Πνευμονικό οίδημα
Το οξύ πνευμονικό οίδημα συνιστά μία άμεση απειλή για τη ζωή και αποτελεί μία από τις δραματικότερες καταστάσεις σε προνοσοκομειακό αλλά και ενδονοσοκομειακό επίπεδο.
- Πνευμονικό οίδημα ονομάζεται η παθολογική συσσώρευση υγρού στο διάμεσο πνευμονικό ιστό και τις πνευμονικές κυψελίδες. Είναι βαριά εκδήλωση της αριστερής καρδιακής ανεπάρκειας.
- Το μυοκάρδιο έχει υποστεί τέτοια βλάβη μετά από ένα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή άλλη ασθένεια, που δεν έχει τη δύναμη να αντλήσει το οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες και να το στείλει στην περιφέρεια, δηλαδή στο υπόλοιπο σώμα. Έτσι καθίσταται δύσκολη η διατήρηση της κυκλοφορίας του αίματος σε ικανοποιητικά επίπεδα.
- Σε αυτές τις περιπτώσεις η αριστερή καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει αίμα από τους πνεύμονες τόσο γρήγορα όσο προωθεί η δεξιά καρδιά, με αποτέλεσμα υγρό να συγκεντρώνεται τόσο μέσα στις κυψελίδες όσο και στο διάμεσο ιστό ανάμεσα στις κυψελίδες και τα πνευμονικά τριχοειδή.
- Η συγκέντρωση αυτού του υγρού καλείται πνευμονικό οίδημα και μπορεί να αναπτυχθεί αμέσως μετά από καρδιακή προσβολή.
- Με το διαχωρισμό που προκαλεί η παρουσία υγρού ανάμεσα στις κυψελίδες και τα τριχοειδή, επηρεάζεται ακόμη και αυτή η ανταλλαγή αερίων οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα.
- Δεν απομένει αρκετός χώρος στον πνεύμονα για αργές βαθιές αναπνοές. Περιπτώσεις πνευμονικού οιδήματος
- Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ασθενείς παρουσιάζουν μακρό ιστορικό συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας που μπορεί να ελέγχεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
- Εντούτοις κρίση μπορεί να συμβεί εάν ο ασθενής αμελήσει τα φάρμακά του, συνηθίσει σε αλατισμένη τροφή ή αντιμετωπίσει μια βαριά ασθένεια, μια νέα καρδιακή προσβολή ή μια σοβαρή καρδιακή αρρυθμία.
- Δεν είναι ασυνήθιστο ο ίδιος ασθενής να εμφανίζει επαναλαμβανόμενα επεισόδια πνευμονικού οιδήματος.
- Αρκετοί ασθενείς που αναπτύσσουν ΠΟ δεν πάσχουν από καρδιοπάθεια.
- Η εισπνοή μεγάλης ποσότητας καπνού ή τοξικών χημικών αερίων μπορεί να προκαλέσει ΠΟ, όπως κι ένας τραυματισμός στη στερνική χώρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υγρό συσσωρεύεται στις κυψελίδες και τον ενδιάμεσο πνευμονικό ιστό, αντιδραστικά λόγω της βλάβης στους ιστούς του πνεύμονα ή των βρόγχων.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Καρδιογενές πνευµονικό οίδηµα (90%)
- Σοβαρή βλάβη της αριστερής κοιλίας λόγω εκτεταµένου Ο.Ε.Μ ή οξείας ισχαιµίας επί εδάφους ήδη δυσλειτουργούσας αριστερής κοιλίας.
Βαλβιδοπάθειες (παθήσεις µιτροειδούς η α ο ρ τ ι κ ή ς β α λ β ί δ α ς ) , υπ έ ρ τ α σ η , ταχυαρρυθµίες.Μη καρδιογενές πνευµονικό οίδηµα
- Οξεία βλάβη της κυψελο-τριχοειδικής µεµβράνης οφειλόµενη σε:
• Πνευμονική λοίµωξη
• Πνευμονική εµβολή • Ναρκωτικά
• Μεγάλο υψόµετρο (νόσος ορέων)
• Νευρογενές ή αλλεργικό
• Μετά από χειρουργική επέµβασηΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
- 1ον Έντονο αίσθημα δυσκολίας στην αναπνοή, οφείλεται σε διαταραχή της διάχυσης των αερίων, στην ελάττωση της διατασιμότητας των πνευμόνων και στην αύξηση του έργου της αναπνοής.
- 2ον Ταχύπνοια (λαχάνιασμα κατά την αναπνοή) και εκπνευστικό συριγμό (σφύριγμα στην εκπνοή)
- 3ον Δύσπνοια μαζί με έντονη εφίδρωση, άγχος και ανησυχία
- 4ον Δύσπνοια ενώ βρίσκεται κανείς ξαπλωμένος (ορθόπνοια)
- 5ον Βήχας που παράγει ροζ αφρώδη πτύελα (μπορεί να περιέχουν αίμα)
- 6ον Ωχρότητα και κυάνωση (το δέρμα είναι ωχρό και τα νύχια μπλε)
- 7ον Αύξηση της αρτηριακής πίεσης στην αρχή αλλά στη συνέχεια πέφτει και ο άρρωστος αρχίζει να ζαλίζεται, να ιδρώνει και γενικά να μη νιώθει καλά. Το άτομο πρέπει να μεταφερθεί αμέσως στο νοσοκομείο γιατί η πτώση της αρτηριακή πίεσης μπορεί να παρουσιάσει shock.
- 8. Πόνος στο στήθος (εάν το πνευμονικό οίδημα προκαλείται από καρδιακές παθήσεις)
9. Καρδιακή αρρυθμία, ταχυπαλμία
Χρόνιο πνευμονικό οίδημα – Συμπτώματα
- Περισσότερη δύσπνοια από το κανονικό όταν είστε σωματικά δραστήριοι
- Δυσκολία στην αναπνοή κατά την άσκηση
- Δυσκολία στην αναπνοή όταν είστε ξαπλωμένοι
- Συριγμός
- Ξυπνάτε μέσα στη νύχτα με “κομμένη την ανάσα”, αίσθηση που μπορεί να απομακρύνεται όταν κάθεστε
- Ταχεία αύξηση του σωματικού βάρους, όταν το πνευμονικό οίδημα αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας.Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία η καρδιά δεν αντλεί αρκετό αίμα, για να καλύψει τις ανάγκες του σώματός σας. Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι από τη συσσώρευση υγρών στο σώμα, ειδικά στα πόδια
- Πρήξιμο στα κάτω άκρα
- Κόπωση
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΠΟ
α) Έλεγχος ΑΒCD, αναρρόφηση εκκρίσεων από τον αεραγωγό
β) ο ασθενής θα πρέπει να τοποθετηθεί σε καθιστή ή ημικαθιστή θέση στο φορείο,
γ) χορήγηση οξυγόνου 100%. Χορηγείται µε στόχο την βελτίωση της υποξυγοναιµίας. Σε περίπτωση υπερκαπνίας, σε ασθενείς µε Χ.Α.Π, χορηγείται Ο2 σε µικρότερες συγκεντρώσεις. Υψηλές συγκεντρώσεις Ο2 οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσµα, λόγω καταστολής της λειτουργίας του αναπνευστικού κέντρου.
δ) ενδοφλέβια γραμμή,
ε) έλεγχος σφυγμού, ΑΠ, SΡ02, ΗΚΓματος,
στ) νιτρώδη αν ΑΠ>100.
Η χορήγηση νιτρωδών iv ή υπογλωσσίως, ελαττώνει την συµφόρηση στον πνεύµονα µε την κατακράτηση αίµατος στην
περιφέρεια λόγω διάτασης των φλεβών
ζ) μορφίνη IV (Χορηγείται σε συνδυασμό με αντιεµετικά σε δόση 5 mg iv (η δόση µειώνεται σε ηλικιωµένους ασθενείς). Περιορίζει την φλεβική επιστροφή του αίµατος και ηρεµεί τον ασθενή. προσοχή στην υπόταση), φουροσεμίδη (Lasix) (Χορηγείται σε δόση 40-100mg iv ή και σε υψηλότερες δόσεις σε ασθενείς που λαµβάνουν ήδη διουρητικά. Πέραν της διουρητικής της δράσης, προκαλεί φλεβοδιαστολή, µείωση του επιστρεφόµενου όγκου αίµατος στην δεξιά κυκλοφορία, µειώνοντας άµεσα την πίεση στα πνευµονικά τριχοειδή.
Πνευμονικό οίδημα από μόνιμη διαβίωση σε μεγάλο υψόμετρο – Συμπτώματα
Δύσπνοια μετά από κόπωση, η οποία εξελίσσεται σε δύσπνοια και σε κατάσταση ηρεμίας
Βήχας
Δυσκολία στο περπάτημα στην ανηφόρα, η οποία εξελίσσεται σε δυσκολία στο περπάτημα ακόμα και σε επίπεδες επιφάνειες
Πυρετός
Βήχας που παράγει αφρώδη πτύελα, τα οποία μπορεί να έχουν και αίμα
Καρδιακή αρρυθμία, ταχυπαλμία
Δυσφορία στο στήθος
Πονοκέφαλοι, οι οποίοι μπορεί να είναι και το πρώτο σύμπτωμα
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
- Οι ασθενείς μπορούν να βελτιωθούν καταρχάς με ανάπαυση και οξυγόνο.
- Η κατάβαση σε χαμηλότερο υψόμετρο κατά τουλάχιστον 500 έως 1000 μέτρα επιταχύνει την ανάρρωση.
- Διατηρήστε τους ασθενείς ζεστούς και απαγορέψτε κάθε σωματική δραστηριότητα.
- Αυτοί οι ασθενείς χρειάζεται να βελτιώσουν την αρτηριακή τους οξυγόνωση.
- Αρχίστε την χορήγηση οξυγόνου στα 4-6 λίτρα το λεπτό και τιτλοποιήστε το οξυγόνο μέχρι SaO2 να είναι τουλάχιστον 90%.
- Επανεκτιμήστε τα ζωτικά σημεία του ασθενή αφότου έχετε αρχίσει τη χορήγηση οξυγόνου, επειδή η βελτιωμένη αρτηριακή οξυγόνωση μειώνει την ταχυκαρδία και την ταχύπνοια.
- Καθώς το HAPE (Πνευμονικό οίδημα από μόνιμη διαβίωση σε μεγάλο υψόμετρο) είναι μια μορφή μη καρδιογενούς πνευμονικού οιδήματος, τα διουρητικά δεν φαίνεται να βοηθούν.
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
