Με βάση τη δημοσίευση του International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR), Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes, 2025.
Εισαγωγή
Η ενδονοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή (IHCA) αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα συμβάντα μέσα στο νοσοκομειακό περιβάλλον — τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά.
Πέρα από την επιβίωση, η ποιότητα φροντίδας και η ανθρωποκεντρική προσέγγιση είναι καθοριστικοί παράγοντες για το τελικό αποτέλεσμα.
Η ΙΗCA χαρακτηρίζεται από υψηλή νοσηρότητα και θνησιμότητα, με εκτιμώμενη συχνότητα που κυμαίνεται από 1,2 έως 10 περιστατικά ανά 1.000 νοσηλείες στους ενήλικες, και ποσοστά επιβίωσης έως το εξιτήριο περίπου 25%.
Σε χώρες με περιορισμένους πόρους, τα ποσοστά αυτά μπορεί να είναι ακόμη υψηλότερα.
Για να βελτιωθεί η φροντίδα και τα αποτελέσματα της IHCA, το ILCOR ανέπτυξε ένα στρατηγικό πλαίσιο 10 βημάτων, που στοχεύει στην:
-
οργάνωση,
-
πρόληψη,
-
αποτελεσματική αντιμετώπιση,
-
και συνεχή βελτίωση της ποιότητας.
Ακολουθούν τα Δέκα Βήματα για τη βελτίωση της φροντίδας και των αποτελεσμάτων της ενδονοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής.
🔹 Φάση 1: Σχεδιασμός και Προετοιμασία
Βήμα 1: Δημιουργία και υποστήριξη δομής διοίκησης και υποδομής αναζωογόνησης
Αναπτύξτε ένα σύστημα διακυβέρνησης με σαφή ηγεσία και διοικητική υποστήριξη για την προώθηση της αριστείας στην αναζωογόνηση.
Ενδυναμώστε τοπικούς υπεύθυνους/συντονιστές και εφαρμόστε ένα σύστημα συνεχούς βελτίωσης ποιότητας (QI).
Βήμα 2: Συλλογή και ανάλυση δεδομένων
Η συστηματική συλλογή δεδομένων είναι απαραίτητη για:
-
αξιολόγηση εκπαίδευσης, εκτέλεσης και αποτελεσμάτων,
-
αναγνώριση αδυναμιών και σχεδιασμό διορθωτικών ενεργειών,
-
συμμετοχή σε μητρώα αναζωογόνησης (registries) για συγκριτική αξιολόγηση και διάχυση γνώσης.
Βήμα 3: Εφαρμογή αποτελεσματικής εκπαίδευσης
Αναπτύξτε και διατηρήστε προγράμματα εκπαίδευσης στην αναζωογόνηση που να περιλαμβάνουν:
-
τυποποιημένα μαθήματα με εκπαίδευση δια ζώσης,
-
σύντομη, συχνή εξάσκηση στον χώρο εργασίας,
-
ομαδική προσομοίωση και ασκήσεις συνεργασίας,
-
ανατροφοδότηση και αποτίμηση (debriefing) μετά από κάθε περιστατικό.
🔹 Φάση 2: Πρόληψη
Βήμα 4: Έγκαιρος καθορισμός στόχων θεραπείας
Πραγματοποιήστε συζήτηση με τον ασθενή και την οικογένεια σχετικά με τις επιθυμίες και τις προσδοκίες τους για αναζωογόνηση, λαμβάνοντας υπόψη:
-
τη γενική κατάσταση,
-
τις συννοσηρότητες,
-
την ευαλωτότητα και τις αξίες τους.
-
Οι αποφάσεις αυτές πρέπει να επανεξετάζονται συχνά, ιδίως σε μεταβολή της κλινικής εικόνας.
Βήμα 5: Πρόληψη αποτρέψιμων περιστατικών IHCA
Εφαρμόστε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ομάδες ταχείας ανταπόκρισης για τον εντοπισμό και την παρέμβαση σε ασθενείς που επιδεινώνονται.
Εξασφαλίστε σαφή επικοινωνία και ομαλή μεταβίβαση ευθύνης μεταξύ των ομάδων φροντίδας.
🔹 Φάση 3: Αντιμετώπιση
Βήμα 6: Ανάπτυξη αποτελεσματικού συστήματος ανταπόκρισης
Δημιουργήστε ένα νοσοκομειακό σύστημα επείγουσας ανταπόκρισης που:
-
ενεργοποιείται εύκολα και γρήγορα,
-
διαθέτει εκπαιδευμένη, πολυεπιστημονική ομάδα,
-
λειτουργεί με προκαθορισμένους ρόλους και πρωτόκολλα.
Βήμα 7: Παροχή φροντίδας βασισμένης σε κατευθυντήριες οδηγίες
Εφαρμόστε τεκμηριωμένες πρακτικές για:
-
άμεση έναρξη ΚΑΡΠΑ υψηλής ποιότητας (High-Performance CPR),
-
έγκαιρη απινίδωση,
-
καθοδηγούμενες παρεμβάσεις ανάλογα με την αιτία.
Αποφύγετε μη συνιστώμενες τεχνικές ή πρόωρη διακοπή της αναζωογόνησης.
Βήμα 8: Παροχή ολοκληρωμένης μετεπαναναζωογονητικής φροντίδας
Ενδυναμώστε διεπιστημονικές ομάδες για τη φροντίδα ασθενών μετά την αναζωογόνηση, από τη ΜΕΘ έως την έξοδο από το νοσοκομείο.
Εφαρμόστε:
-
τεκμηριωμένες πρακτικές πρόγνωσης,
-
υποστήριξη νευρολογικής αποκατάστασης,
-
εξετάστε τη δυνατότητα δωρεάς οργάνων, όπου ενδείκνυται.
🔹 Φάση 4: Αρχές και Κουλτούρα
Βήμα 9: Ενίσχυση ανθρωποκεντρικής κουλτούρας
Δημιουργήστε ένα περιβάλλον σεβασμού, επικοινωνίας και ενσυναίσθησης:
-
παρέχετε σαφή ενημέρωση στους ασθενείς και τις οικογένειες,
-
υποστηρίξτε την επαναφορά και αποκατάσταση των επιζώντων,
-
προσφέρετε ψυχολογική στήριξη και διαχείριση πένθους στις οικογένειες μη επιζώντων.
Βήμα 10: Φροντίδα για τους επαγγελματίες υγείας
Η φροντίδα των ασθενών απαιτεί ανθεκτικές και ψυχικά υγιείς ομάδες.
Εξασφαλίστε προγράμματα που ενισχύουν:
-
την ψυχική και συναισθηματική ανθεκτικότητα,
-
τη σωματική υγεία και πνευματική ευεξία των εργαζομένων.
Η φροντίδα των φροντιστών είναι κρίσιμη για τη συνέχιση της ποιοτικής φροντίδας.
🔄 Συνεχής Βελτίωση
Τα παραπάνω δέκα βήματα σχηματίζουν έναν κύκλο διαρκούς βελτίωσης:
Σχεδίαση → Πρόληψη → Αντιμετώπιση → Επικοινωνία → Υποστήριξη → Επανεκτίμηση
Η ενδονοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή μπορεί να συμβεί σε κάθε σημείο του νοσοκομείου ή της πανεπιστημιούπολης (π.χ. λόμπι, πάρκινγκ) και απαιτεί άμεση αναγνώριση και δράση.
Η έγκαιρη έναρξη ΚΑΡΠΑ, απινίδωσης και κατευθυνόμενων παρεμβάσεων μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου.
📘 Συνοψίζοντας
Η βελτίωση της φροντίδας στην ενδονοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή δεν αφορά μόνο την επιβίωση, αλλά και την ποιότητα ζωής, τη συνεργασία, την πρόληψη και τη φροντίδα όλων των εμπλεκομένων.
Πηγή: Ten Steps Toward Improving In-Hospital Cardiac Arrest Quality of Care and Outcomes
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
