Μάθε πώς να αναγνωρίζεις, διαχειρίζεσαι και αντιμετωπίζεις κρίσεις πανικού και διαταραχή πανικού με ασφαλείς και επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους. Οδηγός με χρήσιμες συμβουλές και θεραπευτικές επιλογές.
Κρίσεις Πανικού και Διαταραχή Πανικού: Τι Πρέπει να Ξέρετε
Οι κρίσεις πανικού είναι ξαφνικά επεισόδια έντονου φόβου που συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα όπως:
-
Επιταχυνόμενος καρδιακός παλμός
-
Ταχύπνοια και δυσκολία στην αναπνοή
-
Εφίδρωση
-
Τρέμουλο ή σύγχυση
Ορισμένοι άνθρωποι που βιώνουν επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού μπορεί να αναπτύξουν διαταραχή πανικού, μια μορφή αγχώδους διαταραχής.
Τι Είναι η Κρίση Πανικού;
Η κρίση πανικού προκαλεί έντονα και προσωρινά αισθήματα φόβου, συχνά χωρίς προφανή λόγο, ακόμα και σε καθημερινές και ακίνδυνες καταστάσεις. Τα συμπτώματα συνήθως κορυφώνονται μέσα σε 10 λεπτά και εξαφανίζονται σύντομα μετά.
Μπορεί να μοιάζει σαν να έχει κανείς καρδιακή προσβολή, αλλά δεν είναι φυσικά επικίνδυνη.
Συχνές Καταστάσεις με Κρίσεις Πανικού
Οι κρίσεις πανικού μπορεί να συνυπάρχουν με:
-
Άγχος και άλλες αγχώδεις διαταραχές
-
Διαταραχές διάθεσης (π.χ. κατάθλιψη)
-
Φοβίες
-
Διαταραχές που σχετίζονται με τραύμα ή στρες
-
Ορισμένες ιατρικές παθήσεις
Διαφορά Κρίσης Πανικού από Επίθεση Άγχους
-
Κρίση πανικού: Έρχεται απρόσμενα, έντονα και ξαφνικά.
-
Επίθεση άγχους: Συνήθως προκαλείται από συγκεκριμένο στρεσογόνο παράγοντα και τα συμπτώματα αναπτύσσονται πιο σταδιακά.
Τι Είναι η Διαταραχή Πανικού;
Η διαταραχή πανικού χαρακτηρίζεται από πολλαπλές, απρόσμενες κρίσεις πανικού και την ανησυχία ή τις αλλαγές στη συμπεριφορά που ακολουθούν, για την αποφυγή νέων κρίσεων.
Δεν έχουν όλοι όσοι βιώνουν κρίση πανικού διαταραχή πανικού.
Πόσο Συχνές Είναι οι Κρίσεις και η Διαταραχή Πανικού;
-
Στην Ελλάδα και διεθνώς, έως και 11% των ανθρώπων βιώνουν κρίση πανικού κάποια στιγμή στη ζωή τους.
-
Η διαταραχή πανικού αφορά περίπου 2-3% του πληθυσμού, με τις γυναίκες να πλήττονται διπλάσια συχνά.
Συμπτώματα Κρίσης Πανικού
Φυσικά συμπτώματα:
-
Πόνος ή σφίξιμο στο στήθος
-
Ταχυκαρδία
-
Δύσπνοια, υπεραερισμός
-
Τρέμουλο
-
Ζάλη, ναυτία
-
Εφίδρωση
-
Μούδιασμα στα άκρα
Ψυχολογικά συμπτώματα:
-
Έντονος φόβος ή τρόμος
-
Αίσθηση πνιγμού
-
Φόβος απώλειας ελέγχου ή θανάτου
-
Αποπραγματοποίηση ή αποπροσωποποίηση (αίσθημα αποσύνδεσης από την πραγματικότητα ή τον εαυτό)
Η διάρκεια συνήθως κυμαίνεται από 5 έως 20 λεπτά, αλλά μπορεί να διαρκέσει και έως 1 ώρα.
Αιτίες και Παράγοντες Κινδύνου
Η ακριβής αιτία δεν είναι γνωστή, αλλά παίζουν ρόλο:
-
Γενετικοί παράγοντες (οικογενειακό ιστορικό αγχώδους διαταραχής)
-
Διαταραχές χημικών ουσιών στον εγκέφαλο (π.χ. GABA, σεροτονίνη)
-
Προηγούμενα τραυματικά ή στρεσογόνα γεγονότα στην παιδική ηλικία
-
Ψυχικές διαταραχές όπως άγχος και κατάθλιψη
Πότε Προκαλείται Κρίση Πανικού;
-
Συχνά χωρίς προφανή λόγο
-
Μπορεί να προκληθεί από φοβίες (π.χ. φόβος βελόνων)
-
Ο φόβος της ίδιας της κρίσης πανικού μπορεί να προκαλέσει νέα κρίση
Πώς Διαγιγνώσκεται η Διαταραχή Πανικού;
-
Ιατρική και ψυχιατρική αξιολόγηση
-
Αποκλεισμός άλλων ιατρικών αιτιών (π.χ. καρδιακά, αναπνευστικά προβλήματα)
-
Βάσει κριτηρίων DSM-5, με επαναλαμβανόμενες απρόσμενες κρίσεις και φοβία νέων κρίσεων ή αλλαγή συμπεριφοράς
Θεραπεία και Διαχείριση
Ψυχοθεραπεία
-
Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Αναγνώριση και αλλαγή αρνητικών σκέψεων και συμπεριφορών, εκμάθηση τεχνικών αντιμετώπισης.
-
Έκθεση σε φοβίες: Σταδιακή έκθεση σε καταστάσεις που προκαλούν κρίσεις, με υποστήριξη και τεχνικές χαλάρωσης.
Φαρμακευτική Αγωγή
-
Αντικαταθλιπτικά: SSRIs (π.χ. φλουοξετίνη, παροξετίνη) ή SNRIs (π.χ. βενλαφαξίνη).
-
Αγχολυτικά: Βενζοδιαζεπίνες (π.χ. αλπραζολάμη), για βραχυπρόθεσμη χρήση λόγω κινδύνου εθισμού.
Πρόγνωση και Πρόληψη
-
Με κατάλληλη θεραπεία, η πλειονότητα των ασθενών βελτιώνεται σημαντικά.
-
Χωρίς θεραπεία, μπορεί να μειωθεί η ποιότητα ζωής και να αυξηθεί ο κίνδυνος αυτοκτονίας.
Προληπτικά μέτρα:
-
Αποφυγή καφεΐνης, αλκοόλ και καπνίσματος
-
Τακτική σωματική άσκηση
-
Υγιεινή διατροφή
-
Διαχείριση στρες με τεχνικές χαλάρωσης
-
Συζήτηση με ειδικό πριν από τη χρήση συμπληρωμάτων ή φαρμάκων χωρίς ιατρική οδηγία
Ζώντας με Κρίσεις Πανικού
Πώς να Αντιμετωπίσεις μια Κρίση Πανικού:
-
Αναγνώρισε και αποδέξου ότι βιώνεις κρίση, δεν κινδυνεύεις πραγματικά.
-
Εστίασε στην αργή και βαθιά αναπνοή, με ήρεμες εκπνοές.
-
Χαλάρωσε τους μυς σου σταδιακά.
-
Χρησιμοποίησε τεχνικές γείωσης, εστιάζοντας στις πέντε αισθήσεις σου.
-
Ζήτα βοήθεια από ειδικό αν οι κρίσεις είναι συχνές.
Πώς να Βοηθήσεις Κάποιον με Κρίση Πανικού:
-
Μείνε ήρεμος και δίπλα του.
-
Μίλα με απλές, καθησυχαστικές φράσεις.
-
Βοήθησέ τον να αναπνεύσει αργά.
-
Επανέλαβε ότι η κρίση είναι προσωρινή και δεν είναι επικίνδυνη.
Πότε να Απευθυνθείς σε Γιατρό
Ζήτησε άμεση ιατρική βοήθεια αν έχεις:
-
Πόνο στο στήθος ή δύσπνοια που μοιάζει με καρδιακό επεισόδιο
-
Απώλεια συνείδησης ή έντονη σύγχυση
Επίσης, απευθύνσου σε ειδικό αν:
-
Οι κρίσεις πανικού επηρεάζουν την καθημερινότητά σου
-
Νιώθεις διαρκές άγχος ή αποφεύγεις μέρη λόγω φόβου κρίσης
-
Έχεις προβλήματα ύπνου ή συγκέντρωσης
Συμπέρασμα
Οι κρίσεις πανικού και η διαταραχή πανικού είναι διαχειρίσιμες καταστάσεις με τη σωστή ενημέρωση και υποστήριξη. Μην διστάζεις να ζητήσεις βοήθεια και να εφαρμόσεις θεραπευτικές μεθόδους που βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής σου.
Πηγή: Panic Attacks & Panic Disorder
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
