Φωτισμός οχημάτων έκτακτης ανάγκης

Ο φωτισμός οχημάτων έκτακτης ανάγκης αναφέρεται στα οπτικά προειδοποιητικά σήματα που είναι τοποθετημένα σε οχήματα τα οποία χρησιμοποιούνται από υπηρεσίες δημόσιας ασφάλειας, παροχής πρώτων βοηθειών ή άλλες υπηρεσίες που χρειάζονται ιδιαίτερη οδική προτεραιότητα. Αυτά τα φώτα χρησιμοποιούνται για να προειδοποιήσουν τους άλλους χρήστες του δρόμου για την παρουσία ενός οχήματος που κινείται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ή για να σηματοδοτήσουν την ύπαρξη ενός σταματημένου/σταθμευμένου υπηρεσιακού οχήματος σε σημείο συμβάντος.

Οι πιο κοινές μορφές φωτισμού περιλαμβάνουν:

• Περιστρεφόμενους ή αναβοσβήνοντες φάρους (beacons)

• Φωτεινές ράβδους (lightbars) τοποθετημένες στην οροφή του οχήματος

• Ενσωματωμένα φώτα LED ή στροβοσκοπικά σε μάσκα, γρίλιες, προφυλακτήρες, ή πίσω μέρος

Σε ορισμένες χώρες, το χρώμα του φωτισμού είναι ρυθμισμένο από τη νομοθεσία ώστε να υποδηλώνει τον τύπο υπηρεσίας (π.χ. μπλε για αστυνομία και ασθενοφόρο, κόκκινο για πυροσβεστική κ.λπ.).

Ιστορία

Η χρήση φώτων σε οχήματα έκτακτης ανάγκης ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα. Αρχικά χρησιμοποιούνταν απλοί περιστρεφόμενοι φάροι με λάμπες πυρακτώσεως, τοποθετημένοι στην οροφή. Με την πάροδο των δεκαετιών, η τεχνολογία εξελίχθηκε σε:

• Στροβοσκοπικά φώτα ξένου (xenon strobe lights) τη δεκαετία του 1960–70

• LED τεχνολογία από τη δεκαετία του 1990 και μετά, που επέτρεψε πιο χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και μεγαλύτερη φωτεινότητα

  

Η εξέλιξη αυτή οδήγησε σε πιο συμπαγή, αξιόπιστα και αποδοτικά συστήματα φωτισμού, τα οποία πλέον συνδυάζονται με ηχητικά σήματα (σειρήνες) και ηλεκτρονικά μηνύματα (π.χ. LED πίνακες μεταβλητών ενδείξεων).

Σκοπός

Ο φωτισμός των οχημάτων έκτακτης ανάγκης έχει τρεις κύριους σκοπούς:

1. Προειδοποίηση
   Να εφιστά την προσοχή των άλλων οδηγών και πεζών στην παρουσία του οχήματος, ιδιαίτερα όταν αυτό κινείται σε υψηλή ταχύτητα ή εκτελεί ελιγμούς προτεραιότητας.

2. Αναγνώριση
   Να προσδιορίζει το όχημα ως όχημα επίσημης υπηρεσίας (π.χ. αστυνομικό, πυροσβεστικό, ασθενοφόρο), διαχωρίζοντάς το από απλούς πολίτες ή ιδιωτικά οχήματα.

3. Ασφάλεια στη σκηνή
   Να φωτίζει και να σηματοδοτεί το σημείο όπου βρίσκεται το όχημα (π.χ. σε τροχαίο, πυρκαγιά ή άλλη έκτακτη ανάγκη), ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος δευτερογενών συγκρούσεων.

Οπτικοί Τύποι και Τεχνολογίες Φωτισμού

Ο φωτισμός των οχημάτων έκτακτης ανάγκης έχει εξελιχθεί σε διάφορες μορφές, ανάλογα με την τεχνολογία, τον σκοπό και το περιβάλλον χρήσης.

1. Περιστρεφόμενοι φάροι (Rotating Beacons)

• Οι πρώτοι τύποι φωτισμού.

• Αποτελούνταν από μια λάμπα πυρακτώσεως και έναν περιστρεφόμενο καθρέφτη ή φακό που δημιουργούσε την αίσθηση «σάρωσης».

• Παρείχαν έντονο, αλλά σχετικά περιορισμένο σε γωνία φωτισμό.

2. Στροβοσκοπικά φώτα (Strobe Lights)

• Εμφανίστηκαν τις δεκαετίες 1960–70.

• Χρησιμοποιούνταν λάμπες ξένου (xenon flash tubes) που παρήγαν έντονο φως μικρής διάρκειας.

• Πολύ πιο ορατά από τους περιστρεφόμενους φάρους, ειδικά τη νύχτα.

• Μειονεκτήματα: μεγάλη κατανάλωση και ανάγκη για εξειδικευμένα ηλεκτρονικά κυκλώματα.

3. Φωτισμός LED (Light-Emitting Diodes)

• Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 επικράτησε σταδιακά η τεχνολογία LED.

• Πλεονεκτήματα:

  • Χαμηλή κατανάλωση ρεύματος

  • Μακρά διάρκεια ζωής

  • Υψηλή αντοχή σε κραδασμούς

  • Δυνατότητα πολυπλοκότερων μοτίβων αναβοσβήματος

• Επιτρέπουν λεπτότερες και πιο αεροδυναμικές φωτεινές ράβδους (lightbars).

4. Φωτεινές ράβδοι (Lightbars)

• Τοποθετούνται στην οροφή και συνδυάζουν πολλαπλά φώτα σε ένα ενιαίο σώμα.

• Μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • LED

  • Στροβοσκοπικά

  • Προβολείς αναζήτησης

  • Ηχεία σειρήνας

  • Μηνύματα σε LED οθόνες

5. Ενσωματωμένα φώτα (Concealed or Integrated Lighting)

• Τοποθετημένα σε μάσκα, γρίλιες, προφυλακτήρες ή φανάρια.

• Στόχος: πιο «διακριτικό» προφίλ για πολιτικά/απλά οχήματα (π.χ. συμβατικά περιπολικά).

6. Wig-Wag (Εναλλασσόμενο Αναβόσβημα Προβολέων)

• Σύστημα που κάνει τους εμπρόσθιους προβολείς να αναβοσβήνουν εναλλάξ.

• Πολύ ορατό στο φως της ημέρας.

• Συνήθως σε περιπολικά και ασθενοφόρα.

7. Πρόσθετες λειτουργίες

• Directional light bars: φώτα που δείχνουν με βελάκια την κατεύθυνση που πρέπει να κινηθεί η κυκλοφορία.

• Scene lighting: ισχυροί προβολείς για φωτισμό στο σημείο του περιστατικού.

• Message boards: ενσωματωμένες LED επιγραφές για οδηγίες (π.χ. «Αργά – Ατύχημα Μπροστά»).

Νομικό Πλαίσιο και Χρωματικοί Κώδικες

Η χρήση ειδικού φωτισμού στα οχήματα έκτακτης ανάγκης είναι αυστηρά ρυθμισμένη από τη νομοθεσία στις περισσότερες χώρες. Οι κανόνες αυτοί καθορίζουν:

• ποιος επιτρέπεται να χρησιμοποιεί ειδικά φώτα,

• ποιο χρώμα αντιστοιχεί σε κάθε υπηρεσία,

• πότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα φώτα (κινούμενο όχημα σε αποστολή, σταθμευμένο όχημα σε συμβάν κ.λπ.).

Κύρια Χρώματα και Χρήσεις

🔵 Μπλε

• Συνήθως χρησιμοποιείται από αστυνομία, ασθενοφόρα, πυροσβεστικά.

• Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες το μπλε αποτελεί το «καθολικό» χρώμα έκτακτης ανάγκης.

• Στις ΗΠΑ, μπλε χρησιμοποιείται κυρίως από αστυνομία, ενώ οι άλλες υπηρεσίες χρησιμοποιούν κόκκινο ή συνδυασμό.

🔴 Κόκκινο

• Χρησιμοποιείται από πυροσβεστικά και ασθενοφόρα σε αρκετές χώρες.

• Στις ΗΠΑ, το κόκκινο συχνά συνδυάζεται με το μπλε στα περιπολικά.

• Συμβολίζει επείγον κίνδυνο και τραβά άμεσα την προσοχή.

🟡/🟠 Κεχριμπαρί / Πορτοκαλί

• Χρησιμοποιείται για οχήματα εργασιών, οδικής βοήθειας, συνεργεία, οχήματα υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.

• Δεν δίνει δικαίωμα οδικής προτεραιότητας, αλλά προειδοποιεί για παρουσία κινδύνου στο δρόμο.

• Θεωρείται το «καθολικό» προειδοποιητικό χρώμα για μη επείγοντα οχήματα.

⚪ Λευκό

• Συχνά σε συνδυασμό με άλλα χρώματα.

• Παρέχει υψηλή ορατότητα, ειδικά τη νύχτα.

• Χρησιμοποιείται σε wig-wag συστήματα (εναλλασσόμενοι προβολείς).

🟢 Πράσινο

• Σε κάποιες χώρες χρησιμοποιείται από οχήματα διοίκησης, συντονιστές ή γιατρούς πρώτης γραμμής.

• Στις ΗΠΑ, πράσινο χρησιμοποιούν μερικές φορές τα οχήματα εθελοντών ή για την επισήμανση του κέντρου διοίκησης σε ένα συμβάν.

Νομικά Θέματα

• Σε πολλές χώρες, η παράνομη χρήση φωτισμού έκτακτης ανάγκης από πολίτες θεωρείται σοβαρό αδίκημα (με βαριά πρόστιμα ή ποινές).

• Ορισμένες δικαιοδοσίες κάνουν διάκριση ανάμεσα σε:

  • Επαγγελματίες υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης (με πλήρη δικαιώματα χρήσης)

  • Εθελοντές (με περιορισμούς, π.χ. χρήση μόνο όταν κατευθύνονται σε συμβάν)

  • Ιδιωτικές εταιρείες (οδική βοήθεια, ηλεκτρικές εταιρείες, συνεργεία – περιορίζονται σε πορτοκαλί/κεχριμπαρί).

• Οι κανόνες για το συνδυασμό φώτων και σειρήνων επίσης διαφέρουν:

  • Σε κάποιες χώρες η χρήση μόνο φώτων ΔΕΝ δίνει οδική προτεραιότητα.

  • Σε άλλες, η ενεργοποίηση φώτων και σειρήνας ΜΑΖΙ απαιτείται για να ισχύσουν εξαιρέσεις από τον ΚΟΚ.

Τοποθέτηση και Σχέδιο Εγκατάστασης

 

Ο φωτισμός οχημάτων έκτακτης ανάγκης μπορεί να τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία ενός οχήματος, ανάλογα με:

• το επίπεδο ορατότητας που απαιτείται,

• το είδος της υπηρεσίας,

• τη χρήση του οχήματος (περιπολία, μεταφορά ασθενών, οδική βοήθεια, πυρόσβεση κ.λπ.).

Κύριοι Τύποι Τοποθέτησης

🔴 Φάρος οροφής (Roof-mounted single beacon)

• Ο κλασικός μοναδικός περιστρεφόμενος φάρος που τοποθετείται στο κέντρο της οροφής.

• Χρησιμοποιήθηκε ευρέως από το 1948 σε περιπολικά και πυροσβεστικά.

• Παρότι έχει περιοριστεί λόγω των φωτεινών ράβδων (lightbars), παραμένει σε χρήση από ορισμένα σώματα (π.χ. η Αστυνομία της Πολιτείας Μίσιγκαν στις ΗΠΑ).

• Διατίθεται και σε μαγνητική έκδοση (mag-mount) για προσωρινή χρήση από εθελοντές, ανιχνευτές ή προσωπικό σε άτυπα οχήματα.

🔵 Φωτεινή ράβδος (Lightbar)

• Αρχικά ήταν μεταλλική μπάρα με δύο φάρους· σήμερα αποτελεί ενιαίο σύστημα φωτισμού.

• Περιλαμβάνει περιστρεφόμενα, σταθερά, στροβοσκοπικά ή LED φώτα με προγραμματιζόμενα μοτίβα αναλαμπής.

• Μπορεί να ενσωματώνει:

  • προβολείς «takedown» για να φωτίζουν μπροστά,

  • πλαϊνούς προβολείς («alley lights») για φωτισμό δεξιά/αριστερά,

  • πίσω φώτα για προστασία σκηνής,

  • ενδείξεις κατεύθυνσης (traffic advisory arrows).

• Σε ορισμένες χώρες (π.χ. Ιαπωνία) μπορούν να υψώνονται μηχανικά όταν το όχημα είναι σταθμευμένο, ώστε να αυξηθεί η ορατότητα.

🟡 Εξωτερικά τοποθετημένος φωτισμός (Body mounted)

• Τοποθετείται σε μάσκα, προφυλακτήρες, καθρέπτες, καπό.

• Παρέχει στοχευμένο φωτισμό (μπροστά για διάνοιξη κυκλοφορίας, πίσω για σήμανση σκηνής).

• Συχνά χρησιμοποιούνται φώτα LED ή strobe χαμηλού προφίλ, για να μην ξεχωρίζουν όταν είναι σβηστά.

⚪ Εσωτερικά τοποθετημένος φωτισμός (Interior mounted)

• Τοποθετείται μέσα στο όχημα, συνήθως:

  • στο ταμπλό,

  • πίσω παρμπρίζ,

  • σκιάδια,

  • πίσω ράφι.

• Χρησιμοποιείται σε άτυπα ή ημι-διακριτικά οχήματα (π.χ. undercover περιπολικά).

• Διατίθενται σε μορφές LED panel, strobe, περιστρεφόμενου φανού.

• Τα «slick-top» περιπολικά δεν φέρουν καθόλου ράβδο στην οροφή· έχουν μόνο εσωτερικά φώτα για μειωμένο αεροδυναμικό αντίκτυπο και διακριτικότητα.

🟠 Ενσωματωμένος φωτισμός (Vehicle integral)

• Αφορά την τροποποίηση των υπαρχόντων φώτων του οχήματος.

• Παραδείγματα:

  • Wig-wag: εναλλασσόμενο αναβόσβημα των προβολέων μεγάλης σκάλας.

  • Hideaway strobes: στροβοσκοπικά φώτα ενσωματωμένα σε προβολείς ή φώτα ομίχλης.

• Προσφέρει μέγιστη διακριτικότητα, καθώς δεν φαίνεται εξωτερικά όταν είναι ανενεργό.

📌 Συμπέρασμα:

Η θέση και ο τύπος τοποθέτησης των φώτων επηρεάζουν σημαντικά την ορατότητα, την ασφάλεια προσωπικού και την αεροδυναμική απόδοση του οχήματος. Κάθε σώμα επιλέγει διαφορετικούς συνδυασμούς ανάλογα με τις επιχειρησιακές του ανάγκες.

Επιστημονική Έρευνα: Αντίληψη και Κίνδυνοι

Ο φωτισμός των οχημάτων έκτακτης ανάγκης δεν αφορά μόνο την ορατότητα και την αναγνώριση· έχει και ψυχοφυσιολογικές επιδράσεις στους άλλους οδηγούς. Η επιστημονική έρευνα τα τελευταία χρόνια έχει αναδείξει τόσο τα οφέλη όσο και τους πιθανούς κινδύνους.

🔎 Αντίληψη φωτός από τους οδηγούς

• Τα φώτα LED και στροβοσκοπικά είναι πιο ορατά σε μεγάλες αποστάσεις, ακόμα και την ημέρα.

• Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται καλύτερα τα αναβοσβήνοντα φώτα σε σχέση με τα σταθερά, καθώς δημιουργούν έντονη αντίθεση με το περιβάλλον.

• Το χρώμα επηρεάζει την αντίληψη κινδύνου:

  • Το κόκκινο συνδέεται με «στοπ» ή «επικινδυνότητα»,

  • Το μπλε με «αστυνομία / εξουσία»,

  • Το κίτρινο με «προειδοποίηση».

⚠️ Κίνδυνοι και Ανεπιθύμητες Επιδράσεις

1. Θάμβωση (Glare):
   Ιδιαίτερα έντονη σε νυχτερινές συνθήκες· μειώνει την ικανότητα των οδηγών να διακρίνουν πεζούς ή εμπόδια.

2. Φωτοταξία (Phototaxis):
   Μερικοί οδηγοί, ιδίως σε καταστάσεις πανικού ή κόπωσης, τείνουν να κατευθύνουν το βλέμμα και το όχημά τους προς την πηγή φωτός αντί να απομακρύνονται. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο δευτερογενών συγκρούσεων σε σκηνές ατυχημάτων.

3. Φωτοευαισθησία & Υγεία:

   • Τα φώτα υψηλής έντασης και γρήγορης συχνότητας μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο ή επιληπτικές κρίσεις σε ευαίσθητα άτομα.

   • Οι διασώστες που εργάζονται σε τέτοιες συνθήκες εκτίθενται σε οπτική κόπωση.

4. Ψυχολογικός αντίκτυπος:
   Το έντονο φως και τα στροβοσκοπικά εφέ μπορεί να αγχώσουν ή αποπροσανατολίσουν οδηγούς και περαστικούς.

🧪 Ερευνητικά Συμπεράσματα

• Οι μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική φωτεινότητα δεν ισοδυναμεί πάντα με αυξημένη ασφάλεια.

• Ο συνδυασμός χρωμάτων (κόκκινο-μπλε, μπλε-άσπρο) είναι πιο αποτελεσματικός από τη χρήση ενός μόνο χρώματος.

• Η τοποθέτηση φώτων χαμηλότερα στο όχημα μπορεί να μειώσει τη θάμβωση χωρίς να μειώνεται η ορατότητα.

• Προτείνεται η χρήση προγραμματισμένων μοτίβων αναλαμπής ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική συχνότητα που κουράζει το μάτι.

📌 Συμπέρασμα:

Ο φωτισμός των οχημάτων έκτακτης ανάγκης πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα σε μέγιστη ορατότητα και μείωση των κινδύνων για τους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου. Η έρευνα οδηγεί σε νέες τεχνολογίες LED και προσαρμοστικά μοτίβα αναλαμπής που βελτιώνουν την ασφάλεια τόσο των διασωστών όσο και του κοινού.

---

Νομοθεσία και Κανονισμοί

Η χρήση των φώτων στα οχήματα έκτακτης ανάγκης ρυθμίζεται αυστηρά από τη νομοθεσία κάθε χώρας. Οι κανόνες αυτοί αφορούν:

• ποια χρώματα επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται,

• σε ποια οχήματα μπορούν να τοποθετηθούν,

• πότε επιτρέπεται να είναι σε λειτουργία.

Η βασική λογική είναι ότι κάθε χρώμα πρέπει να έχει σαφή και αναγνωρίσιμη σημασία για όλους τους οδηγούς.

🔴 Κόκκινο

• Παραδοσιακά το πιο αναγνωρίσιμο χρώμα «έκτακτης ανάγκης».

• Χρησιμοποιείται σε ασθενοφόρα και πυροσβεστικά στις περισσότερες χώρες.

• Σε ορισμένες περιοχές (π.χ. ΗΠΑ), συνδυάζεται με μπλε για την αστυνομία.

🔵 Μπλε

• Συμβολίζει «αστυνομική παρουσία» ή «επείγουσα ανάγκη».

• Σε πολλές χώρες της Ευρώπης (π.χ. Γερμανία, Ελλάδα) το μπλε είναι το αποκλειστικό χρώμα για όλα τα οχήματα έκτακτης ανάγκης.

• Στις ΗΠΑ, το μπλε χρησιμοποιείται κυρίως από την αστυνομία.

🟡 Κίτρινο / Κεχριμπαρί (Amber/Yellow)

• Χρησιμοποιείται ως προειδοποιητικό χρώμα.

• Επιτρέπεται σε οχήματα οδικής βοήθειας, αποχιονιστικά, γερανούς, συνεργεία.

• Δεν συνδέεται με δικαίωμα προτεραιότητας· λειτουργεί αποκλειστικά ως σήμα προειδοποίησης.

⚪ Άσπρο

• Συχνά συνδυάζεται με κόκκινο ή μπλε για μεγαλύτερη ορατότητα.

• Στις ΗΠΑ μπορεί να χρησιμοποιείται σε wig-wag προβολείς (εναλλασσόμενο άναμμα).

• Σπάνια χρησιμοποιείται ως αποκλειστικό χρώμα.

🟢 Πράσινο

• Χρησιμοποιείται σποραδικά και με διαφορετική σημασία ανά χώρα:

  • Σε ορισμένες χώρες σημαίνει «όχημα διοίκησης» ή «σημείο ελέγχου συμβάντος».

  • Στις ΗΠΑ μερικές φορές το πράσινο δηλώνει «εθελοντές σε υπηρεσία».

Διαφορές ανά χώρα

• ΗΠΑ: ποικιλία κανονισμών ανά πολιτεία· κόκκινο για πυροσβεστικά/ασθενοφόρα, μπλε για αστυνομία, amber για υπηρεσίες οδικής ασφάλειας.

• Ευρώπη: μπλε για όλα τα οχήματα έκτακτης ανάγκης· κόκκινο επιτρέπεται κυρίως στο πίσω μέρος.

• Ασία: μεγάλη διαφοροποίηση· π.χ. στην Ιαπωνία οι περιπολίες έχουν κόκκινο, ενώ τα ασθενοφόρα συνδυάζουν κόκκινο με λευκό.

• Ελλάδα: ισχύει το μπλε ως βασικό χρώμα για ασθενοφόρα, πυροσβεστικά και αστυνομικά οχήματα· το amber για προειδοποιητικά οχήματα (γερανοί, ΕΔΟΚ, ΔΕΗ κ.λπ.).

📌 Συμπέρασμα:

Η κανονιστική συμμόρφωση στον φωτισμό των οχημάτων έκτακτης ανάγκης είναι κρίσιμη για την ασφάλεια, την αναγνωρισιμότητα και την αποφυγή σύγχυσης με άλλα οχήματα. Κάθε χώρα υιοθετεί διαφορετικό πλαίσιο, αλλά η παγκόσμια τάση συγκλίνει στη χρήση του μπλε ως διεθνούς σήματος έκτακτης ανάγκης και του amber ως σήματος προειδοποίησης.

Τεχνολογικές Εξελίξεις και Μελλοντικές Τάσεις

🔹 Μετάβαση σε LED

Τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες χώρες αντικατέστησαν τους παραδοσιακούς περιστρεφόμενους φάρους (rotating beacons) και τις λάμπες αλογόνου με LED τεχνολογία.
Τα LED προσφέρουν:

• Μεγαλύτερη αντοχή και διάρκεια ζωής,

• Μικρότερη κατανάλωση ενέργειας,

• Καλύτερη ορατότητα ημέρα και νύχτα,

• Δυνατότητα παραγωγής διαφορετικών χρωμάτων στο ίδιο σώμα φωτισμού.

🔹 Προηγμένα Συστήματα Ελέγχου

• Οι σύγχρονες φωτεινές μπάρες (lightbars) συνδέονται με ηλεκτρονικές κονσόλες ελέγχου στο όχημα.

• Ο χειριστής μπορεί να επιλέγει μοτίβα αναλαμπών (flash patterns) ανάλογα με τις συνθήκες:

  • γρήγορο για επείγουσα διέλευση,

  • σταθερό για στάση/ακινητοποίηση,

  • κατευθυντικό βέλος για καθοδήγηση κυκλοφορίας.

🔹 Ενσωμάτωση με άλλες Τεχνολογίες

• Συνδυασμός με ηχητικά σήματα (σειρήνες) για καλύτερη προειδοποίηση.

• Χρήση σε συνδυασμό με dashboards, GPS και συστήματα επικοινωνίας.

• Εμφάνιση συστημάτων που συγχρονίζουν τα φώτα πολλών οχημάτων στο ίδιο συμβάν για να δημιουργούν πιο ομοιόμορφη οπτική σήμανση.

🔹 Έρευνα και Επιστημονικά Δεδομένα

• Μελέτες δείχνουν ότι διαφορετικοί συνδυασμοί χρωμάτων επηρεάζουν διαφορετικά την αντίληψη και την ανταπόκριση των οδηγών.

• Εξετάζεται η χρήση λευκών/κίτρινων LED υψηλής έντασης για καλύτερη διείσδυση σε συνθήκες ημέρας.

• Ερευνητικά προγράμματα αναπτύσσουν «έξυπνα» συστήματα φωτισμού που προσαρμόζουν αυτόματα την ένταση ανάλογα με το φως περιβάλλοντος.

🔹 Μελλοντικές Τάσεις

• Συνδεδεμένα οχήματα (connected vehicles): το όχημα θα μπορεί να στέλνει ψηφιακά σήματα προειδοποίησης σε γειτονικά αυτοκίνητα (μέσω 5G ή V2X) ώστε οι οδηγοί να ειδοποιούνται έγκαιρα, ακόμα και πριν δουν ή ακούσουν την σειρήνα.

• Αυτόνομα οχήματα: απαιτούνται νέες προσεγγίσεις φωτισμού ώστε τα αυτόνομα συστήματα να «αναγνωρίζουν» τα οχήματα έκτακτης ανάγκης.

• Ενεργειακή απόδοση & περιβάλλον: οι κατασκευαστές αναπτύσσουν υψηλής αποδοτικότητας LED με μικρότερη κατανάλωση, ώστε να μειώνεται η επιβάρυνση στο ηλεκτρικό σύστημα του οχήματος.

📌 Συμπέρασμα:

Ο φωτισμός οχημάτων έκτακτης ανάγκης εξελίσσεται συνεχώς, με κατεύθυνση τα πιο αποδοτικά LED, τα έξυπνα συστήματα ελέγχου και την ψηφιακή διασύνδεση. Ο τελικός στόχος είναι η μέγιστη ορατότητα, η ασφάλεια των διασωστών και η γρήγορη αναγνώριση από το κοινό και τους υπόλοιπους οδηγούς.

Χρήση ανά χώρα

Το χρώμα των φάρων ενός οχήματος έκτακτης ανάγκης είναι χρήσιμο για να υποδηλώνει τον τύπο οχήματος ή την κατάσταση, αλλά η σχέση μεταξύ χρώματος και υπηρεσίας διαφέρει σημαντικά ανά δικαιοδοσία.

Τα πιο συνηθισμένα χρώματα που χρησιμοποιούν οι βασικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης είναι το μπλε και το κόκκινο, και υπάρχουν ορισμένες συζητήσεις για τη χρήση και των δύο. Μία μελέτη έδειξε ότι για φώτα που αναβοσβήνουν, το κόκκινο γίνεται πιο εύκολα αντιληπτό κατά τη διάρκεια της ημέρας και το μπλε τη νύχτα. Επιπλέον, το κόκκινο έχει πλεονεκτήματα σε ομίχλη και θολούρα, ενώ το μπλε ξεχωρίζει στην κυκλοφορία τη νύχτα.[11] Από την άλλη, μία διαφορετική μελέτη βρήκε ότι το κόκκινο είχε τον ταχύτερο χρόνο ανίχνευσης τη νύχτα.[12]

Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, τα οχήματα έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιούν μπλε φώτα. Ωστόσο, πρόκειται για σκούρο μπλε χρώμα σε σχέση με άλλες περιοχές του κόσμου.[citation needed]

Τα κόκκινα φώτα δεν είναι κοινά στην Ευρώπη, αν και χρησιμοποιούνται σε ορισμένες χώρες όπου το κόκκινο έχει συγκεκριμένη σημασία.

Η αστυνομία στη Φινλανδία, την Εσθονία, τη Γερμανία και τη Σουηδία χρησιμοποιεί μπροστινό κόκκινο φως για να υποδείξει ότι ένας οδηγός πρέπει να σταματήσει.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα αστυνομικά οχήματα χρησιμοποιούν μπλε φώτα με πρόσθετα λευκά φώτα στο εμπρός μέρος και κόκκινα στο πίσω, ώστε οι άλλοι οδηγοί να προσδιορίζουν την κατεύθυνση κίνησης. Τα πίσω κόκκινα φώτα μπορούν να ενεργοποιούνται και να απενεργοποιούνται ξεχωριστά από τα μπλε φώτα για να υποδείξουν προσοχή. Μονάδες Διοίκησης Πυρκαγιάς είναι επίσης εξοπλισμένες με αυτά όταν χρησιμοποιούνται για διοικητικά καθήκοντα. Ομοίως, ορισμένες υπηρεσίες επιβολής τοπικών κανονισμών και ένα μικρό δείγμα ιδιωτικών εταιρειών ασφάλειας τα χρησιμοποιούν.

Στην Αυστρία, τη Γερμανία και τη Σουηδία, το κόκκινο χρησιμοποιείται σε οχήματα πυρόσβεσης για να υποδείξει το διοικητικό σημείο.

Σε άλλες χώρες, ένα μόνο πράσινο φως μερικές φορές υποδηλώνει το διοικητικό σημείο.

Στη Σουηδία, ένα πράσινο στοπ φλας υποδεικνύει ιατρικό όχημα διοίκησης.

Στην Ελλάδα, χρησιμοποιείται κόκκινο σε πυροσβεστικά οχήματα και κόκκινο μαζί με μπλε σε αστυνομικά οχήματα.

Στην Ουγγαρία, το κόκκινο χρησιμοποιείται μόνο μαζί με το μπλε (δεξιά στο φωτιστικό και ενσωμάτωση στην οροφή) από την αστυνομία (συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής αστυνομίας και συνοδείας διπλωματών) και ασθενοφόρα.

Στην Πολωνία, το κόκκινο χρησιμοποιείται σε καθορισμένα οχήματα, συμπεριλαμβανομένων των αστυνομικών και στρατιωτικών, για να υποδείξει την αρχή και/ή το τέλος μιας συνοδείας.

Μέχρι πρόσφατα, η Εθνική Αστυνομία της Σλοβακίας χρησιμοποιούσε μόνο μπλε φώτα, ενώ τώρα έχει ξεκινήσει τη χρήση κόκκινου και μπλε. Οι δημοτικές και στρατιωτικές αστυνομίες χρησιμοποιούσαν μπλε φώτα στη Σλοβακία.

Στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, η τροχαία χρησιμοποιεί κόκκινο και μπλε φώτα, ενώ η κανονική αστυνομία και οι υπόλοιπες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιούν μόνο μπλε φώτα.

Αργεντινή

Η Αργεντινή χρησιμοποιεί:

• Μπλε για αστυνομία

• Κόκκινο για πυροσβεστική

• Πράσινο για ασθενοφόρα

• Κίτρινο για οχήματα κοινής ωφέλειας

Αυστραλία

Τα χρώματα ρυθμίζονται σε επίπεδο πολιτείας, με ορισμένες κοινές πρακτικές:

• Κόκκινο και μπλε: Χρησιμοποιούνται από όλες τις Πολιτειακές και Ομοσπονδιακές Αστυνομίες, Ναυτική Αστυνομία, Στρατιωτική Αστυνομία, Αεροπορική Αστυνομία και Ομοσπονδιακά Πυροσβεστικά και Ασθενοφόρα.

• Κόκκινο: Χρησιμοποιείται μόνο από ειδικές υπηρεσίες όπως ARFF, Red Cross μεταφορές αίματος/οργάνων, St John Ambulance, WA SES χωρίς ειδικό καθήκον.

• Κίτρινο/πορτοκαλί (Amber): Οχήματα οδικής βοήθειας, σιδηρόδρομοι, ασφάλεια, οχήματα κατασκευής/συντήρησης.

• Πράσινο: Σταθερά οχήματα διοίκησης, ορισμένα πυροσβεστικά για ένδειξη σημείου πλήρωσης νερού.

• Μπλε: Κύρια για αστυνομία, πυροσβεστική, ΕΚΑΒ και υπηρεσίες πολιτικής προστασίας.

• Μωβ/Ματζέντα: Χρησιμοποιείται από ελεγκτές βαρέων οχημάτων, δασικές υπηρεσίες και HAZMAT.

• Λευκό: Συμπληρωματικό, σε φανάρια ή ‘wig-wag’ φώτα εμπρός.

Αυστρία

Όλα τα οχήματα έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιούν μπλε φώτα. Κίτρινο χρησιμοποιείται ως προειδοποίηση σε οχήματα όπως φορτηγά απορριμμάτων ή κατασκευής. Ορισμένα δημόσια οχήματα μπορούν να εκπέμπουν μπλε και κίτρινο LED, εμφανιζόμενα γκρι όταν δεν χρησιμοποιούνται.

Βέλγιο

Η νομοθεσία απαγορεύει μπροστινά κόκκινα φώτα. Κανονικά, τα οχήματα έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιούν μόνο μπλε (κόκκινα πίσω επιτρέπονται).

Μπαχρέιν

• Μπλε: Αστυνομία και πυροσβεστική

• Κόκκινο/κόκκινο-μπλε: Ασθενοφόρα

• Κίτρινο/πορτοκαλί: Οχήματα ρυμούλκησης, ασφάλειας ή κατασκευής

Μπρουνέι

• Μπλε: Αστυνομία

• Κόκκινο: Ασθενοφόρα

• Κόκκινο-μπλε: Πυροσβεστικά

• Κίτρινο: Λεωφορεία και φορτηγά

Καναδάς

• Κόκκινο και μπλε: Αστυνομία και άλλες μη αστυνομικές δυνάμεις

• Κόκκινο: Πυροσβεστική, εθελοντές πυροσβέστες σε ορισμένες επαρχίες

• Κόκκινο και λευκό: ΕΚΑΒ, St. John Ambulance, ιδιωτικά ασθενοφόρα

• Μπλε: Δημόσια έργα (π.χ. Newfoundland)

• Amber και μπλε: Χιονοπτώση (Manitoba, Ontario)

• Amber: Κατασκευές, κοινοτικά, νεκροφόρες, ημιφορτηγά

• Λευκό: Σιδηροδρομικά μηχανήματα

• Μωβ: Νεκροφόρες πομπές

• Πράσινο: Οχήματα ασφάλειας, οχήματα διοίκησης ή εθελοντών

Χιλή

• Κόκκινο: Πυροσβεστική, παλιά ασθενοφόρα

• Πράσινο: Πυροσβεστική και Gendarmería

• Μπλε: Policia de Investigaciones

• Κόκκινο-μπλε: Ασθενοφόρα και πυροσβεστικά

• Κόκκινο-πράσινο: Νέα αστυνομικά οχήματα

Κίνα

• Κόκκινο-μπλε: Πυροσβεστική, ορισμένα ασθενοφόρα, ορισμένα περιπολικά

• Κόκκινο: Μοτοσικλέτες αστυνομίας, εθελοντές πυροσβέστες, Ρεδις Κρος, τοπική κυβέρνηση

• Κίτρινο: Οχήματα κατασκευής/συντήρησης

• Μπλε: Ασθενοφόρα

Κολομβία

Τα οχήματα έκτακτης ανάγκης μπορούν να χρησιμοποιούν φώτα και σειρήνες, αλλά ο τύπος φώτων δεν καθορίζεται αυστηρά. Συνήθως:

• Αστυνομία: κόκκινο-μπλε LED

• Πυροσβεστικά: κόκκινα ή ευρωπαϊκού τύπου μπλε

• Ασθενοφόρα: κόκκινο ή κόκκινο-λευκό, με αστυνομικά/στρατιωτικά οχήματα να έχουν κόκκινο-μπλε

• Κίτρινα φώτα: οχήματα κοινής ωφέλειας

Τσεχία

• Μπλε ή μπλε-κόκκινο: Οχήματα έκτακτης ανάγκης, αστυνομία, πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, στρατιωτική αστυνομία, φυλακές, φορείς προστασίας πολιτών κ.α.

• Λευκό: Συμπληρωματικά, μπροστά

• Amber: Μη έκτακτα οχήματα, π.χ. οδοποιία, βαριά μεταφορά, οχήματα δήμου

Γαλλία

• Μπλε: Κύριο χρώμα για όλες τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης

• Λευκό: Συμπληρωματικά φώτα

• Κόκκινο πίσω: Για στάση ή προσοχή

• Κίτρινο/Amber: Για προειδοποίηση, μαζί ή χωρίς μπλε

• Πράσινο/Κόκκινο: Συνήθως σε διοικητικά οχήματα

Γερμανία

• Μπλε: Όλα τα οχήματα έκτακτης ανάγκης και αστυνομίας

• Μπλε και κίτρινο: Μόνα νόμιμα χρώματα σε κινούμενα οχήματα

• Κόκκινο/Πράσινο: Χρησιμοποιούνται μόνο για σταθερές λειτουργίες ειδικών οχημάτων

• LED display: ‘POLIZEI’, ‘HALT POLIZEI’, ‘BITTE FOLGEN’

Ελλάδα

• Αστυνομία: μπλε και κόκκινα φώτα

• Πυροσβεστική: κόκκινα φώτα

• Ασθενοφόρα: κόκκινα ή κόκκινο-μπλε

• Στρατός/πολιτικοί: περιστρεφόμενο μπλε φως στην οροφή

• Ιδιώτες/εταιρικά: κίτρινα φώτα για προειδοποίηση

• Οχήματα κοινής ωφέλειας: κίτρινα φώτα, μπροστά και πίσω

Χονγκ Κονγκ

• Κόκκινο-μπλε: Αστυνομία

• Κόκκινο: Πυροσβεστική (εκτός ασθενοφόρων)

• Μπλε: Ασθενοφόρα, EMS, Τελωνεία, Φυλακές

• Κίτρινο: Οχήματα κοινής ωφέλειας, Civil Aid Service, αεροδρόμια, Road engineers

Ουγγαρία

Μπλε φώτα μόνο

Χρησιμοποιούνται από την αστυνομία, τις υπηρεσίες ασθενοφόρων, τις μονάδες έκτακτης μεταφοράς αίματος, την πυροσβεστική, τις ομάδες έκτακτης επέμβασης (δημόσιες υπηρεσίες) και τις φυλακές.

Μπλε και κόκκινα

Χρησιμοποιούνται στα περισσότερα αστυνομικά και ασθενοφόρα, καθώς και σε ορισμένα πυροσβεστικά οχήματα, αλλά το κόκκινο χρησιμοποιείται μόνο σε συνδυασμό με το μπλε.

Τα ασθενοφόρα συνήθως διαθέτουν μεγάλες ενσωματωμένες γωνιακές φώτιες στην οροφή, 3 μπλε στο εμπρός μέρος και 1 κόκκινο στη θέση εμπρός δεξιά, καθώς και 3-5 ή περισσότερα μικρότερα κόκκινα/μπλε φώτα στα καθρέφτες, καπό, γρίλια, πλευρές και πίσω, τοποθετημένα σε ζιγκ-ζαγκ. Οι αποσπώμενα εξωτερικά φάροι σε ασθενοφόρα είναι σπάνια και χρησιμοποιούνται μόνο σε γιατρούς ή παλιά βαν.

Τα αστυνομικά οχήματα διαθέτουν συνήθως lightbar παρόμοιο με τα γερμανικά (Hella 3) με κόκκινα και μπλε φώτα (κόκκινο δεξιά, όπως στα ασθενοφόρα), μπλε φλας πίσω από το παρμπρίζ και επιπλέον μπλε φλας στη γρίλια. Από τον Δεκέμβριο του 2017, τα νέα αστυνομικά lightbars διαθέτουν ενσωματωμένη LED μήτρα για εμφάνιση μηνυμάτων εμπρός (καθρεφτισμένα) και πίσω, εναλλασσόμενα σε ουγγρικά και αγγλικά. Ορισμένες μονάδες αστυνομίας χρησιμοποιούν πρόσθετο φωτισμό, π.χ. στορομπ φώτα, εναλλασσόμενα φλας φώτων, μπλε/κόκκινα φλας πίσω από το παρμπρίζ.

Αποσπώμενα μπλε φώτα χρησιμοποιούνται περιστασιακά από μη σημασμένα αυτοκίνητα ειδικών αστυνομικών δυνάμεων, υπηρεσίες μετακίνησης για κυβερνητικά στελέχη και οχήματα συνοδείας διπλωματών.

Κίτρινα (Amber)

Τα κίτρινα ή πορτοκαλί φλας χρησιμοποιούνται για να προειδοποιούν για ειδικά χαρακτηριστικά οχημάτων, όπως υπερμεγέθη, αργά ή σταθμευμένα σε απρόβλεπτα σημεία. Χρησιμοποιούνται σε οχήματα όπως φορτηγά απορριμμάτων, οχήματα οδικής καθαριότητας/επισκευής, εκχιονιστικά, υπηρεσίες ρυμούλκησης, κατασκευής και μεταφοράς επικίνδυνων υλικών. Τα κίτρινα φώτα δεν δίνουν προτεραιότητα στην κυκλοφορία, εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις, π.χ. κίνηση αντίθετα σε μονόδρομους ή στην αντίθετη πλευρά ορισμένων δρόμων κατά τον καθαρισμό δρόμου.

Ινδονησία

Σύμφωνα με την Ινδονησιακή νομοθεσία αριθμός 22/2009, άρθρο 59:

• Μπλε: Εθνική Αστυνομία Ινδονησίας και μονάδες συνοδείας

• Πράσινο: Δημοτική Αστυνομία

• Μπλε και Κόκκινο: Ορισμένα ασθενοφόρα

• Κόκκινο: Ασθενοφόρα, πυροσβεστική, νεκροφόρες, Ερυθρός Σταυρός, στρατιωτικές συνοδείες, μονάδες έρευνας & διάσωσης

• Κίτρινο/Amber: Ρυμουλκά, ειδικά οχήματα φορτίου, οχήματα καθαρισμού δημόσιων χώρων, οδικές υπηρεσίες

Ιρλανδία

Μπλε φώτα

Η χρήση φωτισμού έκτακτης ανάγκης ρυθμίζεται από το “Road Traffic Lighting of Vehicles (Blue and Amber Lamps) Regulations 2020”. Το κύριο χρώμα για οχήματα έκτακτης ανάγκης είναι το μπλε. Πολλά αστυνομικά οχήματα διαθέτουν επίσης δύο κόκκινα φλας πίσω για ένδειξη στάσης ή προσοχής.

Η χρήση μπλε φώτων έως 50w περιορίζεται σε οχήματα που χρησιμοποιούνται:

• Από μέλη της Garda Síochána κατά την εκτέλεση καθηκόντων

• Από παρόχους προνοσοκομειακής φροντίδας αναγνωρισμένους από το Pre-Hospital Emergency Care Council

• Από υπαλλήλους φυλακών

• Από πυροσβεστικές αρχές

• Από μέλη της Irish Coast Guard

• Από τη Military Police Corps

• Για μεταφορά ανθρωπίνων οργάνων ή αίματος

Σειρήνες

Η χρήση σειρήνων ρυθμίζεται από το “Road Traffic (Requirement to have Audible Warning Devices on Vehicles) Regulations 2011” και επιτρέπεται σε αστυνομία, πυροσβεστική, ασθενοφόρα, φυλακές, παράκτια φρουρά και οχήματα μεταφοράς ανθρωπίνων οργάνων.

Κίτρινα (Amber)

Δεν δίνουν προτεραιότητα στην κυκλοφορία, μόνο προειδοποιούν για παρουσία οχήματος. Χρησιμοποιούνται σε οχήματα ρυμούλκησης, εργοταξιακά, οδοποιίας, συλλογής απορριμμάτων, συντήρησης υπηρεσιών ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών ή ενέργειας. Σε αεροδρόμια, είναι υποχρεωτικά για οχήματα “Airside”.

Ινδία

Από το 2017, η χρήση φάρων απαγορεύεται για μη-εκτακτα οχήματα VIP, επιτρέπεται μόνο σε ασθενοφόρα, πυροσβεστικά, αστυνομία και οχήματα διαχείρισης καταστροφών.

• Κόκκινο: Στρατιωτική αστυνομία, συνοδείες, VVIP ασφάλεια, πυροσβεστική & διάσωση

• Πολύχρωμα (Κόκκινο, Μπλε, Λευκό): Οχήματα έκτακτης ανάγκης, αστυνομία, πυροσβεστική, ασθενοφόρα, διαχείριση καταστροφών

• Amber: Οχήματα αεροδρομίων, κατασκευής, υπηρεσιών κοινής ωφέλειας

Ιταλία

• Μπλε: Κρατικά και τοπικά αστυνομικά, Carabinieri, Guardia di Finanza, ασθενοφόρα, πυροσβεστικά, κυβερνητικά VIP

• Σειρήνες: Συνδυασμός μπλε φώτων και σειρήνας είναι υποχρεωτικός για εκτάκτως ανάγκης

• Κίτρινο/Amber: Βαριά μηχανήματα, γερανοί, απορριμματοφόρα

Ιαπωνία

• Κόκκινο: Αστυνομία, πυροσβεστική, ασθενοφόρα, άλλες πιστοποιημένες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης

• Amber: Οδοποιία, εκχιονιστικά, συντήρηση δρόμων

• Μπλε: Εθελοντικές αντι-εγκληματικές περιπολίες

• Πράσινο: Υπερμεγέθη οχήματα και συνοδοί

• Μωβ: Οχήματα οδικής βλάβης

• Λευκό και πράσινο: Ποδήλατα περιπολίας στο Τόκιο

Λεττονία

• Μπλε/Σκούρο μπλε και Κόκκινο: Αστυνομία, Οδική Αστυνομία, Στρατιωτική Αστυνομία

• Σκούρο μπλε με μικρά λευκά φώτα: Ασθενοφόρα

• Σκούρο μπλε: Πυροσβεστική, υπηρεσίες αερίου

• Η χρήση προτεραιότητας ισχύει μόνο με μπλε (κόκκινο) φάρο και σειρήνα

• Κίτρινα (Amber): Προσοχή, χωρίς προτεραιότητα, μπορεί να τοποθετηθεί σε οποιοδήποτε όχημα νόμιμα

Μαλαισία

• Μπλε: Αστυνομία, στρατιωτική αστυνομία, τελωνεία, υπηρεσίες οδικής μεταφοράς

• Κόκκινο και Μπλε: Πυροσβεστική, πολιτική άμυνα, μερικά ασθενοφόρα

• Amber: Οχήματα κατασκευής, ρυμούλκησης, συντήρησης δρόμων, αεροδρόμια, αργά κινούμενα οχήματα

Ολλανδία

• Μπλε: Οχήματα έκτακτης ανάγκης έχουν προτεραιότητα

• Κίτρινα (Amber): Ορατότητα σε επικίνδυνες θέσεις, εργοταξιακά, ρυμούλκησης, δημοτικά οχήματα

• Πράσινο: Οχήματα διοίκησης σε περιστατικά

• Κείμενο σε LED: “STOP POLITIE” ή “VOLGEN POLITIE”

Νέα Ζηλανδία

• Κόκκινο και Μπλε: Αστυνομία

• Κόκκινο: Πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, Πολιτική Άμυνα, στρατιωτικά ασθενοφόρα

• Μπλε: Τελωνεία, αλιεία, θαλάσσια προστασία

• Amber: Ρυμούλκησης, οδοποιία, εργοτάξια, βαρέα οχήματα, αεροδρόμια

• Πράσινο: Εγγεγραμμένοι γιατροί, νοσηλευτές, μαίες σε επείγον περιστατικό

• Μωβ/Μαγέντα: Συνοδοί υπερμεγέθων φορτίων

Νορβηγία

• Μπλε: Μόνο μπλε φώτα για αστυνομία, στρατιωτική αστυνομία, τελωνεία, πυροσβεστική, διάσωση, ασθενοφόρα

• Amber: Χρησιμοποιούνται για προσοχή οχημάτων όπως εκχιονιστικά ή ρυμουλκά

• Κόκκινο: Δεν χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1960

Πολωνία

• Μπλε: Αστυνομία, πυροσβεστική, ασθενοφόρα, Υπηρεσίες Εσωτερικών

• Κόκκινο: Πρώτο και τελευταίο όχημα σε συνοδεία

• Amber: Επιστημονικά αυξανόμενη χρήση, ειδική χρήση σύμφωνα με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας

• Άλλα χρώματα (μωβ, πράσινο, λευκό) δεν έχουν κανονιστικές οδηγίες

Φιλιππίνες

Στις Φιλιππίνες, το δικαίωμα χρήσης σειρήνων και φώτων αναλαμπής (γνωστά συνήθως ως «wang-wang») ρυθμίζεται από το Προεδρικό Διάταγμα 96,[70] την Εγκύκλιο Διοίκησης του Γραφείου Μεταφορών (Land Transportation Office – LTO) Αρ. 1 Σειρά 1973,[71] το Νόμο της Δημοκρατίας 4136, Τμήμα 34 β-1,[72] την Εγκύκλιο LTO – Μοτοσικλετιστικές Συνοδείες και Μη Εξουσιοδοτημένη χρήση σειρήνων, φώτων αναλαμπής, σηματοδοτών κ.ά.,[73] και την Εγκύκλιο Διοίκησης του Υπουργείου Μεταφορών 2024-001.[74]

Το Προεδρικό Διάταγμα 96 ορίζει ότι μόνο επίσημα κυβερνητικά/κρατικά οχήματα των Ένοπλων Δυνάμεων των Φιλιππίνων, της Εθνικής Υπηρεσίας Ερευνών (National Bureau of Investigation), του LTO, των Αστυνομικών Τμημάτων, των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και των Νοσοκομειακών Ασθενοφόρων μπορούν να χρησιμοποιούν το wang-wang, με τη λίστα των εξουσιοδοτημένων οχημάτων να επεκτείνεται από την Εγκύκλιο LTO Αρ. 1 Σειρά 1973, η οποία επίσης επιτρέπει στα Οχήματα Τήρησης Νόμου και τα Πυροσβεστικά Οχήματα να χρησιμοποιούν σειρήνες και φώτα αναλαμπής. Ωστόσο, τα αυτοκίνητα υπηρεσίας πύργου και τα οχήματα ρυμούλκησης επιτρέπεται να χρησιμοποιούν μόνο φώτα αναλαμπής, χωρίς σειρήνες.

Ομοίως, το Τμήμα 34 β-1 του Νόμου της Δημοκρατίας 4136 επιτρέπει στα Αστυνομικά Οχήματα, τα Πυροσβεστικά Οχήματα και τα Ασθενοφόρα να χρησιμοποιούν κουδούνι, σειρήνα ή εξαγωγή σήμανσης τύπου που εγκρίνεται από τον Επίτροπο του LTO.

Η Εγκύκλιος LTO σχετικά με τις Μοτοσικλετιστικές Συνοδείες και τη Μη Εξουσιοδοτημένη χρήση σειρήνων, φώτων αναλαμπής, σηματοδοτών κ.ά., ορίζει ότι μόνο ο Πρόεδρος των Φιλιππίνων, ο Αντιπρόεδρος των Φιλιππίνων, ο Πρόεδρος της Γερουσίας, ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και ο Αρχηγός Δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι οι μοναδικοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι που επιτρέπεται να χρησιμοποιούν σειρήνες και φώτα αναλαμπής και να έχουν μοτοσικλετιστικές συνοδείες. Ωστόσο, οι πρώην Πρόεδροι Benigno Aquino III και Rodrigo Duterte αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν αυτό το προνόμιο κατά τη διάρκεια των προεδριών τους.[75][76]

Η Εγκύκλιος Διοίκησης του Υπουργείου Μεταφορών 2024-001 ρυθμίζει τον τύπο των φώτων που επιτρέπεται για κάθε τύπο οχήματος έκτακτης ανάγκης. Για τα Οχήματα Τήρησης Νόμου επιτρέπεται η χρήση κόκκινων, λευκών και μπλε φώτων με σειρήνα, ενώ τα πυροσβεστικά οχήματα μπορούν να χρησιμοποιούν κόκκινα και μπλε φώτα με σειρήνα. Τα ασθενοφόρα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν μόνο μπλε φώτα και σειρήνα, ενώ τα αυτοκίνητα υπηρεσίας πύργου και τα οχήματα ρυμούλκησης μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο κίτρινα φώτα χωρίς σειρήνα. Η ίδια Εγκύκλιος DOTr επιτρέπει επίσης σε άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες που δεν αναφέρονται ούτε στο PD 96, ούτε στην LTO AO No.1 Σειρά 1973, ούτε στο Νόμο 4136 Τμήμα 34 β-1, να υποβάλουν αίτηση για άδεια οχήματος έκτακτης ανάγκης στο LTO ώστε να αποκτήσουν άδεια για τοποθέτηση φώτων αναλαμπής και σειρήνων στα οχήματά τους.[74]

Ρουμανία

Τα τρία φώτα έκτακτης ανάγκης που χρησιμοποιούνται στη Ρουμανία είναι κόκκινο, μπλε και κεχριμπαρί (πορτοκαλί). Με κόκκινο αναλαμπές, είναι υποχρεωτική η πλήρης στάση του οχήματος, ενώ με μπλε φως είναι υποχρεωτικό να μειωθεί η ταχύτητα και να δοθεί προτεραιότητα. Το κεχριμπαρί φως σημαίνει ότι τα υπόλοιπα οχήματα πρέπει να κινούνται με προσοχή λόγω υπερμεγέθους ή αργού οχήματος.

Τα οχήματα που επιτρέπεται να χρησιμοποιούν κόκκινα φώτα είναι η Ρουμανική Αστυνομία και η Γενική Διεύθυνση Έκτακτων Καταστάσεων Ρουμανίας.

Τα οχήματα που επιτρέπεται να χρησιμοποιούν μπλε περιστρεφόμενο φως είναι: Αστυνομία (συμπεριλαμβανομένης της Τοπικής Αστυνομίας), Χωροφυλακή, Συνοριακή Αστυνομία, υπηρεσίες επείγουσας ιατρικής (συμπεριλαμβανομένου του SMURD), Πολιτική Προστασία, Υπουργείο Άμυνας, Ειδικές Μονάδες της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ρουμανίας, Υπηρεσία Προστασίας και Φύλαξης, Υπουργείο Δικαιοσύνης – Γενική Διεύθυνση Φυλακών, Γενική Εισαγγελία κατά τη διάρκεια αποστολής, Εθνική Διεύθυνση Καταπολέμησης Διαφθοράς κατά τη διάρκεια αποστολής και Οικονομική Φρουρά.

Το κεχριμπαρί φως σημαίνει ότι το όχημα (και κάποια συνοδευτικά οχήματα) είναι υπερμεγέθες, υπερφορτωμένο, μεταφέρει επικίνδυνα υλικά, εργάζεται σε δρόμους, είναι ρυμουλκά, τρακτέρ ή γεωργικά οχήματα.

Ρωσία

• Κόκκινο και μπλε: Τροχαία (DPS), Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας (FSO), Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB).

• Μπλε: Αστυνομία, ασθενοφόρα, πυροσβεστική, στρατιωτική αστυνομία, στρατιωτικά ασθενοφόρα, οχήματα EMERCOM, υπηρεσία αερίου, Κεντρική Τράπεζα Ρωσίας.

• Κεχριμπαρί: Οχήματα κατασκευής και κοινής ωφέλειας, αεροδρομιακή υπηρεσία (εκτός έκτακτης ανάγκης), αποχιονιστικά.

• Λευκό: Ταχυδρομικά οχήματα, θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς χρημάτων.

Σερβία

• Μπλε: Αστυνομία, ασθενοφόρα, πυροσβεστική, στρατιωτική αστυνομία, στρατιωτικά ασθενοφόρα, τροχαία, υπηρεσία φυλακών.

• Μπλε και κόκκινο: Πρώτο όχημα συνοδείας αστυνομίας ή στρατιωτικής αστυνομίας.

• Κεχριμπαρί: Δημοτική αστυνομία, οχήματα κοινής ωφέλειας και κατασκευής, βαριά μηχανήματα, τρακτέρ, αργά οχήματα.

Σλοβενία

• Μπλε: Αστυνομία, ασθενοφόρα, πυροσβεστική, στρατιωτική αστυνομία, στρατιωτικά ασθενοφόρα, τροχαία.

• Μπλε και κόκκινο: Πρώτο και τελευταίο όχημα συνοδείας αστυνομίας/στρατιωτικής.

• Μπλε και πράσινο: Χρησιμοποιούνταν παλαιότερα στο τελευταίο όχημα συνοδείας.

• Λευκό: Πρόσθετο χρώμα φώτων, φωτισμός συμβάντων.

• Κεχριμπαρί: Δημοτική αστυνομία, οχήματα κοινής ωφέλειας και κατασκευής, βαριά μηχανήματα, αργά οχήματα.

Νότια Κορέα

• Κόκκινο: Πυροσβεστική, ασθενοφόρα επαρχίας Gyeongi, ορισμένα αστυνομικά οχήματα.

• Μπλε: Αστυνομικές μοτοσικλέτες, ορισμένα αστυνομικά οχήματα, εθελοντές πυροσβέστες.

• Κόκκινο και μπλε: Περιπολικά αστυνομίας.

• Πράσινο: Ασθενοφόρα (μερικά ιδιωτικά ασθενοφόρα χρησιμοποιούν κόκκινο και πράσινο).

• Κίτρινο/κεχριμπαρί: Οχήματα κοινής ωφέλειας, ασφάλεια.

Ισπανία

Μέχρι το 2018, μόνο η Εθνική Αστυνομία, η Guardia Civil και οι αστυνομικές υπηρεσίες των αυτόνομων κοινοτήτων και των δήμων μπορούσαν να χρησιμοποιούν μπλε φώτα. Τα ασθενοφόρα και τα πυροσβεστικά οχήματα χρησιμοποιούσαν μόνο κίτρινα/κεχριμπαρί φώτα. Το 2018, η νομοθεσία τροποποιήθηκε, δίνοντας σε όλα τα οχήματα έκτακτης ανάγκης δύο χρόνια για να περάσουν σε μπλε φώτα.

• Μπλε: Όλα τα οχήματα έκτακτης ανάγκης (αστυνομία, ασθενοφόρα, πυροσβεστική, πολιτική άμυνα).

• Κίτρινο/κεχριμπαρί: Οχήματα υπερμεγέθους φορτίου, ρυμουλκά, τρακτέρ.

Σουηδία

• Μπλε: Αστυνομία, ιατρικά οχήματα, πυροσβεστικά και άλλα κρατικά οχήματα (στρατιωτική αστυνομία, τελωνεία).

• Κεχριμπαρί: Οχήματα βαρέως τύπου, κατασκευής, αργά οχήματα.

• Κόκκινο: Αστυνομία (μπροστινό κόκκινο φως για στάση), πυροσβεστικά (σημείο διοίκησης).

• Πράσινο: Ασθενοφόρα (σημείο διοίκησης).

Ταϊβάν

• Κόκκινο και μπλε: Πυροσβεστική, ασθενοφόρα, ορισμένα περιπολικά.

• Κόκκινο: Αστυνομικές μοτοσικλέτες, ορισμένα οχήματα αστυνομίας, εθελοντές πυροσβέστες, σιδηροδρομική εταιρεία, Ερυθρός Σταυρός, τοπική διοίκηση.

• Κεχριμπαρί: Οχήματα κατασκευής/συντήρησης, αποχιονιστικά, εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας, αργά οχήματα, προμηθευτές αερίου.

• Μπλε: Εθελοντικά αντιεγκληματικά οχήματα.

• Πράσινο: Οχήματα υπερμεγέθους και συνοδευτικά.

• Μωβ: Οχήματα βλάβης στο δρόμο.

Ταϊλάνδη

• Κόκκινο: Αστυνομία, πυροσβεστική, περιπολικά, ασθενοφόρα, άλλα πιστοποιημένα οχήματα έκτακτης ανάγκης.

• Κεχριμπαρί: Οχήματα κατασκευής/συντήρησης, αποχιονιστικά, οχήματα αυτοκινητοδρόμων.

• Μπλε: Εθελοντικά αντιεγκληματικά οχήματα.

• Πράσινο: Οχήματα υπερμεγέθους και συνοδευτικά.

• Μωβ: Οχήματα βλάβης στο δρόμο.

Τουρκία

• Κόκκινο και μπλε: Αστυνομία, χωροφυλακή, λιμενικό, στρατιωτική αστυνομία, τελωνεία.

• Μπλε: Ασθενοφόρα, οχήματα φυλακών, οχήματα εσόδων.

• Κόκκινο: Πυροσβεστική, οχήματα AFAD.

• Κεχριμπαρί και μπλε: Δημοτική αστυνομία.

• Κεχριμπαρί: Οχήματα κατασκευής και κοινής ωφέλειας, αεροδρομιακή υπηρεσία, αποχιονιστικά.

• Πράσινο: Οχήματα κηδειών.

Ηνωμένο Βασίλειο

Μπλε φώτα

Η χρήση των φώτων έκτακτης ανάγκης περιορίζεται μέσω του Κανονισμού Οχημάτων Οδικής Κυκλοφορίας 1989. Απαγορεύεται η εμφάνιση αναλαμπών έγχρωμων φώτων, εκτός από τα κανονικά φλας ή το πράσινο προειδοποιητικό φως ABS, εκτός εάν πρόκειται για όχημα έκτακτης ανάγκης ή άλλο εξουσιοδοτημένο όχημα. Τα κύρια χρώματα για οχήματα έκτακτης ανάγκης είναι το μπλε και το λευκό.

Ορισμός “οχήματος έκτακτης ανάγκης” (Μεγάλη Βρετανία)

Τα οχήματα μπορούν να χρησιμοποιούν μπλε φώτα μόνο όταν βρίσκονται σε σκηνή έκτακτης ανάγκης ή όταν ο οδηγός θεωρεί ότι η διαδρομή είναι επείγουσα, ενημερώνοντας τους άλλους οδηγούς να δώσουν προσοχή. Η χρήση μπλε φώτων επιτρέπει σε ορισμένα οχήματα να διεκδικήσουν νομικές εξαιρέσεις, όπως: υπέρβαση κόκκινου φωτός, υπέρβαση ορίου ταχύτητας, χρήση αντίθετης λωρίδας, ή στάθμευση σε περιορισμένες περιοχές.

Άλλα φώτα

• Πράσινα φώτα: Γιατροί εγγεγραμμένοι στο GMC.

• Κόκκινα φώτα: Πυροσβεστικά, αστυνομία και ασθενοφόρα (συνήθως όταν το όχημα είναι σταθμευμένο για προειδοποίηση).

• Καρό/στερεά φώτα: Χρησιμοποιούνται για οχήματα διοίκησης – κόκκινο/λευκό για πυροσβεστική, μπλε/λευκό για αστυνομία, πράσινο/λευκό για ασθενοφόρα.

Η νομοθεσία καλύπτει όλα τα φώτα και αντανακλαστικά, καθώς και φώτα τύπου «ειδικών σηματοδοτών» που πρέπει να καλύπτονται ή να απενεργοποιούνται σε δημόσιο δρόμο.

Βιετνάμ

Δείκτης
Vinfast Traffic Patrol Vehicle

Κόκκινο και Μπλε: Πυροσβεστικά οχήματα, οχήματα ασφάλειας, ασθενοφόρα, ορισμένα αστυνομικά οχήματα.
Κόκκινο: Μοτοσικλέτες της αστυνομίας, ορισμένα αστυνομικά οχήματα, εθελοντικά πυροσβεστικά οχήματα, σιδηροδρομικές εταιρείες, Ερυθρός Σταυρός Βιετνάμ, τοπική αυτοδιοίκηση.
Κίτρινο (πορτοκαλί/κεχριμπαρί): Οχήματα κατασκευής/επισκευής/καθαρισμού δρόμων, χιονοκαθαριστικά, οχήματα συντήρησης αυτοκινητοδρόμων, εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας, αργά κινούμενα οχήματα, προμηθευτές αερίου, (δεν περιλαμβάνει τα φώτα συμβουλευτικής κυκλοφορίας) για ασφάλεια αυτοκινήτων, ημιρυμουλκούμενα μεγάλα και μακριά.
Μπλε: Εθελοντικά οχήματα αντι-εγκληματικής περιπολίας.
Πράσινο: Υπερμεγέθη οχήματα και τα προπορευόμενα οχήματα τους.
Μωβ: Οχήματα βλάβης στο δρόμο.

Ηνωμένες Πολιτείες

Δείκτης
Ford Explorer της California Highway Patrol με φώτα έκτακτης ανάγκης και φωτεινή ένδειξη κυκλοφορίας
Δείκτης
Ford Police Interceptor Utility της αστυνομίας Kent, Ohio
Δείκτης
Σύγχρονο Chevrolet Tahoe της Police του Commerce I.S.D., Commerce, Texas

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα χρώματα γενικά ρυθμίζονται σε επίπεδο πολιτείας και τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά υπάρχουν ορισμένες κοινές πρακτικές:

Κόκκινο

Σχεδόν πάντα υποδηλώνει όχημα έκτακτης ανάγκης αν τα φώτα είναι μπροστά.
Μία σχεδόν καθολική εξαίρεση είναι τα σχολικά λεωφορεία, τα οποία επιτρέπεται να αναπτύσσουν εμπρός και πίσω κόκκινα φλας και εναλλακτικά φλας κατά τη φόρτωση και εκφόρτωση μαθητών για να σταματήσουν την κυκλοφορία.

• Στην Καλιφόρνια, τα οχήματα έκτακτης ανάγκης πρέπει να εμφανίζουν τουλάχιστον ένα εμπρός σταθερό κόκκινο φως. Ορισμένες εξαιρέσεις γίνονται περιστασιακά.

• Στις πολιτείες Iowa, Michigan, Minnesota και South Dakota, κόκκινα φώτα επιτρέπονται και σε νεκροφόρες κατά τη διάρκεια κηδειών.

• Στο Michigan, οχήματα οδικής βοήθειας μπορούν να χρησιμοποιούν κόκκινα φώτα μόνο όταν είναι σταθμευμένα.

• Στη Minnesota και Wisconsin, τα ρυμουλκά οχήματα πρέπει να διαθέτουν κόκκινα φώτα μόνο όταν προετοιμάζονται να ρυμουλκήσουν ή να εξυπηρετήσουν ένα ακινητοποιημένο όχημα.

• Στο Missouri και Colorado, ρυμουλκά και οχήματα οδικής βοήθειας, εθελοντές πυροσβέστες και EMS μπορούν να χρησιμοποιούν κόκκινα και μπλε. Οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας μπορούν να χρησιμοποιούν κόκκινο.

• Στη Νέα Υόρκη, τα οχήματα έκτακτης ανάγκης πρέπει να εμφανίζουν κόκκινα φώτα εμπρός και στα πλευρά, με λευκό φως προαιρετικό. Τα μπλε φώτα επιτρέπονται μόνο πίσω ή για εθελοντές πυροσβέστες και ομοσπονδιακή αστυνόμευση.

• Στο Texas και Washington, τα κόκκινα φώτα σε ρυμουλκά επιτρέπονται μόνο όταν το όχημα είναι ακινητοποιημένο.

Κίτρινο / Πορτοκαλί / Κεχριμπαρί

Χρησιμοποιείται συχνά από οχήματα κοινής ωφέλειας, κατασκευαστικά οχήματα, απορριμματοφόρα, ημιρυμουλκούμενα, χιονοκαθαριστικά, νεκροφόρες, ασφαλείας, ταχυδρομικά ή άλλα αργά οχήματα.
Είναι το πιο χαλαρά ρυθμιζόμενο χρώμα.
Σε αεροδρόμια, οποιοδήποτε όχημα που κινείται στο «Airside» πρέπει να διαθέτει φλάσα κεχριμπαρί φώτα.

Λευκό

Χρησιμοποιείται σε σχολικά λεωφορεία για φλας με σωστό ρυθμό, σε συνδυασμό με άλλα χρώματα για ορατότητα.
Ιστορικά χρησιμοποιήθηκε μαζί με κόκκινο σε περιστρεφόμενους φάρους (Beacon Ray) από το 1948 έως τη δεκαετία του 1980.
Χρησιμοποιείται επίσης σε ορισμένα οχήματα σιδηροδρόμων, για τροφοδοσία, συντήρηση γραμμών κ.ά.

Πράσινο

Χρησιμοποιείται από υπηρεσίες Homeland Security και εταιρείες ιδιωτικής ασφάλειας για προστασία κρίσιμων υποδομών.
Επιτρέπεται σε οχήματα δημοτικής υπηρεσίας, εθελοντές ασθενοφόρων και ορισμένες υπηρεσίες κατά του τρομοκρατικού κινδύνου.
Στη Φλόριντα, πράσινο επιτρέπεται σε ιδιωτικά οχήματα ασφαλείας μόνο μαζί με κεχριμπαρί φώτα.
Σε ορισμένες πολιτείες χρησιμοποιείται από εθελοντές ασθενοφόρων ή για οχήματα χιονοκαθαρισμού.

Μπλε

Αποκλειστικά για αστυνομία, πυροσβεστική και EMS.
Διαφέρει ανά πολιτεία, με πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τον αριθμό φλας, χρώματα και συνδυασμούς.
Σε πολιτείες όπως California, Alaska, Minnesota, κ.ά., χρησιμοποιείται διαφορετικά ανά υπηρεσία.

Μωβ

Σε ορισμένες πολιτείες υποδηλώνει οχήματα κηδειών, ή γραφεία ιατροδικαστών.

Αστυνομία

Μπορεί να χρησιμοποιήσει κόκκινο, μπλε ή και τα δύο, ανάλογα με την πολιτεία, μαζί με λευκό και κεχριμπαρί ως προαιρετικά.
Ορισμένα οχήματα διαθέτουν πίσω φωτισμό για κατεύθυνση κυκλοφορίας (arrow stick / traffic advisor).
Ιδιωτικές ειδικές αστυνομίες μπορούν να χρησιμοποιούν τα ίδια χρώματα εφόσον έχουν κρατική έγκριση (π.χ. πανεπιστημιακή, νοσοκομειακή αστυνομία, SPCA κ.ά.).

Πυροσβεστική και EMS

Χρησιμοποιούν κυρίως κόκκινο, με κεχριμπαρί και λευκό προαιρετικά.
Οχήματα διοίκησης πυροσβεστικών τμημάτων μπορεί να φέρουν πράσινο φως για ένδειξη θέσης διοίκησης.
Μοντέρνα πυροσβεστικά οχήματα και αεροδρομικά οχήματα διάσωσης ενδέχεται να χρησιμοποιούν κίτρινο-πράσινο.
Οχήματα ασθενοφόρων χρησιμοποιούν κόκκινο, λευκό και κεχριμπαρί, μερικές φορές και μπλε.

Εθελοντές

Πολλές πολιτείες επιτρέπουν τη χρήση φώτων έκτακτης ανάγκης σε ιδιωτικά οχήματα.
Τα χρώματα διαφέρουν ανά πολιτεία: π.χ. Connecticut, Indiana, Minnesota, New York → πυροσβέστες μπλε, EMT πράσινο.
Σε Texas, προσωπικό εθελοντών πυροσβεστών ή EMS θεωρείται “authorized emergency vehicle” όταν ανταποκρίνεται σε έκτακτη ανάγκη.

Οχήματα κοινής ωφέλειας

Χρησιμοποιούν συνήθως κεχριμπαρί φώτα για υψηλή ορατότητα.
Σε κάποιες πόλεις (π.χ. Detroit, Memphis, Minneapolis) χρησιμοποιούνται κίτρινα ή κόκκινα φλας σε οχήματα συντήρησης και δημοτικών υπηρεσιών.

Προαιρετικά χρώματα

Ορισμένες πολιτείες επιτρέπουν συνδυασμούς για μεγαλύτερη ορατότητα, π.χ. Καλιφόρνια → κόκκινο σταθερό εμπρός + κεχριμπαρί φλας πίσω.

Πηγή: Emergency vehicle lighting

Παναγιώτης Σπανός

ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ