Οι πρώτοι ανταποκριτές – διασώστες, αστυνομικοί, πυροσβέστες – βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με τις πιο δύσκολες και τραγικές εικόνες της ζωής. Αν διαβάζετε αυτό το άρθρο, είναι πιθανό να έχετε βιώσει πρόσφατα ένα περιστατικό που αφορούσε τον θάνατο ενός παιδιού. Είναι εκείνα τα περιστατικά που δεν ξεχνιούνται ποτέ. Που στοιχειώνουν. Και που δοκιμάζουν όχι μόνο τον επαγγελματισμό σας, αλλά και την ανθρώπινη ψυχή σας.
Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε καθοδήγηση για να φροντίσετε την ψυχική σας υγεία, αλλά και πώς να μιλήσετε με την οικογένειά σας — σύντροφο και παιδιά — ώστε να διατηρήσετε τη σύνδεση, την κατανόηση και την ασφάλεια στο σπίτι σας.
Γιατί είναι τόσο δύσκολο όταν το θύμα είναι παιδί
Οι θάνατοι παιδιών επηρεάζουν βαθιά τους επαγγελματίες της πρώτης γραμμής, γιατί παραβιάζουν το πιο ιερό ένστικτο: την προστασία της αθωότητας. Το μυαλό δυσκολεύεται να επεξεργαστεί τόσο πόνο, τόση αδικία. Ακόμα κι αν φτάσατε γρήγορα, αν κάνατε το καλύτερο δυνατό, η αίσθηση της απώλειας παραμένει. Η διαχείριση αυτής της εμπειρίας απαιτεί ενεργό φροντίδα του εαυτού και ουσιαστική υποστήριξη από το δίκτυο γύρω σας.
Πώς να επεξεργαστείτε την εμπειρία
Ο στόχος: Να ενεργοποιήσετε τους μηχανισμούς αντιμετώπισης που γνωρίζετε — σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά.
📌 Φυσική φροντίδα
-
Αποφύγετε αλκοόλ και ουσίες — μπορεί να αναστείλουν τη φυσική επεξεργασία του τραύματος.
-
Ασχοληθείτε με την άσκηση, ειδικά έντονη (τρέξιμο, βάρη).
-
Κοιμηθείτε επαρκώς.
-
Τραφείτε υγιεινά.
-
Κάντε ήρεμες δραστηριότητες (π.χ. περπάτημα στη φύση).
📌 Σύνδεση με τους άλλους
-
Μην απομονώνεστε. Μιλήστε με ανθρώπους που σας νοιάζονται.
-
Περάστε χρόνο με οικογένεια και φίλους.
-
Ζητήστε βοήθεια όταν τη χρειάζεστε. Δεχτείτε την όταν σας προσφέρεται.
-
Αν έχετε σκέψεις αυτοκτονίας ή έντονης απόγνωσης, ζητήστε επείγουσα υποστήριξη από ειδικό ή από το σύστημα υποστήριξης του οργανισμού σας.
Πώς να μιλήσετε με τον/τη σύντροφό σας
Ο στόχος: Να παραμείνετε συνδεδεμένοι μέσα σε μια δύσκολη εμπειρία.
🔹 Δώστε ένα «σήμα» πριν φτάσετε σπίτι — πείτε πώς αισθάνεστε, ώστε να διαμορφωθεί το κατάλληλο κλίμα.
🔹 Αναγνωρίστε και τα δικά τους συναισθήματα: «Ξέρω ότι κι εσύ μπορεί να δυσκολεύεσαι με όλα αυτά…»
🔹 Εξηγήστε τί χρειάζεστε: π.χ. «Χρειάζομαι λίγο χώρο», «Θα ήθελα να πάω μια βόλτα πρώτα».
🔹 Ορίστε έναν χρόνο για ανοιχτή κουβέντα: «Μπορούμε να τα πούμε ξανά αύριο πιο ήρεμα;».
🗣 Παράδειγμα:
«Γύριζω σπίτι αλλά είμαι ακόμα φορτισμένος/η. Ξέρω ότι ανησυχείς. Θα ήθελα λίγο χρόνο να αποφορτιστώ. Ίσως κανονίσουμε κάτι μέσα στην εβδομάδα να μιλήσουμε μόνοι μας;»
Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας
Ο στόχος: Να νιώσουν ότι το σπίτι είναι ασφαλές μέρος όπου μπορούν να εκφραστούν και να μάθουν για τον κόσμο.
👂 Δημιουργήστε χώρο για συζήτηση
Ρωτήστε: «Τί έχεις ακούσει;», «Σε απασχολεί κάτι;»
✅ Επικυρώστε τα συναισθήματά τους
Πείτε: «Καταλαβαίνω γιατί νιώθεις έτσι. Κι εγώ έχω αισθανθεί έτσι».
📚 Πείτε τα γεγονότα με απλό, ηλικιακά κατάλληλο τρόπο
Αποφύγετε σοκαριστικές λεπτομέρειες. Είναι εντάξει να πείτε «Δεν ξέρω» ή «Δεν είμαι έτοιμος/η να το εξηγήσω τώρα».
🛡 Καθησυχάστε
Δείξτε ότι υπάρχουν μέτρα ασφάλειας: εκπαίδευση, εξοπλισμός, ομάδα. Πείτε ότι κάνετε ό,τι μπορείτε για να μείνετε ασφαλείς.
Κλείνοντας
Οι απώλειες παιδιών είναι από τις πιο οδυνηρές εμπειρίες που μπορεί να βιώσει ένας πρώτος ανταποκριτής. Δεν υπάρχει «σωστός» τρόπος να πενθήσετε. Υπάρχει, όμως, ουσιαστική φροντίδα, υποστήριξη και χρόνος. Μην προσπαθήσετε να αγνοήσετε τον πόνο. Μιλήστε, κινηθείτε, ζητήστε βοήθεια. Το σώμα και το μυαλό σας χρειάζονται υποστήριξη για να επανέλθουν. Και πάνω απ’ όλα: δεν χρειάζεται να περάσετε αυτή τη δοκιμασία μόνοι.
Πηγή: Child death calls: How to talk to your family and support your mental health
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
