Ένα νέο μη-οπιούχο κατασταλτικό, η Μεδετομιδίνη, γίνεται γρήγορα ο επόμενος επικίνδυνος νοθευτικός παράγοντας στην παράνομη διακίνηση ναρκωτικών.
Όπως και η Ξυλαζίνη (xylazine), η Μεδετομιδίνη (medetomidine) είναι ένας αλφα-2 αδρενεργικός αγωνιστής που χρησιμοποιείται στην κτηνιατρική και δεν έχει έγκριση για ανθρώπινη χρήση. Όταν συνδυάζεται με φαιντανύλη, μπορεί να προκαλέσει έντονη καταστολή, αναπνευστική καταστολή και αιμοδυναμική αστάθεια — και η ναλοξόνη δεν την αναστρέφει.
Για διασώστες και πληρώματα ΕΚΑΒ, αυτή η νέα τάση απαιτεί αλλαγή στη διαχείριση των υπερδοσολογιών.
🔹 Τι είναι η Μεδετομιδίνη;
Η Μεδετομιδίνη είναι ένας κεντρικός αλφα-2 αγωνιστής που χρησιμοποιείται στην κτηνιατρική για καταστολή και αναλγησία. Το συγγενές της φάρμακο, Δεξμεδετομιδίνη (dexmedetomidine), χρησιμοποιείται στους ανθρώπους για ενδονοσοκομειακή καταστολή, αλλά η ίδια δεν έχει καμία εγκεκριμένη ένδειξη σε ανθρώπους. Οι επιδράσεις της περιλαμβάνουν:
- Καταστολή
- Βραδυκαρδία
- Υπόταση
- Αναπνευστική καταστολή
Όπως και η Ξυλαζίνη, έχει αρχίσει να εμφανίζεται σε δείγματα φαιντανύλης στις ΗΠΑ — και δεν αντιστρέφεται με ναλοξόνη, γεγονός κρίσιμο για την προνοσοκομειακή φροντίδα.
🔹 Πού έχει εντοπιστεί;
Η Μεδετομιδίνη εντοπίστηκε πρώτη φορά στην παράνομη αγορά οπιοειδών στο Μέριλαντ το 2022, και η παρουσία της αυξάνεται ραγδαία σε πόλεις όπως η Φιλαδέλφεια και το Πίτσμπουργκ.
Σε μια επιτήρηση στη Φιλαδέλφεια, βρέθηκε στο 72% των δειγμάτων φαιντανύλης, ξεπερνώντας ακόμη και τη Ξυλαζίνη.
Αυτό το νοθευτικό:
- Αυξάνει τη σοβαρότητα της υπερδοσολογίας
- Δημιουργεί κλινική εικόνα δύσκολη στη διάγνωση
- Δεν ανταποκρίνεται πλήρως στη ναλοξόνη, προκαλώντας σύγχυση στο πεδίο
🔹 Πώς Μοιάζει στο Πεδίο
Η υπερδοσολογία με Μεδετομιδίνη μοιάζει με οπιοειδή:
- Απουσία ανταπόκρισης
- Ρηχή ή απούσα αναπνοή
- Βραδυκαρδία
- Υπόταση
- Μύση
➡️ Διαφορά-κλειδί: Η ναλοξόνη δεν λειτουργεί. Η Μεδετομιδίνη δεν δρα στους υποδοχείς των οπιοειδών και δεν αναστρέφεται.
🔹 Τι Συμβαίνει στην Απόσυρση;
Σε δύο αναφορές του CDC, ασθενείς με συνύπαρξη φαιντανύλης/Μεδετομιδίνης εμφάνισαν:
- Έντονη διέγερση
- Υπέρταση
- Ταχυκαρδία
- Αυτόνομη αστάθεια
- Αντίσταση στα συνήθη φάρμακα στέρησης οπιοειδών
⚠️ Στο Πίτσμπουργκ, 23 ασθενείς παρουσίασαν σοβαρή στέρηση από Μεδετομιδίνη, με τους περισσότερους να χρειάζονται ΜΕΘ και φαρμακευτική αγωγή με Δεξμεδετομιδίνη ή κλονιδίνη.
🔹 Γιατί Περισσότερη Ναλοξόνη Δεν Βοηθά
Η ναλοξόνη παραμένει σωτήρια στα οπιοειδή, αλλά δεν αναστρέφει τη Μεδετομιδίνη. Η χορήγηση πολλαπλών δόσεων χωρίς αποτέλεσμα καθυστερεί την κρίσιμη φροντίδα.
🎯 Αντί αυτού, επικεντρωθείτε σε:
- Εξασφάλιση αεραγωγού
- Χορήγηση οξυγόνου
- Χρήση BVM ή αεραγωγών
- Χορήγηση ναλοξόνης μόνο μέχρι να ξεκινήσει η αναπνοή – όχι για πλήρη αφύπνιση
Ακολουθήστε τη στρατηγική: «Βοήθα να αναπνεύσει – όχι να ξυπνήσει».
🔹 Τι Γίνεται με τη Στέρηση;
Καθώς περισσότεροι ασθενείς σταματούν τα νοθευμένα ναρκωτικά:
- Εμφανίζονται νέα σύνδρομα στέρησης
- Το σύστημα προνοσοκομειακής φροντίδας μπορεί να καλείται για:
- Έντονη διέγερση
- Αυξημένη ΑΠ & καρδιακό ρυθμό
- Μεταβολή επιπέδου συνείδησης
- Κακή ανταπόκριση σε μεθόδους στέρησης οπιοειδών
👉 Αυτό δείχνει ότι μη-οπιοειδή όπως η Μεδετομιδίνη παίζουν ρόλο στη νέα παθοφυσιολογία στέρησης.
🔸 Τι Πρέπει να Γνωρίζουν οι Διασώστες
- Νέες ουσίες στην αγορά: Αν η ναλοξόνη δεν έχει αποτέλεσμα, σκεφτείτε Μεδετομιδίνη, Ξυλαζίνη κ.λπ.
- Επικέντρωση στην αναπνοή: Σταθεροποιήστε – μην υπερχορηγείτε ναλοξόνη.
- Σωστή χρήση ναλοξόνης: Μόνο για επανέναρξη αναπνοής.
- Προετοιμασία για δύσκολη στέρηση: Αυτόνομη αστάθεια, διέγερση, αντίσταση στη φαρμακευτική αγωγή.
- Επικοινωνία με ΤΕΠ: Ενημερώστε για πιθανή έκθεση σε Μεδετομιδίνη εάν η ναλοξόνη δεν λειτουργεί ή υπάρχει βραδυκαρδία.
🔻 Συμπέρασμα
Η νοθεία της φαιντανύλης με Μεδετομιδίνη αλλάζει ριζικά το τοπίο της υπερδοσολογίας και της στέρησης. Όπως και με τη Ξυλαζίνη, οι διασώστες πρέπει να προσαρμόσουν τη στρατηγική τους.
Η ναλοξόνη παραμένει σημαντική — αλλά η προτεραιότητα είναι η αναπνοή, όχι η αφύπνιση.
👃💨 Επανάφερε την αναπνοή. Προστάτεψε τον αεραγωγό. Ετοιμάσου για σύνθετα περιστατικά.
✍️ Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. de Andrade Horn, P., Berida, T. I., Parr, L. C., Bouchard, J. L., Jayakodiarachchi, N., Schultz, D. C., Lindsley, C. W., & Crowley, M. L. (2024). Classics in Chemical Neuroscience: Medetomidine. ACS Chemical Neuroscience, 15(21), 3874–3883. doi.org/10.1021/acschemneuro.4c00583
2. Centers for Disease Control and Prevention. (2025a). Notes from the field: Suspected medetomidine withdrawal syndrome—Philadelphia, Pennsylvania, September 2024–January 2025. Morbidity and Mortality Weekly Report, 74(15), 267–268. cdc.gov/mmwr/volumes/74/wr/mm7415a2.htm
3. Associated Press. (2025, May 1). Animal sedative medetomidine is showing up in the US illegal drug supply, CDC says. apnews.com/article/40e02b935d1c37189da4b9cd6ccd3210
4. Nham, A., Le, J. N., Thomas, S. A., et al. (2025). Overdoses involving medetomidine mixed with opioids — Chicago, Illinois, May 2024. MMWR Morb Mortal Wkly Rep, 74, 258–265. cdc.gov/mmwr/volumes/74/wr/mm7414a3.htm
5. Centers for Disease Control and Prevention. (2025b). Notes from the field: Severe medetomidine withdrawal syndrome in patients using illegally manufactured opioids—Pittsburgh, Pennsylvania, October 2024–March 2025. Morbidity and Mortality Weekly Report, 74(15), 269–271. cdc.gov/mmwr/volumes/74/wr/mm7415a3.htm
6. Penn Center for Addiction Medicine and Policy. (2025). Medetomidine. penncamp.org/medetomidine
✍️ Ευχαριστίες στον Dr. Michael Lynch, MD, FACMT, για την επιστημονική επιμέλεια του αρχικού άρθρου.
Πηγή: https://www.jems.com/patient-care/medetomidine-overdose-why-more-naloxone-is-not-the-answer/
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
