Η ενδοοικογενειακή βία και η κακοποίηση είναι ύπουλες μορφές εγκλήματος. Οι θύτες συχνά εισβάλλουν στη ζωή των θυμάτων τους χωρίς εμφανή προειδοποιητικά σημάδια. Όπως λένε πολλές επιζήσασες, ο κακοποιητής δεν εμφανίζεται κρατώντας μια κόκκινη σημαία που φωνάζει: «Θέλω να σε ελέγχω». Αντιθέτως, παρουσιάζεται ως προστάτης, ως κάποιος που θα τις φροντίσει και θα τις σώσει από τον «επικίνδυνο» κόσμο.
Συχνά η αρχή είναι γεμάτη ρομαντισμό, υπερβολικές δηλώσεις τύπου «είμαστε φτιαγμένοι ο ένας για τον άλλο», «δεν έχω ξαναγνωρίσει κανέναν σαν εσένα». Αυτό, δυστυχώς, μπορεί να είναι το πρώτο προειδοποιητικό σημάδι. Ας δούμε τα υπόλοιπα.
Οι αριθμοί δείχνουν ότι οι θύτες ξεγελούν πολλούς ανθρώπους
Περίπου το 41% των γυναικών θα βιώσει βία από σύντροφο κατά τη διάρκεια της ζωής της, περιλαμβανομένης σωματικής κακοποίησης, παρακολούθησης και σεξουαλικής επίθεσης. Και ενώ οι άνδρες είναι λιγότερο πιθανό να πέσουν θύματα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κακοποιούνται. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 835.000 άνδρες δέχονται σωματική επίθεση από σύντροφο.
Στην LGBTQ+ κοινότητα, τα ποσοστά είναι εξίσου υψηλά ή και υψηλότερα. Σύμφωνα με την έρευνα National Intimate Partner and Sexual Violence Survey του 2010, το 44% των λεσβιών και το 61% των αμφιφυλόφιλων γυναικών έχουν υπάρξει θύματα βιασμού, σωματικής βίας ή παρακολούθησης από σύντροφο. Τα αντίστοιχα ποσοστά για γκέι και αμφιφυλόφιλους άνδρες είναι 26% και 37%.
Η έρευνα U.S. Transgender Survey του 2015 έδειξε ότι πάνω από τους μισούς (54%) τρανς και non-binary συμμετέχοντες έχουν βιώσει κακοποίηση από σύντροφο. Οι τρανς άνδρες και γυναίκες έχουν τετραπλάσια πιθανότητα να γίνουν θύματα βίαιου εγκλήματος σε σχέση με τα cisgender άτομα.
Προειδοποιητικά σημάδια – Κόκκινες σημαίες
Η παρουσία ενός ή περισσότερων από τα παρακάτω σημάδια δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κάποιος είναι θύτης. Είναι όμως ενδείξεις που πρέπει να μας κάνουν να σταματήσουμε και να σκεφτούμε:
- Πιέζει για γρήγορη εξέλιξη της σχέσης ή δεσμεύσεις.
- Εμφανίζει υπερβολικό ρομαντισμό και δώρα στην αρχή (γνωστό ως “love bombing”).
- Έχει ιστορικό κακοποίησης σε προηγούμενες σχέσεις.
- Πιστεύει σε παραδοσιακούς ρόλους φύλου και κυριαρχία των ανδρών.
- Είναι ζηλιάρης, κτητικός, απομονώνει το άτομο από οικογένεια και φίλους.
- Έχει δύο πρόσωπα: στους άλλους φαίνεται καλός, αλλά στο σπίτι είναι επιθετικός.
- Δυσκολεύεται να εκφράσει συναισθήματα πέρα από θυμό.
- Έχει βίαιες εκρήξεις και κυκλοθυμία.
- Είναι βάναυσος προς ζώα ή παιδιά.
- Παρακολουθεί τις κινήσεις, τις δραστηριότητες ή τα οικονομικά σας.
- Δεν σέβεται τα όρια σας ή το “όχι” σας.
Συνηθισμένα χαρακτηριστικά των κακοποιητικών ατόμων
Δεν είναι απαραίτητο ότι αυτά τα χαρακτηριστικά οδηγούν στην κακοποίηση, αλλά αν συνυπάρχουν με κόκκινες σημαίες, αυξάνουν τον κίνδυνο:
- Έχει βιώσει κακοποίηση στην παιδική ηλικία.
- Ιστορικό βίας ή συλλήψεων.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση, συναισθηματική εξάρτηση.
- Μη διαχειριζόμενη ψυχική νόσος, PTSD.
- Χρήση ουσιών ή αλκοόλ.
- Πίεση λόγω φτώχειας ή ανεργίας.
- Περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες ή κοινωνική απομόνωση.
- Δέχεται ή δικαιολογεί τη βία ως φυσιολογική.
Τι να κάνετε αν αναγνωρίσετε σημάδια κακοποίησης
Ίσως βρίσκεστε στην αρχή της σχέσης ή μήνες μέσα όταν παρατηρείτε τα σημάδια. Μπορεί να νιώθετε διχασμένοι: να αγαπάτε αυτό το άτομο, να πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξει ή να ελπίζετε πως με αρκετή αγάπη η κακοποίηση θα σταματήσει.
Δυστυχώς, οι ειδικοί λένε ότι οι θύτες σπάνια σταματούν χωρίς εξωτερική παρέμβαση. Η κακοποίηση είναι επιλογή. Αν νιώθετε ανασφάλεια, απειλή ή έχετε δεχθεί οποιασδήποτε μορφής βία, πρέπει να ζητήσετε βοήθεια.
Απευθυνθείτε σε μια τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης κακοποιημένων γυναικών. Εκεί μπορείτε να:
- Συζητήσετε για τα σημάδια που παρατηρείτε.
- Δημιουργήσετε σχέδιο διαφυγής (safety plan).
- Βρείτε καταφύγιο ή ψυχολογική υποστήριξη.
Αν είστε έτοιμοι να φύγετε:
- Σκεφτείτε να ζητήσετε ασφαλιστικά μέτρα (εντολή απομάκρυνσης).
Να αναφέρω την κακοποίηση;
Η απόφαση αν θα καλέσετε την αστυνομία είναι δική σας. Οι άλλοι μπορεί να μην κατανοούν γιατί δεν θέλετε να το κάνετε, αλλά εσείς ξέρετε καλύτερα τους κινδύνους.
Αν είστε σε άμεσο κίνδυνο ή ο σύντροφός σας έχει όπλο, καλέστε το 112.
Αν η κακοποίηση έγινε μέρες ή εβδομάδες πριν, ίσως χρειαστείτε αποδεικτικά στοιχεία. Αν σας έχει στραγγαλίσει ή σας έχει απειλήσει σοβαρά, αυτό αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάσιμης βίας.
Σε κάθε περίπτωση, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΤΕ ΑΡΓΑ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΒΟΗΘΕΙΑ.
Αν χρειάζεστε υποστήριξη στην Ελλάδα:
- Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 (24/7, ανώνυμα)
- Συμβουλευτικά Κέντρα και Ξενώνες Φιλοξενίας Γυναικών σε όλη τη χώρα
Η ζωή χωρίς βία είναι δικαίωμα. Μην μένετε σιωπηλοί.
Πηγή: https://www.domesticshelters.org/articles/faq/abusive-red-flags-everyone-should-know
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
