμε μόνοι μας αιχμηρά αντικείμενα από το δέρμα
Η αφαίρεση καρφιών, γυαλιών ή βαθιών ακίδων μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε νεύρα ή αιμοφόρα αγγεία.
✅ Σωστό: Ακινητοποιήστε την περιοχή, καλύψτε με αποστειρωμένο υλικό και ζητήστε ιατρική εκτίμηση. Εξαίρεση: μικρά επιφανειακά αγκάθια που δεν πονάνε, μπορούν να αφαιρεθούν με αποστειρωμένο τσιμπιδάκι.
➕ Θυμηθείτε:
Οι πρώτες βοήθειες εξελίσσονται, όπως και η ιατρική γνώση. Ανανεώνετε τακτικά τις γνώσεις σας μέσα από αναγνωρισμένα προγράμματα εκπαίδευσης. Οι κατάλληλες ενέργειες την κρίσιμη στιγμή μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στην επιβίωση και την επιδείνωση.
Πηγή: https://www.sharecare.com/first-aid-safety/8-first-aid-mistakes#slide-9
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
