Η κόπωση δεν είναι απλώς ένα αίσθημα — είναι ένας κρίσιμος παράγοντας που επηρεάζει την ασφάλεια, την απόδοση και την ψυχική αντοχή των διασωστών. Νέα ευρήματα από τη μελέτη EMS Sleep Health Study αναδεικνύουν τη σημαντικότητα του προγραμματισμένου ύπνου και των διαλειμμάτων μέσα στις βάρδιες.
Τι έδειξε η μελέτη
Η δευτερογενής ανάλυση της μελέτης από τον Patterson και τους συνεργάτες του περιέλαβε 388 διασώστες από 35 υπηρεσίες στις ΗΠΑ, οι οποίοι κατέγραψαν 4.573 βάρδιες μέσω σύντομων ερωτήσεων με γραπτά μηνύματα (SMS) σε πραγματικό χρόνο, μεταξύ Φεβρουαρίου 2020 και Ιουλίου 2021. Η ανάλυση συνέκρινε τον ύπνο πριν και κατά τη διάρκεια της βάρδιας, την κόπωση, τη νύστα και τη δυσκολία συγκέντρωσης σε βάρδιες διάρκειας 8, 10, 12, 24 ωρών και άνω.
Κύρια ευρήματα
📌 Μέσος ύπνος πριν τη βάρδια: 6,2 ώρες — όμως το 50% των βαρδιών ξεκίνησε με ≤6 ώρες ύπνου.
📌 Μέσος ύπνος εντός βάρδιας: 3,4 ώρες, αυξανόταν όσο μεγαλύτερη η διάρκεια της βάρδιας, αλλά ο υψηλός φόρτος κλήσεων στις 24ωρες βάρδιες μείωνε σημαντικά τις ώρες ξεκούρασης.
📌 Αιχμή κόπωσης και μειωμένης συγκέντρωσης: Στις 03:00–04:00 το πρωί, ιδιαίτερα στις 24ωρες βάρδιες.
📌 Οι σύντομοι υπνάκοι στη βάρδια (naps) μείωναν σημαντικά την κόπωση στο τέλος της βάρδιας, ειδικά στις 24ωρες.
Αξιοσημείωτα αποσπάσματα από τη μελέτη
-
«Η υψηλότερη κόπωση και δυσκολία συγκέντρωσης εμφανίστηκαν στις 03:00–04:00 στις 24ωρες βάρδιες.»
-
«Ο ύπνος κατά τη διάρκεια 12ωρων και 24ωρων βαρδιών σχετίστηκε με λιγότερη κόπωση στο τέλος.»
-
«Οι υπνάκοι λειτουργούν προστατευτικά, μειώνοντας τη νύστα και τα σφάλματα.»
Πέντε κρίσιμες υπενθυμίσεις για τον ύπνο
1. ⚠️ Οι πρώτες πρωινές ώρες είναι η πιο επικίνδυνη ζώνη
Η κόπωση κορυφώνεται στις 03:00–04:00. Προγραμματίστε ελέγχους φαρμάκων, οδήγηση και κρίσιμες αποφάσεις εκτός αυτής της περιόδου. Χρησιμοποιήστε buddy system για αλληλοπαρακολούθηση.
2. 😴 Οι υπνάκοι κάνουν τη διαφορά στην Προνοσοκομειακή Φροντίδα
Ακόμα και μικρής διάρκειας υπνάκοι μέσα στη βάρδια βοηθούν δραστικά στη μείωση της κόπωσης. Οι υπηρεσίες Προνοσοκοιμειακής Φροντίδας θα πρέπει να ενσωματώσουν τυποποιημένες πολιτικές για ύπνο στη βάρδια και να εξασφαλίζουν κατάλληλους χώρους ξεκούρασης χωρίς κοινωνικό στίγμα.
3. 📈 Πολύ υψηλός φόρτος = λιγότερη ξεκούραση
Στις 24ωρες βάρδιες, η αυξημένη δραστηριότητα σημαίνει λιγότερος ύπνος, περισσότερη κόπωση και νύστα. Οι υπεύθυνοι θα πρέπει να χρησιμοποιούν δεδομένα φόρτου για να κατανέμουν πιο δίκαια τις κλήσεις και να προσαρμόζουν τις βάρδιες όταν εντοπίζονται κόκκινες ζώνες κόπωσης.
4. 😬 6 ώρες πριν τη βάρδια δεν φτάνουν
Πάνω από το 50% των διασωστών ξεκινούσε βάρδια με λιγότερο από 6 ώρες ύπνου — κάτω από τα συνιστώμενα επίπεδα. Οργάνωση του ύπνου πριν τη βάρδια και προστασία χρόνου ανάπαυσης είναι κρίσιμες πρακτικές.
5. ⌚ Η κόπωση δεν είναι ίδια για όλους
Η κόπωση διαφέρει ανάλογα με τη διάρκεια και την ώρα έναρξης της βάρδιας. Τα ηλεκτρονικά εργαλεία αυτοαξιολόγησης ή wearables μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό σημείων εξάντλησης σε πραγματικό χρόνο.
Συμπέρασμα
Η κόπωση δεν είναι “αναπόφευκτο κακό” για τα πληρώματα ασθενοφόρων — είναι ένας παράγοντας κινδύνου που μπορούμε να διαχειριστούμε. Η στρατηγική χρήση του ύπνου πριν και κατά τη διάρκεια της βάρδιας, η αναγνώριση των κρίσιμων ωρών και η υποστήριξη μέσω πολιτικών που σέβονται την ανθρώπινη ανάγκη για ξεκούραση μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην ασφάλεια, την ψυχική υγεία και την απόδοση των επαγγελματιών προνοσοκομειακής φροντίδας.
Πηγή: Research analysis: Variations in fatigue underscore need for strategic rest
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
