Ο Jarbas Barbosa, MD, MPH, PhD, διευθυντής του PAHO, δήλωσε στο Medscape Spanish Edition: “Δεν έχουμε συγκεκριμένα δεδομένα για καθένα από αυτά τα σενάρια, αλλά δυστυχώς και τα τρία αναμφίβολα συνεργάζονται για να χειροτερέψουν την κατάσταση.
“Συχνά, τα μέλη του προσωπικού στις κλινικές πρωτοβάθμιας περίθαλψης δεν είναι προετοιμασμένα να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν την υπέρταση, επειδή δεν υπάρχουν εθνικά πρωτόκολλα που να τους ευαισθητοποιούν και να τους προετοιμάζουν να παρέχουν αυτή τη φροντίδα με το σωστό πρότυπο. Επίσης, συχνά δεν έχουν τα απαραίτητα προσόντα για να μετρήσουν σωστά την αρτηριακή πίεση”, πρόσθεσε.
Η ανησυχία αυτή αντικατοπτρίζεται στο θέμα που επέλεξε φέτος ο οργανισμός για την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης, η οποία εορτάστηκε στις 17 Μαΐου: Μετρήστε την αρτηριακή σας πίεση με ακρίβεια, ελέγξτε την, ζήστε περισσότερο! “Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σημασία της μέτρησης της αρτηριακής πίεσης”, προειδοποίησε η Silvana Luciani, επικεφαλής της Μονάδας Πρόληψης Μη Μεταδοτικών Νοσημάτων, Βίας και Τραυματισμών της PAHO. Αλλά, τόνισαν οι ειδικοί, πρέπει να γίνεται σωστά.
Ο χρόνος δεν είναι πρόβλημα
Είναι σημαντικό να ευαισθητοποιηθεί ο γενικός πληθυσμός σχετικά με την αξία της μέτρησης της αρτηριακής πίεσης. Ωστόσο, όπως έχουν δείξει πολλαπλές μελέτες, ένα εμπόδιο στην ανίχνευση και τον έλεγχο της υπέρτασης είναι ότι οι γιατροί και άλλοι επαγγελματίες υγείας μετρούν την αρτηριακή πίεση στην κλινική λιγότερο συχνά από ό,τι αναμενόταν, ή χρησιμοποιούν ακατάλληλες τεχνικές ή απαρχαιωμένες ή μη βαθμονομημένες συσκευές μέτρησης.
“Η σημασία της κλινικής μέτρησης της αρτηριακής πίεσης έχει αναγνωριστεί εδώ και πολλές δεκαετίες, αλλά η τήρηση των κατευθυντήριων οδηγιών για τη σωστή, τυποποιημένη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης παραμένει ασυνήθιστη στην κλινική πρακτική”, καταλήγει ένα έγγραφο συναίνεσης που υπογράφεται από 25 εμπειρογνώμονες από 13 ιδρύματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Ιταλία, το Βέλγιο και την Ελλάδα.
Το πρώτο πρόβλημα έγκειται στη χαμηλή ποσότητα των μετρήσεων. Μια πρόσφατη μελέτη στην Αργεντινή με σχεδόν 3.000 επισκέψεις στο ιατρείο σε εννέα κέντρα υγείας έδειξε ότι οι γιατροί έπαιρναν μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης μόνο μία φορά σε κάθε επτά συναντήσεις. Ακόμη και οι καρδιολόγοι, οι ειδικοί με τις καλύτερες επιδόσεις, το έκαναν μόνο τις μισές φορές.
“Διάφοροι παράγοντες μπορεί να υπεισέρχονται: έλλειψη ευαισθητοποίησης, ιατρική αδράνεια ή έλλειψη κατάλληλου εξοπλισμού. Δεν πρόκειται όμως για έλλειψη χρόνου. Πόσος χρόνος χρειάζεται για να μετρηθεί η αρτηριακή πίεση τρεις φορές μέσα σε διάστημα 1 λεπτού, με τον ασθενή καθιστό και την πλάτη του υποστηριγμένη, όπως υποδεικνύεται; Τέσσερα λεπτά. Αυτό δεν είναι πολύ”, δήλωσε η Judith Zilberman, MD, PhD, στο Medscape. Η Zilberman είναι επικεφαλής του Τμήματος Υπέρτασης και του Τομέα Γυναικείων Καρδιαγγειακών Παθήσεων στο Νοσοκομείο Argerich στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής και πρώην πρόεδρος της Αργεντίνικης Εταιρείας Υπέρτασης.
Ο Patricio López-Jaramillo, MD, PhD, δήλωσε στο Medscape ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η έλλειψη ευαισθητοποίησης των ιατρών και του λοιπού υγειονομικού προσωπικού σχετικά με τη σημασία της σωστής μέτρησης της αρτηριακής πίεσης.
Ο López-Jaramillo είναι πρόεδρος και επιστημονικός διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου MASIRA της Σχολής Ιατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Santander στην Bucaramanga της Κολομβίας και πρώτος συγγραφέας του Manual Práctico de Diagnóstico y Manejo de la Hipertensión Arterial (Πρακτικές οδηγίες για τη διάγνωση και τη διαχείριση της υπέρτασης), που δημοσιεύθηκε από την Εταιρεία Υπέρτασης της Λατινικής Αμερικής.
“Οι ιατρικές σχολές είναι επίσης υπεύθυνες γι’ αυτό. Εξετάζουν το θέμα αυτό πολύ επιφανειακά κατά τη διάρκεια της προπτυχιακής και, ακόμη χειρότερα, της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης. Η έλλειψη χρόνου για τη διενέργεια σωστών μετρήσεων ή η έλλειψη κατάλληλων οργάνων είναι δευτερεύουσα αυτής της έλλειψης ευαισθητοποίησης των περισσότερων μελών του υγειονομικού προσωπικού”, πρόσθεσε ο López-Jaramillo, ο οποίος είναι ένας από τους ερευνητές της επιδημιολογικής μελέτης PURE. Από το 2002, παρακολουθεί μια κοόρτη 225.000 συμμετεχόντων από 27 χώρες υψηλού, μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.
Ο Zilberman πρόσθεσε ότι θα ήταν καλή πρακτική για όλους τους γιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης να λαμβάνουν μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης ανεξάρτητα από τον λόγο της επίσκεψης και από το αν οι ασθενείς έχουν διαγνωστεί με υπέρταση ή όχι. “Αν μια γυναίκα πηγαίνει στον γυναικολόγο της επειδή θέλει να μείνει έγκυος, θα πρέπει να λαμβάνεται και η αρτηριακή της πίεση! Και οποιοσδήποτε άλλος ειδικός θα πρέπει να παίρνει συνέντευξη από την ασθενή, να εξακριβώνει το ιστορικό της, τι φάρμακα παίρνει και στη συνέχεια να ρωτάει αν έχει μετρηθεί πρόσφατα η αρτηριακή της πίεση”, συνέστησε.
Μετρήστε καλά
Ο δεύτερος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι θα πρέπει να χρησιμοποιείται σωστή τεχνική για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο γραφείο ή την κλινική του γιατρού, ώστε να μην προκύπτουν ανακριβή αποτελέσματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποδιάγνωση, υπερδιάγνωση ή κακή εκτίμηση της ανταπόκρισης του ασθενούς στις συνταγογραφούμενες θεραπείες. Μια μελέτη παρατήρησης που διεξήχθη στην Ουρουγουάη το 2017 έδειξε ότι μόνο το 5% των 302 μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης ακολούθησε τις κατάλληλες διαδικασίες.
Ένα νέο ενημερωτικό δελτίο από την PAHO απαριθμεί τις ακόλουθες οκτώ προϋποθέσεις για τη λήψη μιας ακριβούς μέτρησης: μην έχετε συνομιλία, στηρίξτε το χέρι στο ύψος της καρδιάς, τοποθετήστε τη μανσέτα σε γυμνό χέρι, χρησιμοποιήστε το σωστό μέγεθος μανσέτας, στηρίξτε τα πόδια, κρατήστε τα πόδια μη σταυρωμένα, βεβαιωθείτε ότι ο ασθενής έχει άδεια ουροδόχο κύστη και στηρίξτε την πλάτη.
Αν και οι περισσότερες κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν τη λήψη τριών μετρήσεων, η “ρεαλιστική” εστίαση που προτείνεται στη διεθνή συναίνεση δέχεται τουλάχιστον δύο μετρήσεις που απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα. Οι δύο μετρήσεις θα πρέπει στη συνέχεια να υπολογίζονται κατά μέσο όρο. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν απλουστευμένα πρωτόκολλα, τουλάχιστον για τον πληθυσμιακό έλεγχο.
Οι συγγραφείς του νέου εγγράφου συνιστούν επίσης την προετοιμασία του ασθενούς πριν από τη λήψη της μέτρησης. Θα πρέπει να ζητείται από τον ασθενή να μην καπνίζει, να μην ασκείται και να μην καταναλώνει αλκοόλ ή καφεΐνη για τουλάχιστον 30 λεπτά πριν. Θα πρέπει να ξεκουραστεί για διάστημα 3 έως 5 λεπτών χωρίς να μιλήσει ή να του μιλήσουν πριν από τη μέτρηση.
Τέλος, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κλινικά επικυρωμένες αυτοματοποιημένες συσκευές μέτρησης, όπως ζητείται από την πρωτοβουλία HEARTS της PAHO στην αμερικανική ήπειρο. “Το σφυγμομανόμετρο, το οποίο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται πολύ συχνά στις επισκέψεις στα ιατρεία της περιοχής, έχει πολλές αδυναμίες – όχι μόνο η ίδια η συσκευή αλλά και ο τρόπος χρήσης της (ανθρώπινο λάθος). Αυτό παράγει μια στρογγυλεμένη, κατά προσέγγιση μέτρηση”, τόνισε ο Zilberman.
Οι αυτοματοποιημένες συσκευές ελαχιστοποιούν επίσης τις αλληλεπιδράσεις με τον ασθενή, μειώνοντας τους περισπασμούς κατά τις φάσεις προετοιμασίας και μέτρησης και απελευθερώνοντας χρόνο για τον επαγγελματία υγείας. “Για να [ελέγξουμε τον] πυρετό, χρησιμοποιούμε το κατάλληλο θερμόμετρο στην κατάλληλη θέση. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και για την αρτηριακή πίεση”, πρόσθεσε.
Η βάση δεδομένων STRIDE-BP, η οποία είναι συνδεδεμένη με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης, τη Διεθνή Εταιρεία Υπέρτασης και την Παγκόσμια Ένωση Υπέρτασης, περιέχει έναν επικαιροποιημένο κατάλογο επικυρωμένων συσκευών για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης.
Οι υπογράφοντες τη συναίνεση αναγνώρισαν επίσης ότι, πέραν της λήψης μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης κατά τη διάρκεια επισκέψεων στο ιατρείο, οι καλύτερες μετρήσεις είναι αυτές που γίνονται στο σπίτι εκτός του πλαισίου της ιατρικής περίθαλψης (ιατρείο ή κλινική) και ότι οι ίδιες συστάσεις έχουν άμεση εφαρμογή. “Λίγες ασθένειες μπορούν να ανιχνευθούν τόσο εύκολα όσο με μια απλή αξιολόγηση στο σπίτι που πραγματοποιείται από το ίδιο το άτομο. Εάν μετά από τρεις διαδοχικές μετρήσεις προκύψουν ενδείξεις άνω των 140/90 mm Hg, το άτομο θα πρέπει να επισκεφθεί τον γιατρό για να καταρτίσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θεραπείας”, δήλωσε ο Pablo Rodríguez, MD, γραμματέας της Εταιρείας Υπέρτασης της Αργεντινής. Από τώρα έως τις 14 Σεπτεμβρίου (Ημέρα για τους ασθενείς με υπέρταση), η εταιρεία διεξάγει εκστρατεία για τη λήψη μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης σε διάφορα σημεία της χώρας.
Zilberman and López-Jiménez have disclosed no relevant financial relationships.
Follow Matías A. Loewy from Medscape Spanish Edition on Twitter @MLoewy.
Πηγή: https://www.medscape.com/viewarticle/992902?ecd=wnl_dne1_230608_MSCPEDIT&uac=437283AK&impID=5507548#vp_2
Παναγιώτης Σπανός
Προνοσοκομειακός Διασώστης
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
