Ο Ηλικιωμένος στο Νοσοκομείο – Ο Ρόλος του Νοσηλευτή

Νοητική Κατάσταση

Οι ηλικιωμένοι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν σύγχυση, παραλήρημα και κατάθλιψη κατά την παραμονή τους στο νοσοκομείο. Η σύγχυση είναι η έλλειψη της αίσθησης του προσανατολισμού και η εριστικότητα που  μπορεί να οφείλεται στο πρόγραμμα της κλινικής, στο άγνωστο περιβάλλον, στις επιδράσεις των φαρμάκων, στο άγχος της χειρουργικής επέμβασης και στα μειωμένα οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα. Το παραλήρημα χαρακτηρίζεται από την μεταβολή στην συνολική γνωστική λειτουργία του ατόμου (δεν αναγνωρίζει πρόσωπα, ψευδαισθήσεις) και σχετίζεται με την παρατεταμένη διαμονή στο νοσοκομείο, με την χειρουργική επέμβαση και με το προχωρημένο στάδιο άνοιας. Η κατάθλιψη στους νοσηλευόμενους ηλικιωμένους εμφανίζεται όταν παραμένουν στο νοσοκομείο για μεγάλο χρονικό διάστημα, όταν δεν δέχονται επισκέψεις και όταν έχουν υποστεί εγκεφαλικό ή ανακοπή καρδιάς. Σε κάθε περίπτωση, ο νοσηλευτής θα πρέπει να απευθυνθεί στην οικογένεια του ασθενούς ή/και στον ψυχολόγο του νοσοκομείου.
Φάρμακα

Ο αριθμός των φαρμάκων που λαμβάνουν οι ηλικιωμένοι ασθενείς είναι εντυπωσιακός, καθώς δεν είναι ασυνήθιστο να παίρνουν 6 – 12 διαφορετικά φάρμακα κατά την διάρκεια μιας νοσηλείας. Στο 36% περίπου των νοσηλευόμενων ασθενών παρατηρούνται παρενέργειες φαρμάκων που οφείλονται στην πολυφαρμακία και στην κατανάλωση καινούργιων φαρμάκων από τον ασθενή. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να υπολογίζει σωστά τις δόσεις των φαρμάκων, να παρατηρεί την ανταπόκριση του ασθενούς στα φάρμακα, να χορηγεί την φαρμακευτική αγωγή στον σωστό χρόνο και να ενημερώνει τον ασθενή για τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες.
Πτώσεις

Η παραμονή στο κρεβάτι μειώνει την μυϊκή ισχύ, τον όγκο του αίματος, τις περιφερικές αγγειακές αντιστάσεις, ενώ ταυτόχρονα εντείνει την οστική απώλεια και αυξάνει τον κίνδυνο της ορθοστατικής υπότασης και συγκοπής. Άνω των 60% των πτώσεων σημειώνονται στο μπάνιο όπου οι ηλικιωμένοι ασθενείς συχνά τραυματίζονται από σκληρές επιφάνειες. Μερικοί ασθενείς πέφτουν καθώς στηρίζουν όλο το βάρος τους στο στατώ του ορού, άλλοι όταν σηκώνονται από το ψηλό νοσοκομειακό κρεβάτι ενώ ορισμένες φορές όταν σκαρφαλώνουν πάνω από τα κάγκελα του κρεβατιού. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να χαμηλώσει τα κάγκελα του κρεβατιού ή να τα αφαιρέσει, να παρακολουθεί στενά τον ασθενή, να του παρέχει βοήθεια στις μετακινήσεις και να επιδείξει στον ασθενή πως να ρυθμίζει το προσκέφαλο και να χαμηλώνει το κρεβάτι.
Ακράτεια

Περίπου το 40% των νοσηλευόμενων ηλικιωμένων άνω των 65 ετών εμφανίζουν ακράτεια ούρων ή κοπράνων, πολλοί από αυτούς μόλις την πρώτη μέρα της εισαγωγής τους στο νοσοκομείο. Οι παράγοντες που οφείλονται στην ακράτεια είναι ότι το περιβάλλον και ο δρόμος προς το μπάνιο είναι άγνωστος, το ύψος και τα κάγκελα του κρεβατιού δρουν ως ανασταλτικός παράγοντας και οι εξοπλισμοί (ενδοφλέβιες γραμμές, καρδιακά μόνιτορ κ.α.) αποτελούν εμπόδια. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να τοποθετήσει ουροκαθετήρα ή να δώσει σκοραμίδα στον ασθενή, να συμβουλεύσει τον ασθενή να ζητάει βοήθεια για την χρήση της τουαλέτας, να ενημερώσει τον θεράπων ιατρό για τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων ή των συμπληρωμάτων διατροφής καθώς και να τροποποιήσει το δωμάτιο του ασθενούς για την ευκολότερη μετακίνησή του.
Ακεραιότητα δέρματος

Το 70% περίπου των ελκών πίεσης (κατακλίσεις) προκαλούνται σε ηλικιωμένους νοσηλευόμενους ασθενείς εξαιτίας της ακινησίας, της περιορισμένης ιστικής οξυγόνωσης, της ακράτειας, της κακής διατροφής και της δημιουργίας πτυχώσεων των σεντονιών ή των ρούχων. Οι κατακλίσεις εντοπίζονται συνήθως στην οσφυϊκή-ιεροκοκκυγική περιοχή, τα ισχία και τις πτέρνες. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να αλλάζει θέση τον ασθενή ανά τουλάχιστον 2 ώρες, να παρατηρεί και να περιποιείται την περιοχή της κατακλίσεως, να τοποθετήσει τον ασθενή σε στρώματα αφρού, ύδατος ή αέρα και ακόμη να πραγματοποιεί τακτικά μασάζ περιφερειακά της περιοχής της κατακλίσεως για την ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος.
Κοινωνικοποίηση – Αποκατάσταση

Η κοινωνικοποίηση των ηλικιωμένων κατά την διάρκεια της νοσηλείας, προάγει την ανάρρωση. Η παραμονή ενός μέλους της οικογένειας στο δωμάτιο του ασθενούς ή η συνύπαρξη με άλλους ασθενείς ανακουφίζει το άγχος του ηλικιωμένου ατόμου και τον ενθαρρύνουν να συμμετέχει ενεργά στην αποκατάστασή του. Η αποκατάσταση κρίνεται αναγκαία σε ασθενείς που παρουσιάζουν απώλεια της φυσικής τους κατάστασης και της ανεξαρτησίας τους λόγω παρατεταμένης παραμονής στο κρεβάτι που σχετίζεται με μειωμένη μυϊκή δύναμη, ατροφία μυών και αφαλάτωση των οστών. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να ενθαρρύνει τον ασθενή να περπατάει στον διάδρομο της κλινικής, να προτρέψει τον ασθενή να κάνει ασκήσεις στο κρεβάτι και να παραπέμψει τον ασθενή σε φυσιοθεραπευτή.
Εξιτήριο

Ο σχεδιασμός του εξιτηρίου μειώνει το διάστημα και το άγχος της παραμονής του ηλικιωμένου ασθενή στο νοσοκομείο, την πιθανότητα της επανεισαγωγής του και αυξάνει την ικανοποίηση του. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να δώσει σαφείς και λεπτομερείς οδηγίες στον ασθενή και την οικογένειά του για την κατ’οίκον φροντίδα του, να εκπαιδεύσει τα μέλη της οικογένειας για την σωστή χορήγηση των φαρμάκων και να καταγράψει τα ραντεβού για την παρακολούθηση της θεραπείας ή της αποκατάστασης του.