Πώς το έργο του Dr. Matthew Walker αλλάζει την αντίληψή μας για τον ύπνο, την υγεία και την επιβίωση των διασωστών
Στην καθημερινότητα των διασωστών, του ΕΚΑΒ, των πυροσβεστών και των επαγγελματιών υγείας, ο ύπνος είναι συχνά το πρώτο πράγμα που θυσιάζεται. Όμως, σύμφωνα με το βιβλίο «Why We Sleep» του Dr. Matthew Walker, αυτή η συνήθεια δεν είναι απλώς ανθυγιεινή — είναι επικίνδυνη.
🛌 Η άδεια που όλοι χρειαζόμαστε: Να κοιμηθούμε
Η συγγραφέας του άρθρου, η ερευνήτρια Sara Jahnke, Ph.D., περιγράφει πώς το βιβλίο δεν την “φόβισε” για να κοιμηθεί περισσότερο, αλλά της έδωσε την άδεια να το κάνει.
Αυτό που κάποτε φαινόταν πολυτέλεια — ένα απογευματινό υπνάκο ή το να πέσει κάποιος νωρίς για ύπνο — τώρα είναι θεμέλιο επιβίωσης.
Για όσους εργάζονται σε βάρδιες, με συνεχείς διακοπές ύπνου, ο Walker τονίζει ότι ο ύπνος δεν είναι «μία από τις στήλες» της υγείας, αλλά η βάση πάνω στην οποία στηρίζονται όλες οι υπόλοιπες: η διατροφή, η άσκηση, η ψυχική ισορροπία, η αντοχή.
⚠️ Οι επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου στους διασώστες
Η φράση «θα κοιμηθώ όταν πεθάνω» ακούγεται συχνά στους σταθμούς του ΕΚΑΒ και στα πυροσβεστικά κλιμάκια.
Η ειρωνεία; Η έλλειψη ύπνου σε φέρνει πιο κοντά σε αυτό.
Ο Walker εξηγεί ότι η χρόνια στέρηση ύπνου μειώνει το προσδόκιμο ζωής και αυξάνει τον κίνδυνο για σχεδόν κάθε σοβαρή νόσο:
- Καρκίνο
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Διαβήτη
- Υπέρταση
- Παχυσαρκία
- Διαταραχές ψυχικής υγείας
- Αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονικού ιδεασμού
Οι παθήσεις αυτές είναι ιδιαίτερα συχνές στον χώρο των πρώτων ανταποκριτών και των διασωστών, γεγονός που κάνει τον ύπνο ζήτημα επαγγελματικής υγείας — όχι πολυτέλειας.
🧠 Τι συμβαίνει όταν κοιμόμαστε (και όταν δεν κοιμόμαστε)
Ο Dr. Walker, με επιστημονικό αλλά προσιτό τρόπο, εξηγεί τι κάνει ο εγκέφαλος και το σώμα μας όταν κοιμόμαστε.
Αποκαλύπτει πώς ο ύπνος:
- Ενισχύει τη μνήμη και τη μάθηση
- Βελτιώνει την κρίση και τα αντανακλαστικά
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό
- Επαναφέρει την ορμονική ισορροπία
- Ρυθμίζει τα επίπεδα στρες και διάθεσης
Επίσης, καταρρίπτει με στοιχεία τον μύθο ότι «κάποιοι άνθρωποι λειτουργούν άψογα με 4 ώρες ύπνου».
Υπάρχει όντως ένα σπάνιο γονίδιο που το επιτρέπει — αλλά οι πιθανότητες να το έχει κάποιος είναι ίδιες με το να τον χτυπήσει κεραυνός.
💤 «Safety naps»: Πρέπει να επιτρέπονται;
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του βιβλίου είναι η αναφορά στα λεγόμενα “safety naps” — μικρούς, ελεγχόμενους υπνάκους που μπορούν να μειώσουν δραματικά τα λάθη, να αυξήσουν την εγρήγορση και να προστατεύσουν τη ζωή τόσο των διασωστών όσο και των ασθενών.
Πολλοί σταθμοί στο εξωτερικό έχουν ήδη ενσωματώσει τέτοιες πρακτικές. Ίσως είναι ώρα να ανοίξει αυτή η συζήτηση και στην Ελλάδα — όχι ως ένδειξη χαλάρωσης, αλλά ως επένδυση στην ασφάλεια και την αποδοτικότητα.
🔍 Γιατί αξίζει να το διαβάσεις
Το «Why We Sleep» δεν είναι απλώς ένα βιβλίο για τον ύπνο. Είναι μια προειδοποίηση και ταυτόχρονα ένα εγχειρίδιο επιβίωσης για όσους εργάζονται σε επείγουσες υπηρεσίες.
Ο Dr. Walker εξηγεί με επιστημονική τεκμηρίωση γιατί ο ύπνος είναι τόσο σημαντικός όσο το οξυγόνο, το νερό και η σωστή διατροφή.
(με ελληνικούς υπότιτλους)
✅ Συμπέρασμα
Ο ύπνος δεν είναι αδυναμία — είναι στρατηγική επιβίωσης.
Και για τους διασώστες, τους πυροσβέστες, τους νοσηλευτές και τους γιατρούς, είναι το πιο πολύτιμο εργαλείο για να μπορούν να σώζουν ζωές με καθαρό μυαλό, σωστή κρίση και ανθεκτικότητα.
📘 Αν εργάζεσαι σε βάρδιες ή σε περιβάλλον με υψηλό στρες, διάβασε το “Why We Sleep”.
Μπορεί να αλλάξει όχι μόνο τον τρόπο που ξεκουράζεσαι — αλλά και τον τρόπο που ζεις.
Πηγή: ‘Why We Sleep’: The must-read book for every medic
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
