Ασφάλιση της σκηνής
Η ασφάλιση (secure) της σκηνής είναι ευθύνη του αστυνομικού που καταφθάνει πρώτος (πρώτος ανταποκρινόμενος).
Η ασφάλεια / υγεία όλων των ατόμων στην περιοχή, είναι η πρώτη προτεραιότητα. Το να διατηρηθούν τα αποδεικτικά στοιχεία ανέπαφα, είναι η δεύτερη.
Αυτό σημαίνει ότι ο αστυνομικός προστατεύει την περιοχή εντός της οποίας συνέβη το έγκλημα, περιορίζοντας την είσοδο σε όλα τα μη εξουσιοδοτημένα άτομα. Η μεταφορά, η απώλεια ή η μόλυνση των αποδεικτικών στοιχείων μπορεί να συμβεί εάν η περιοχή δεν διασφαλισθεί (αρχή ανταλλαγής του Locard).
Ο πρώτος αστυνομικός στη σκηνή θα αρχίσει να κρατά ένα ημερολόγιο με τα στοιχεία όλων όσων καταφθάνουν στον τόπο του εγκλήματος (ποιος μπήκε στο χώρο, ώρα εισόδου / εξόδου, με ποια ιδιότητα). Ένα τέτοιο ημερολόγιο έχει διαπιστωθεί ότι βοηθάει στο να μείνουν μακριά από το χώρο όσοι δεν έχουν δουλειά εκεί, οι διάφοροι περίεργοι πολίτες και αστυνομικοί.
Ο αστυνομικός θα συλλέξει τις πρώτες πληροφορίες και θα ζητήσει τυχόν πρόσθετη βοήθεια που απαιτείται για την έρευνα. Μπορεί να ζητήσει περισσότερους αστυνομικούς για την ασφάλεια της περιοχής και ανάλογα με τη φύση του εγκλήματος, να προσέλθουν διάφορες ομάδες εμπειρογνωμόνων στον τόπο.
Χωρισμός των αυτόπτων μαρτύρων
Ο χωρισμός (separate) των μαρτύρων είναι η επόμενη προτεραιότητα του πρώτου αστυνομικού.
Δεν πρέπει να επιτρέπεται στους μάρτυρες να συνομιλούν μεταξύ τους. Οι αναφορές τους για τα γεγονότα θα συγκριθούν αργότερα. Αυτός ο διαχωρισμός γίνεται για να αποφευχθεί η συνεργασία τους για τη δημιουργία μιας ιστορίας και η μεταφορά απόψεων και γεγονότων από τον έναν στον άλλον.
Ενδεικτικές ερωτήσεις που πρέπει να τεθούν σε κάθε μάρτυρα:
- Πότε συνέβη το έγκλημα;
- Ποιος κάλεσε;
- Ποιο είναι το θύμα; Είναι γνωστό σε κάποιον άλλον;
- Είναι γνωστός σου ο δράστης; Τον γνωρίζει κάποιος άλλος;
- Τι είδες να συμβαίνει;
- Πού ακριβώς βρισκόσουν;
- Τί έκανες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά;
- Ποιος άλλος είδε τι έγινε; Πού βρίσκεται τώρα;
Ο αστυνομικός θα πρέπει να καταγράψει έστω και κάπου πρόχειρα, τις πληροφορίες που του δίνει ο κάθε μάρτυρας, όπως φυσικά και τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο κλπ.).
Ο πρώτος αστυνομικός θα κληθεί να καταθέσει και αυτός ως μάρτυρας, όχι μόνο για το τι έκανε ο ίδιος, αλλά και για το τι του είπαν οι μάρτυρες που βρήκε στον τόπο του εγκλήματος.
Αρκετές φορές οι μάρτυρες αλλάζουν τις καταθέσεις τους όταν περάσει κάποιο χρονικό διάστημα και φύγει η αρχική ένταση.
Επισκόπηση της σκηνής
Οι ερευνητές πρέπει να σαρώσουν (scan) τη σκηνή για να σχηματίσουν μια πρώτη εικόνα σχετικά με το τι έχει συμβεί, να προσδιορίσουν το μέγεθος της έρευνας που απαιτείται, το προσωπικό και τον εξοπλισμό / υλικά που θα χρειαστούν, να καθορίσουν τον τρόπο της έρευνας, να μοιράσουν τις αρμοδιότητες του καθενός, να εντοπίσουν πειστήρια κλπ.
Μπορεί να γίνει προσδιορισμός του πρωτεύοντος και δευτερεύοντος τόπου εγκλήματος (ο τόπος ενός εγκλήματος και το που βρέθηκε το πτώμα μπορεί να διαφέρουν).
Να καθοριστούν οι ενέργειες που θα γίνουν και οι προτεραιότητες που θα ανατεθούν σχετικά με την έρευνα (εύθραυστα / επικίνδυνα να χαθούν στοιχεία). Ίσως κάποιο ίχνος σε εξωτερικό χώρο (εντύπωμα υποδήματος) πρέπει να συλλεχθεί πριν από οτιδήποτε άλλο λόγω των συνθηκών που επικρατούν (βροχή, αέρας κλπ) ή ένα πειστήριο να συσκευαστεί προκειμένου να απομακρυνθεί το πτώμα από το χώρο.
Είναι πιθανό επίσης να απαιτείται, λόγω των συνθηκών του εγκλήματος, η παρουσία εξειδικευμένων ατόμων (ανθρωπολόγων, βοτανολόγων, εντομολόγων κλπ.) προκειμένου να εντοπιστούν και να συσκευαστούν ίχνη και πειστήρια με το βέλτιστο δυνατό τρόπο.
Φωτογράφιση της σκηνής
Ο εξεταστής του τόπου του εγκλήματος πρέπει να “δει” τη σκηνή (see) μέσα από φωτογραφικό φακό.
Θα πρέπει να τραβήξει γενικές φωτογραφίες όλων των χώρων, μακρινές και κοντινές. Στη συνέχεια όλα τα ίχνη και τα πειστήρια πρέπει να αριθμηθούν και να φωτογραφηθούν με τρεις διαφορετικούς τρόπους.
- Από μακρινή απόσταση, ώστε να φαίνεται η θέση τους στο χώρο,
- Από μέση απόσταση, ώστε να προκύπτει η θέση τους σε σχέση με άλλα κοντινά αντικείμενα / πειστήρια και
- Από κοντινή απόσταση με και χωρίς χάρακα μέτρησης, ώστε να γίνεται ξεκάθαρο το πραγματικό τους μέγεθος.
Ο τριγωνισμός με τη χρήση σταθερών σημείων, που γίνεται στο σκίτσο με μέτρηση των αποστάσεων (βλ. επόμενη σελίδα) θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και στις φωτογραφίες, να φαίνονται δηλαδή αυτά τα σταθερά σημεία αναφοράς σε σχέση με τα πειστήρια.
Η θέα του τόπου του εγκλήματος πρέπει να λαμβάνεται από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες και αποστάσεις έτσι ώστε στις φωτογραφίες να αποτυπώνεται το σύνολο του χώρου. Θα πρέπει να ληφθούν πολλές κοντινές φωτογραφίες οποιωνδήποτε αποδεικτικών στοιχείων και του πτώματος. Η χρήση ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών κάνει τα πράγματα πιο εύκολα.
Μπορεί επίσης η σκηνή να βιντεοσκοπηθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το βίντεο αντικαθιστά τη φωτογράφιση.
Σκιαγράφηση της σκηνής
Γίνεται ακριβές πρόχειρο σκίτσο (sketch) του τόπου του εγκλήματος, σημειώνοντας τη θέση του πτώματος (αν υπάρχει) και κάθε άλλου στοιχείου στο χώρο.
Όλα τα αντικείμενα πρέπει να μετρώνται από δύο ακίνητα ορόσημα / σημεία αναφοράς. Στο σκίτσο, θα πρέπει να επισημαίνεται ο βορράς και να παρέχεται μια κλίμακα απόστασης.
Οποιαδήποτε άλλα αντικείμενα βρίσκονται κοντά στον τόπο του εγκλήματος θα πρέπει επίσης να περιέχονται στο σκίτσο. Αυτό περιλαμβάνει πόρτες, παράθυρα και έπιπλα. Εάν ο τόπος του εγκλήματος είναι σε εξωτερικό χώρο, η θέση των δέντρων, των οχημάτων, των φραχτών και άλλων κατασκευών ή αντικειμένων πρέπει να συμπεριληφθεί στο σκίτσο.
Αργότερα, θα πρέπει να γίνει ένα πιο ακριβές, τελικό αντίγραφο του τόπου του εγκλήματος. Υπάρχουν προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών που μπορούν να δημιουργήσουν ένα τέτοιο πιο προσεγμένο και λεπτομερές σκίτσο, κατάλληλο για χρήση κατά τη δικαστική διαδικασία.
Το σκίτσο θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες:
- προσανατολισμός (βορράς)
- κλίμακα αποστάσεων (ή αναφορά ότι δεν υπάρχει κλίμακα)
- αριθμός υπόθεσης
- ημερομηνία
- τοποθεσία
- όνομα θύματος (αν υπάρχει)
- υπόμνημα
Αναζήτηση αποδεικτικών στοιχείων
Το επόμενο βήμα είναι να ερευνηθεί (search) η σκηνή.
Ανάλογα με τον αριθμό των ερευνητών, αυτό θα πρέπει να γίνει χρησιμοποιώντας ένα μοτίβο που μπορεί να είναι: σπείρα, πλέγμα, γραμμή ή τμήμα ανά ερευνητή.
Θα πρέπει να σημειωθεί, να φωτογραφηθεί και να σκιαγραφηθεί η θέση όλων των αποδεικτικών στοιχείων (μέτρηση αποστάσεων από καθορισμένα ορόσημα).
Οι μεμονωμένοι ερευνητές μπορεί να χρησιμοποιήσουν ένα πλέγμα, γραμμικό ή σπειροειδές μοτίβο. Μια ομάδα ερευνητών μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα γραμμικό μοτίβο ή ένα τμήμα ανά ερευνητή. Η χρήση αυτών των μοτίβων είναι απαραίτητη, γιατί έτσι διασφαλίζεται ότι καμία περιοχή δεν θα μείνει χωρίς να ερευνηθεί.
Μπορεί να χρειαστούν πρόσθετες πηγές φωτός για την εύρεση τριχών, ινών, κηλίδων κλπ (ιδιαίτερα σε σκούρες επιφάνειες).
Μια ειδική ηλεκτρική σκούπα χρησιμοποιείται μερικές φορές για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων, αλλά δεν είναι η προτιμότερη μέθοδος. Η χρήση φακού για εξέταση και λαβίδας για συλλογή είναι προτιμότερη, γιατί με τη μέθοδο αυτή αποφεύγεται η συγκέντρωση ξένων υλικών. Η χρήση διάφανης κολλητικής ταινίας πρέπει να είναι η δεύτερη επιλογή.
Συλλογή και διασφάλιση πειστηρίων
Όλα τα αποδεικτικά στοιχεία πρέπει να είναι κατάλληλα συσκευασμένα, σφραγισμένα και επισημασμένα (secure and collect).
Πρέπει να ακολουθούνται συγκεκριμένες διαδικασίες και τεχνικές για τη συλλογή και την αποθήκευσή τους, οι οποίες γενικά περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Τα υγρά και τα υπολείμματα εμπρησμού αποθηκεύονται σε αεροστεγή, άθραυστα δοχεία (κίνδυνος να εξατμιστούν).
- Τα στοιχεία από τα οποία θα ληφθεί ή ενδέχεται να ληφθεί βιολογικό υλικό αποθηκεύονται σε μη αεροστεγής συσκευασίες (χάρτινες) ώστε να “αναπνέουν”, μειώνοντας την πιθανότητα μόλυνσης από μούχλα και καταστροφής του DNA.
- Αν είναι νοτισμένα, αφήνονται πρώτα να στεγνώσουν στον αέρα και μετά συσκευάζονται σε χάρτινη συσκευασία.
Ένα αρχείο καταγραφής αποδεικτικών στοιχείων και ένα έγγραφο της αλυσίδας επιμέλειας (chain of custody) πρέπει να επισυνάπτονται στη συσκευασία αποδεικτικών στοιχείων.
Το αρχείο καταγραφής πρέπει να περιέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων:
- Αριθμός υπόθεσης
- Αριθμός πειστηρίου
- Περιγραφή των αποδεικτικών στοιχείων (ποσότητα, είδος, χρώμα, υλικό κατασκευής, μέγεθος κατά προσέγγιση, αναγνωριστικά χαρακτηριστικά, κατάσταση, τοποθεσία που βρέθηκε)
- Όνομα υπόπτου / Όνομα θύματος
- Ημερομηνία και ώρα ανάκτησης
- Υπογραφή ατόμου που ανακτά τα αποδεικτικά στοιχεία
- Υπογραφή τυχόν μαρτύρων που είναι παρόντες κατά τη συλλογή
Συσκευασία ιχνών αποδεικτικών στοιχείων
Το μέγεθος της συσκευασίας εξαρτάται από το μέγεθος των αποδεικτικών στοιχείων.
Εάν τα στοιχεία είναι μικρά ίχνη, η συσκευασία μπορεί να κατασκευαστεί και από ένα φύλλο χαρτιού. Η τεχνική φαίνεται στη φωτογραφία.
Ο αυτοσχέδιος φάκελος (druggist folder) είναι ιδανικός για τη συσκευασία ιχνών στοιχείων (τρίχες, ίνες κλπ) διότι μειώνει τον κίνδυνο αυτά να χαθούν και μπορεί στη συνέχεια να τοποθετηθεί ανάλογα σε χάρτινη ή πλαστική συσκευασία.
Εάν τα στοιχεία είναι μεγάλα, μπορεί να κατασκευαστεί και από ένα μεγάλο φύλλο χαρτιού περιτυλίγματος. Στην πράξη, χρησιμοποιούνται έτοιμες συσκευασίες για κάθε διαφορετικού είδους ή μεγέθους πειστήριο.
Υπάρχουν πρότυπα για τη συλλογή διαφορετικών τύπων αποδεικτικών στοιχείων που περιγράφουν τον τρόπο συλλογής και αποθήκευσης τους. Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών και οι κρατικές αστυνομικές υπηρεσίες δημοσιεύουν περιγραφές των κατάλληλων διαδικασιών.
Θα πρέπει επίσης ο ερευνητής να βρίσκεται σε επικοινωνία με το εργαστήριο που πρόκειται να εξετάσει τα στοιχεία, ώστε η διαδικασίες που ακολουθούνται να είναι σύμφωνες και με αυτό.
Πρέπει επίσης να λαμβάνονται δείγματα ελέγχου (control samples) από το θύμα και τις διάφορες επιφάνειες για τον αποκλεισμό στοιχείων (αίμα και τρίχες από το θύμα, υφάσματα για σύγκριση με ίνες, χώμα κλπ).
Αλυσίδα επιμέλειας
Για την εξασφάλιση των αποδεικτικών στοιχείων, η διατήρηση της αλυσίδας επιμέλειας (chain of custody) είναι απαραίτητη.
Το άτομο που βρίσκει αποδεικτικά στοιχεία, αφού αυτά τεκμηριωθούν κατάλληλα (φωτογραφία, θέση στο σκίτσο / μετρήσεις, περιγραφή), τα σημειώνει για αναγνώριση και τα τοποθετεί ανάλογα σε πλαστική ή χάρτινη συσκευασία. Η τελική συσκευασία φέρει ετικέτα με τις σχετικές πληροφορίες. Στη συνέχεια σφραγίζεται και η υπογραφή του συλλέκτη γράφεται κατά μήκος της σφραγισμένης άκρης όπως φαίνεται στην φωτογραφία παρακάτω.
Η συσκευασία δίνεται (υπογραφή / ημερομηνία) στον επόμενο υπεύθυνο για την παραλαβή της. Αυτό το άτομο την μεταφέρει στο εργαστήριο και την παραδίδει με τον ίδιο τρόπο σε έναν τεχνικό, ο οποίος για να εξετάσει το πειστήριο, ανοίγει τη συσκευασία σε θέση διαφορετική από τη σφραγισμένη άκρη.
Με την ολοκλήρωση της εξέτασης, ο τεχνικός επανασυσκευάζει τα αποδεικτικά στοιχεία στην αρχική τους συσκευασία, τα επανασφραγίζει στη νέα θέση και υπογράφει το ημερολόγιο αλυσίδας φύλαξης που είναι προσαρτημένο στη συσκευασία.
Αυτή η διαδικασία διασφαλίζει ότι τα αποδεικτικά στοιχεία μεταφέρονται αυτούσια από τον τόπο του εγκλήματος στη δικαστική αίθουσα.
Πηγή: https://exerevnisi.gr/lesson/ta-epta-bimata-tis-ereynas#page-1
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
