Υποθερμικοί ασθενείς, πολυτραυματισμοί και ολισθηρές σκηνές απαιτούν δύσκολες αποφάσεις από τους διασώστες
Ο κίνδυνος του χειμώνα στην άσφαλτο
Τα τροχαία ατυχήματα τον χειμώνα δεν είναι απλά «άλλα» τροχαία. Οι διασώστες καλούνται να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τραύματα, αλλά και το φαινόμενο της υποθερμίας, συνθήκες περιορισμένης ορατότητας, ολισθηρές επιφάνειες και καθυστερημένη πρόσβαση.
Φανταστείτε το εξής σενάριο:
Ένας 44χρονος άνδρας εμπλέκεται σε τροχαίο σε παγωμένο αυτοκινητόδρομο. Εντοπίζεται μετά από ώρα από διερχόμενο οδηγό. Είναι εγκλωβισμένος στο όχημά του, με αιμορραγία από το κεφάλι και εμφανή υποθερμία. Το περιβάλλον είναι παγωμένο και η πρόσβαση της Πυροσβεστικής και των διασωστικών δυνάμεων είναι εξαιρετικά δύσκολη λόγω ολισθηρότητας.
Οι προτεραιότητες του συστήματος προνοσοκομειακής φροντίδας σε ψυχρό περιβάλλον
Κατά την άφιξη, η πρώτη ομάδα εφαρμόζει βασικές αρχές διαχείρισης υποθερμικών ασθενών:
-
Τοποθέτηση θερμών κουβερτών και πετσετών.
-
Απομάκρυνση υγρών στοιχείων ή ρούχων χωρίς να εκθέσουν το σώμα στο ψύχος.
-
Αποφυγή κοπής ρούχων αν δεν υπάρχει άμεση ανάγκη.
-
Συνεχής προσπάθεια προθέρμανσης, ακόμα και με πετσέτες εντός του ενδύματος.
Η παρακολούθηση των ζωτικών σημείων γίνεται με μόνιτορ, αφού ούτε η αφή ούτε το οξύμετρο μπορούν να δώσουν σαφή εικόνα.
Οργάνωση εξωαφαίρεσης και ασφάλεια σκηνής
Η εξωαφαίρεση απαιτεί επιπλέον χρόνο και προσωπικό λόγω των καιρικών συνθηκών. Η διοίκηση του συμβάντος εξασφαλίζει:
-
Την ασφάλεια του προσωπικού (με οχήματα που προστατεύουν τη σκηνή από διερχόμενα).
-
Χρήση ταρπών για μεταφορά εξοπλισμού.
-
Επιπλέον υποστήριξη για σταθεροποίηση του οχήματος και ασφαλή απεγκλωβισμό.
Το φορείο παραμένει στο θερμαινόμενο ασθενοφόρο, ενώ η μεταφορά του ασθενούς γίνεται με σανίδα, ταρπ και ασφαλή ανύψωση.
Φροντίδα στο ασθενοφόρο
Μόλις ο ασθενής βρεθεί εντός του θερμαινόμενου περιβάλλοντος:
-
Αφαιρούνται τα ρούχα για πλήρη εκτίμηση.
-
Ξεκινά ζεστή ενδοφλέβια έγχυση (500 mL bolus).
-
Τοποθετείται οξύμετρο (λειτουργεί πλέον).
-
Εντοπίζεται κάταγμα κνήμης, το οποίο ακινητοποιείται.
-
Καλύπτονται τραύματα στο πρόσωπο και τριχωτό.
Η μεταφορά προς το τραυματολογικό κέντρο είναι αργή. Η θερμοκρασία πυρήνα του σώματος μετριέται στους 30°C, κάτι που υποδεικνύει παρατεταμένη έκθεση στο ψύχος. Ο ασθενής υποβάλλεται σε επεμβατική αναθέρμανση και χειρουργική για εσωτερική αιμορραγία. Τελικά αναρρώνει πλήρως.
Το θανατηφόρο τρίπτυχο: Τραύμα + Κρύο + Αιμορραγία
Η υποθερμία επιδεινώνει την πήξη και την αιμορραγία. Η υγρασία επιταχύνει την απώλεια θερμότητας και οδηγεί ταχύτερα σε υποθερμία και ψύξη ιστών. Γι’ αυτό:
Τρεις βασικές αρχές διαχείρισης:
-
Μην αφήνετε τον ασθενή να βραχεί ή να κρυώσει περισσότερο.
-
Αποφύγετε κοπή ρούχων και ψυχρά υγρά ή ψυχρό οξυγόνο.
-
Αναζητήστε άλλα αίτια της κατάστασης (υπογλυκαιμία, τοξίνωση, κ.ά.).
Διασωστικά Πρωτόκολλα για τον Χειμώνα
Τα σύγχρονα ασθενοφόρα πρέπει να έχουν διαθέσιμα:
-
Θερμαινόμενο οξυγόνο (έως 42°C) με υγρασία.
-
Θερμαινόμενα IV υγρά (~40°C).
-
Σχέδιο συνεχιζόμενης αναθέρμανσης μετά την έναρξή της.
-
Συσκευές αναθέρμανσης για προνοσοκομειακή χρήση.
-
Πρωτόκολλα με τα εξής βήματα:
1. Τέλος στο ψύχος:
Απομακρύνετε τον ασθενή από το κρύο ή αφαιρέστε το κρύο από αυτόν (κυρίως βρεγμένα ρούχα).
2. Αεραγωγός και αναπνοή:
Χρήση ζεστού και υγρού οξυγόνου. Αν απαιτείται διασωλήνωση, γίνεται μόνο αν δεν προκαλεί επιδείνωση της κάκωσης αυχένα.
3. Θερμό περιβάλλον:
Μόλις ξεκινήσει η αναθέρμανση, δεν διακόπτεται.
4. Προετοιμασία πριν τον απεγκλωβισμό:
Η ακινητοποίηση πρέπει να είναι έτοιμη με το τέλος του απεγκλωβισμού.
5. Χρήση εμπορικών μέσων αναθέρμανσης όταν είναι διαθέσιμα.
Συστημική Προσέγγιση και Επιχειρησιακή Ετοιμότητα
Οργανωμένα περιστατικά πολλαπλών τροχαίων λόγω χιονιού/πάγου απαιτούν συνεργασία:
-
Πυροσβεστικής, Υπηρεσίας Ασθενοφόρων και Αστυνομίας.
-
Τοπικής Αυτοδιοίκησης (αλάτι, εκχιονισμός).
-
Ενημέρωση πολιτών από ΜΜΕ (μέσω του υπεύθυνου επικοινωνίας).
-
Εξοπλισμός με αλάτι, άμμο και ταρπς σε όλα τα οχήματα.
-
Χρήση εκχιονιστικών για πρόσβαση σε δύσβατες περιοχές (π.χ. χιονοδρομικά).
-
Συντονισμός με νοσοκομεία για προετοιμασία εξοπλισμού και δυναμικότητας σε κουβέρτες, πετσέτες, υγρά.
Τελική Σκέψη
Ο χειμώνας δεν συγχωρεί λάθη στην προνοσοκομειακή φροντίδα. Ένα υποθερμικό σώμα αιμορραγεί, αποσυντονίζεται και οδηγείται ταχύτερα στον θάνατο. Οι διασώστες πρέπει να ενεργούν γρήγορα, με σχέδιο και με απόλυτη επίγνωση της διπλής απειλής: τραύματος και κρύου.
Πηγή: https://www.ems1.com/patient-safety/articles/cold-and-injured-motor-vehicle-accidents-in-the-winter-cvIF8Vcvuw68yaNg/
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
