ΣΚΟΠΟΣ ΤOY AΡΘΡΟΥ:
το πως ο ειδικευμένος νοσηλευτής ψυχικής υγείας χρησιμοποιώντας τις τεχνικές ψυχοθεραπείας μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και στην ποιότητα ζωής στην καταθλιπτική διαταραχή.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Έγινε ανασκόπηση της Διεθνούς βιβλιογραφίας και της Ελληνικής βιβλιογραφίας ( SCOPUS, MEDSCAPE, MEDLINE PUBMΕD, COCHRANE REVIEW ), χρησιμοποιώντας τους όρους κλειδιά: ποιότητα ζωής , κατάθλιψη ,ψυχοθεραπεία .
Ορισμός:
Ψυχοθεραπεία :είναι μια μορφή θεραπείας μεταξύ ενός εκπαιδευμένου επαγγελματία και ενός ασθενή, οικογένειας, ζευγαριού ή ομάδας οι οποίοι εγκαθιστούν μια συμφωνία συνεργασίας και μέσα από τη θεραπευτική επικοινωνία (λεκτική και μη λεκτική) με σκοπό…
Σκοπός της Ψυχοθεραπείας:
- Ανακούφιση της ψυχικής διαταραχής.
- Μεταβολή των δυσπροσαρμοστικών στοιχείων της προσωπικότητας.
- Καλύτερη λειτουργικότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις, στην εργασία, στη διασκέδαση.
ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Απαραίτητα θεραπευτικά συστατικά
- Γνώσεις Ψυχολογίας- Ψυχιατρικής- Αυτογνωσία – Δεξιότητες Ενεργητικής Ακρόασης.
- Συναισθηματική κατανόηση (empathy).
- Συνεργατικός εμπειρισμός.
Βάση- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΧΕΣΗ
- Ελπίδα για βοήθεια από μια καλοήθη και δυναμική μορφή.
- Πεποίθηση για αλλαγή.
- Θεραπευτικό πλαίσιο ,προστατευμένος τύπος.
- Θεραπευτική σχέση (αναδόμηση εαυτού, αναθεώρηση στόχων, επαναπροσανατολισμός δυνατοτήτων).
Τύποι Ψυχοθεραπείας
- Βασικοί τύποι ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας
- Ψυχοθεραπείες της Συμπεριφοράς
- Γνωσιακές Ψυχοθεραπείες
- Διαπροσωπική Θεραπεία
- Ομαδικές Ψυχοθεραπείες
- Ψυχοθεραπεία Ζεύγους
- Ψυχοθεραπεία Οικογένειας
- Υποστηρικτική θεραπεία
Ψυχαναλυτική θεραπεία
Ο Θεραπευόμενος
- Ικανότητα για ενδοσκόπηση
- Ψυχολογική σκέψη
- Ισχυρό εγώ
- Κινητοποίηση για αλλαγή
Ο Θεραπευτής
- Ουδετερότητα
- Αντικειμενικότητα
- Συναισθηματική συμμετοχή και κατανόηση (empathy)
- ‘Αδιαφάνεια’ έως πιο ενεργητική στάση
- Σχέση
- θεραπευτική συμμαχία
- μεταβίβαση-αντιμεταβίβαση
- αντίσταση
Ομαδική Θεραπεία
1.Ανακαλύπτω και αποδέχομαι πλευρές του εαυτού μου (άγνωστες ή μη αποδεκτές)
2.Λέω τι με απασχολεί
3.Οι άλλοι μου λένε τι σκέφτονται για μένα
4.Μαθαίνω να εκφράζω τα συναισθήματα μου (πως)
5.Μαθαίνω τι εντύπωση δίνω στους άλλους
6.Αποκτώ τη δυνατότητα να εκφράζομαι αρνητικά στην ομάδα ή στο θεραπευτή
7.Μαθαίνω ότι άσχετα από την καθοδήγηση και την υποστήριξη των άλλων έχω την ευθύνη της ζωής μου
8.Μαθαίνω να επικοινωνώ καλύτερα με τους άλλους
9.Βλέποντας τους άλλους να βοηθιούνται όταν αποκαλύπτουν πράγματα για τα οποία ντρέπονται, βοηθιέμαι να κάνω κι εγώ το ίδιο
10.Μαθαίνω να εμπιστεύομαι τις ομάδες και τους άλλους ανθρώπους
Ψυχοθεραπείες της συμπεριφοράς
Αρχές:
- Η παθολογική συμπεριφορά μαθαίνεται.
- Όχι αρρώστιες αλλά συμπτώματα.
- Ασχολία μόνο με αντικειμενικά αξιολογούμενες συμπεριφορές.
- Εδώ και τώρα
- Συμπεριφορική ανάλυση-εξατομίκευση.
Ανάλυση:
- Επισήμανση συμπτωμάτων
- Στόχοι
- Μέτρηση αξιολόγηση
- Επιλογή τεχνικής (υπερβολή ή έλλειμμα;, παθητική ή ενεργητική αποφυγή;, Ικανότητα ανταπόκρισης και συμμόρφωσης)
- Εκτίμηση προόδου (ημερολόγια, συν-θεραπευτής)
- Αξιολόγηση συνολικής θεραπείας (παραπομπή σε άλλες παρεμβάσεις;)
Γνωσιακές Ψυχοθεραπείες
Γνωστικό μοντέλο
- Τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές μας επηρεάζονται από την αντίληψή μας για τα γεγονότα.
- Δε φταίει η κατάσταση αυτή καθ’αυτή αλλά ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύεται.
- Η κατάσταση από μόνη της δεν καθορίζει το τι σκεφτόμαστε.
ΓΝΩΣΙΑΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ κατά BECK
- Αρνητικές αυτόματες σκέψεις (αρνητική θεώρηση του εαυτού, του κόσμου και του μέλλοντος).
- Γνωσιακά σχήματα ( διαταραχή δομή σκέψης ).
- Γνωσιακές διεργασίες ( διαταραχή λειτουργία σκέψης ).
Διαπροσωπική Θεραπεία
- Δημιουργήθηκε για τη θεραπεία της μείζονος κατάθλιψης
- Εφαρμόστηκε στις περισσότερες μορφές κατάθλιψης (συμπτώματα, λειτουργικότητα, προσωπικότητα)
- Βραχείας διάρκειας
- Μέτριας δόμησης
- Το πλαίσιο παρατήρησης και θεραπευτικής παρέμβασης είναι η πρωταρχική κοινωνική ομάδα και η πρόσωπο-πρόσωπο εμπλοκή του ασθενούς με τους σημαντικούς του άλλους
- Εστιασμός στα συμπτώματα και σε 1-2 προβληματικές περιοχές της τρέχουσας διαπροσωπικής λειτουργικότητας- εδώ και τώρα
- Εκπαίδευση για να πετύχει ο ασθενής καλύτερη επικοινωνία, να αλλάξει ο τρόπος που αισθάνεται, σκέφτεται και δρα σε προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις
- Καταγραφή σχέσεων και σύνδεση κατάθλιψης με αυτές και ασχολείται με τις προσδοκίες και αντιλήψεις για τις σχέσεις αυτές
- Θεραπευτής: θετικός, ενεργητικός, μη επικριτικός
- Η θεραπευτική σχέση χρησιμοποιείται ως πρότυπο
Υποστηρικτική Θεραπεία
- Απλούστερη μορφή ψυχοθεραπείας
- Παρότι είναι απλή η Ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ενσωματώνει ψυχοδυναμικές, γνωσιακό-συμπεριφορικές, διαπροσωπικές τεχνικές και μοντέλα
- Στόχος: να μειωθούν τα συμπτώματα, να βελτιωθεί η αυτοεκτίμηση, να αποκατασταθεί η λειτουργία του «εγώ» και να αποκτηθούν προσαρμοστικές ικανότητες
- Ο θεραπευτής: υποστηρικτικός, ενθαρρυντικός στο συναισθηματικό πλαίσιο που έχει δημιουργήσει η σχέση θεραπευτή-ασθενούς
- Ο θεραπευτής: διευκολύνει τον ασθενή να προβεί σε αλλαγές που θα τον κάνουν πιο λειτουργικό, με λιγότερο άγχος, να επανέλθει στην ομαλότητα ή να παραμείνει σε αυτήν την κατάσταση. Δε στοχεύει σε μείζονες μεταβολές και ασχολείται με το ΤΩΡΑ
- ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ: δυνατότητα θεραπευτικής συμμαχίας.
Ψυχόδραμα
- Ιδιαίτερη και πολύ εξειδικευμένη μορφή ομαδικής ψυχοθεραπείας.
- Χρησιμοποιείται το σώμα και οι αισθήσεις στη θεραπευτική διαδικασία.
- Χαρακτηριστικές τεχνικές: «σωσία», «γλυπτού», «αντιστροφή ρόλων».
- Θεραπευτική αξία: αποκάλυψη μηχανισμών άμυνας.
- Εξάρτηση από ουσίες, κατάθλιψη, πένθος, διαταραχή πανικού, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, ιδεοψυχαναγκαστική, κοινωνική φοβία, σχιζοφρενικόμορφα σύνδρομα, ψυχοσωματικές διαταραχές, διαταραχές διατροφής, διαταραχές προσωπικότητας.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
- Ποιά η στάση της οικογένειας απέναντι στο μέλος που νοσεί και πώς αυτό την επηρεάζει;
- Διερεύνηση σχέσεων στην οικογένεια πριν και μετά την εμφάνιση του προβλήματος.
- Συλλογική επίλυση προβλήματος , ψυχοεκπαίδευση της οικογένειας στις δεξιότητες επικοινωνίας ,στην αντιμετώπιση του στρες, στην ανακούφιση του στίγματος, στην μείωση του εκφραζόμενου συναiσθήματος.
ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Bellino S, Zizza M, Rinaldi C , Bogetto F. Combined therapy of majordepresiion with concomitant borderline personality disorder: comparison of interpersonal and cognitive psychotherapy. Can J Psychiatry 2007;52:718-25.
- De Maat S, Dekker J, Schoevers R, et al. Short psychodynamic supportive psychotherapy,antidepressants i, and their combination in the treatment of magor depression:a meta-analysis based on three randomized clinical trials. Depress ANXIETY 2008;25:565-74.
- Ishak WW, Greenberg JM, Balayan K,et al.Quality of life ultimate outcome measure of interventations in major depressive disorder. Harv Rev Psychiatry 2011; 19:229-39
- Sobocki P, eKMAN M, Agren H, et al. Health- related quality of life measured with EQ-5D in patients treated for depression in primary care. Value Health 2007;10:153-60.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ψυχιατρική. Χριστοδούλου και συν. Ψυχολογικές θεραπείες, σελ. 768-801
- Βασικά Στοιχεία Κλινικής Ψυχιατρικής. Μάνος Ν. Ψυχοθεραπείες, 799-825
- Εισαγωγή στη γνωστική θεραπεία. Beck J. σελ. 39-53
- Ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις της κατάθλιψης/ Μιχόπουλος, Ι. Ζέρβας Ι. Ψυχιατρική 20 (3), 2009
- Πολυχρονοπούλου Α. Διπλωματική εργασία: Ψυχόδραμα και διάφοροι τύποι ψυχοπαθολογίας . Αύγουστος 2011, Αλεξανδρούπολη, ΠΜΧΣ «Κοινωνική Ψυχιατρική»
- Κυριαζής, Δ. (2007). Διαταραχές Σκέψης και Παραλήρημα στην Ψύχωση. Διάλογοι για την Ψυχανάλυση, Ελληνική Εταιρία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας. Περίοδος Β, Τεύχος 2ο.
- Μάνος, Ν. (1997). Βασικά Στοιχεία Κλινικής Ψυχιατρικής. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
- Σολδάτος, Κ., & Λύκουρας, Λ. (2006). Σύγγραμμα Ψυχιατρικής. Αθήνα: Εκδόσεις Βήτα.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Tσακάλου Μαρία, Νοσηλεύτρια ,ΤΕ, Msc, Kοινωνικής Ψυχιατρικής, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, Υπεύθυνη Ψυχιατρικής κλινικής ,Γ.Ν.Καβάλας.
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
