της Rachelle Zemlok, PsyD – Κλινικής Ψυχολόγου, ειδικής στην υποστήριξη πρώτων ανταποκριτών
Οι πρώτοι ανταποκριτές (διασώστες, πυροσβέστες, αστυνομικοί, υγειονομικό προσωπικό) καλούνται καθημερινά να διαχειριστούν δύσκολες και τραυματικές εμπειρίες: θάνατοι, κακοποιήσεις παιδιών, αυτοκτονίες, σκληρά τροχαία δυστυχήματα, εικόνες και καταστάσεις που “καίνε” τον εγκέφαλο και μένουν χαραγμένες. Και παρόλο που η εκπαίδευσή μας μάς προετοιμάζει για την τεχνική διαχείριση αυτών των περιστατικών, σπάνια μας εκπαιδεύει στο πώς να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία.
Θα μοιραστώ τους τρόπους με τους οποίους έχτισα ένα ψυχικό “φίλτρο” ώστε να διαχωρίζω την εργασία μου από την προσωπική μου ζωή – για να μην κουβαλώ αυτές τις εικόνες μέσα στο σπίτι μου.
🔒 1. Καμία εργασία δεν έμπαινε στο σπίτι
Δεν έπαιρνα ποτέ τίποτα φυσικό ή ηλεκτρονικό από τη δουλειά στο σπίτι. Δεν έλεγχα email, δεν έκανα τηλεφωνήματα, δεν συνέχιζα καμία εκκρεμότητα στο σαλόνι μου. Αν υπήρχε δουλειά που έπρεπε να γίνει, είτε έμενα παραπάνω στο γραφείο, είτε ερχόμουν νωρίτερα. Το σπίτι ήταν ιερός χώρος αποφόρτισης, όχι επέκταση του εργασιακού μου περιβάλλοντος.
⚖️ 2. Έβαλα όρια στην έκθεσή μου
Ακόμα κι αν είχα τη διάθεση να “δίνω το 100%” στη δουλειά μου, πρόσεχα να μην αφήνω τον εαυτό μου να καταναλώνεται αποκλειστικά από τα πιο σκοτεινά περιστατικά. Ισορροπούσα το φορτίο με πιο “ελαφριές” εργασίες για να μην χάνω τον έλεγχο της ψυχικής μου αντοχής.
🧠 3. Επεξεργασία της ημέρας στο δρόμο της επιστροφής
Ήξερα πως ο εγκέφαλός μου χρειαζόταν χρόνο και ησυχία για να επεξεργαστεί ό,τι έζησα. Αν αποσπούσα την προσοχή μου αμέσως με μουσική, συζητήσεις ή τηλεόραση, τότε αυτός ο χρόνος επεξεργασίας θα εμφανιζόταν τη νύχτα, στον ύπνο – με εφιάλτες ή αϋπνία.
Έκανα λοιπόν 40 λεπτά σιωπηλής επιστροφής στο σπίτι, χωρίς ραδιόφωνο, χωρίς συζητήσεις. Άφηνα τον εαυτό μου να “χωνέψει” όσα βίωσε, να αντιδράσει, να σκέφτει. Μετά από περίπου 30 λεπτά, όταν το μυαλό μου άρχιζε να σκέφτεται αδιάφορα πράγματα (“τι άσχημο χρώμα έχει αυτό το αυτοκίνητο”), ήξερα πως επέστρεφα στον εαυτό μου.
🔄 4. Τελετουργικό μετάβασης: Από τη δουλειά στο σπίτι
Όταν έφτανα σπίτι, πριν μπω μέσα, αφιέρωνα μισό λεπτό για να θυμίσω στον εαυτό μου:
-
Τι είμαι ευγνώμων που έχω στη ζωή μου.
-
Τι είδους άνθρωπος/σύντροφος/γονέας θέλω να είμαι.
Αυτό με επαναπροσδιόριζε. Δεν έμπαινα σπίτι σαν επαγγελματίας της ψυχικής υγείας ή σαν κάποιος που είδε “σκοτεινές εικόνες”. Έμπαινα σαν παρών και ήρεμος άνθρωπος.
🚫 5. Όχι λεπτομέρειες στο σπίτι – αλλά ούτε και απομόνωση
Είχαμε συμφωνήσει με τον σύζυγό μου ότι δεν θα μεταφέρω λεπτομέρειες περιστατικών στο σπίτι. Μιλούσα μόνο για την καθημερινότητα της δουλειάς (συνεργάτες, δυσκολίες, γραφειοκρατία κ.λπ.), όχι για τις τραυματικές εικόνες.
Όταν όμως χρειαζόταν να τα συζητήσω, το κάναμε εκτός σπιτιού – σε έναν περίπατο ή σε κάποιο καφέ. Για τις πραγματικά βαριές υποθέσεις, στηριζόμουν σε εποπτεία ή συναδέλφους.
🌈 6. Πρόσθετα θετικά στη ζωή μου
Η δουλειά μου ήταν γεμάτη από το “χειρότερο” της κοινωνίας. Δεν είχα χώρο για παραπάνω σκοτεινιά. Στο σπίτι μου δεν έβλεπα ειδήσεις, δεν έβλεπα σειρές με βία ή εγκληματικότητα. Μόνο αισιόδοξες ιστορίες, χαλαρές σειρές, μουσική και χιούμορ.
Το σπίτι μου ήταν το αντίβαρο για να θυμάμαι ότι υπάρχει ακόμα καλοσύνη και ελπίδα στον κόσμο.
🔚 Συμπερασματικά:
Αν κρατήσετε μόνο μία φράση από αυτό το άρθρο, ας είναι αυτή:
Οι ψυχικά απαιτητικές δουλειές απαιτούν εξίσου ακραία μέτρα φροντίδας της ψυχικής υγείας.
Οι εγκέφαλοί μας δεν είναι φτιαγμένοι να απορροφούν ατελείωτες εικόνες τραύματος. Αν είστε πρώτος ανταποκριτής και βλέπετε πως η δουλειά “μπαίνει” στο σπίτι, είναι καιρός να βάλετε όρια, να ζητήσετε στήριξη και να προστατεύσετε την προσωπική σας ζωή.
Πηγή: 6 WAYS I PREVENTED THE IMAGES FROM COMING HOME
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
