Λίγα Λόγια
Η προσφορά βοήθειας στον συνάνθρωπο, ιδιαίτερα στον ανήμπορο, στον πονεμένο, στον κινδυνεύοντα είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα ευθύνη και έπειτα ηθική υποχρέωση κάθε ανθρώπου, όπως ηθική υποχρέωση είναι ο σεβασμός στους γονείς, ο σεβασμός στην προσωπική αξιοπρέπεια και τιμή κάθε ανθρώπου.
Κριτήριο του πολιτισμού, ανθρώπων, κοινωνιών και λαών, δεν είναι τόσο το ποσό των γνώσεων και το επίπεδο της τεχνικής τους αναπτύξεως, όσο ο ηθικός τους χαρακτήρας και η ετοιμότητα για πράξεις γενναίες και ευεργετικές για τον συνάνθρωπο και για την ανθρωπότητα.
Η φιλανθρωπία, μια παρεξηγημένη έννοια από τους νεόκοπους καπιταλιστές, που έχει φθαρεί με την πάροδο του χρόνου ως ετυμολογική σημασία, είναι η έμπρακτη εκδήλωση της αγάπης, με ανιδιοτέλεια, που χάρις σε αυτήν πολλοί συνάνθρωποί μας, αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες της ζωής και την επόμενη ημέρα με κουράγιο και αισιοδοξία.
Η προσφορά βοήθειας, εμπεριέχει την προσφορά των πρώτων βοηθειών όταν είναι αναγκαία, η οποία πρέπει να διακατέχεται από ανθρωπιά και συμπόνοια. Ναι μεν κύριος στόχος είναι η σωτηρία της ζωής, η πρόληψη της επιδείνωσης και η ανακούφιση από τον πόνο, αλλά όλα αυτά χωρίς να περιβάλλονται από ανθρωπιά και συμπόνοια, είναι απλές λειτουργικές πράξεις.
Αυτή λοιπόν η ανιδιοτελής και με αγάπη προσφορά βοήθειας χωρίς διάκριση στον πάσχοντα συνάνθρωπο, συνάδει με την φράση του Ελβετού φιλοσόφου και συγγραφέα Jean Jacques Rousseau που αναφέρει «η φροντίδα για τους συνανθρώπους μας, είναι το στοιχείο που προσδίδει σε όλους μας την ανθρώπινή μας διάσταση».
Η προσφορά των πρώτων βοηθειών από τους προϊστορικούς χρόνους ως πράξη τότε, ως πράξη και ως όρος σήμερα, ξεκίνησαν βασιζόμενες στο ένστικτο της αυτοσυντήρησης και επιβίωσης των πρωτόγονων και αναδείχθηκαν σε κορυφαίο επιστημονικό κλάδο της ιατρικής, αποτελώντας θεμελιώδη δικαίωμα, ευθύνη και στοιχείο κάθε κοινωνίας. Διότι, αυτός που προσφέρει πρώτες βοήθειες από αίσθημα ευθύνη, έχει το δικαίωμα να περιμένει να του προσφερθούν οι πρώτες βοήθειες, σε περίπτωση ανάγκης.
Στις μέρες μας περισσεύει η γνώση και ο τεχνικός πολιτισμός που γνωρίζει τεράστια ανάπτυξη. Αντίθετα, παραμελήθηκε ο πνευματικός πολιτισμός και κατάντησε ατροφικός και αναιμικός. Πρόχειρο αλλά κυρίαρχο παράδειγμα είναι η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους ισχυρούς της γης.
Ας πορευτούμε στην ζωή σύμφωνα με τις πράξεις του Σαμαρείτη που τον κατέστησαν «καλό Σαμαρείτη» και του Ερρίκου Ντυνάν που τον κατέστησαν «θεμελιωτή» του εξανθρωπισμού των πολέμων.
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ, πράξη ευαισθησίας και ανθρωπιάς, καλοσύνης και μεγαλοψυχίας, ανιδιοτέλειας και αίσθησης καθήκοντος. Απλές, εύκολες και γρήγορες ενέργειες που μπορεί να εφαρμόσει οποιοσδήποτε, οπουδήποτε, για να σώσει την ζωή ενός συνανθρώπου από βέβαιο θάνατο ή να αντιμετωπίσει έναν τραυματισμό ή να ανακουφίσει από τον πόνο.Οι πρώτες βοήθειες στοχεύουν στο πολυτιμότερο αγαθό της ανθρώπινης κοινωνίας· την ανθρώπινη ζωή. Προσφέρονται με αίσθημα ευθύνης και όχι με αίσθημα ανάγκης, με συναίσθημα αγάπης και ανιδιοτέλειας και όχι με συναίσθημα απάθειας και αδιαφορίας.Το να γνωρίζει ο καθένας μας να προσφέρει πρώτες βοήθειες είναι τόσο σημαντικό όσο σημαντική είναι η αναπνοή μας. Γιατί το κακό δεν αργεί να συμβεί !!!Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη
Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη μας λέει ότι, στον επικίνδυνο από τις επιδρομές ληστών, δρόμο, μεταξύ Ιερουσαλήμ και Ιεριχώ, ληστές επιτέθηκαν σε έναν Ιουδαίο, του πήραν όλα του τα ενδύματα και τα χρήματα και αφού τον χτύπησαν, τον άφησαν μισοπεθαμένο, στην ερημιά, στην μέση του πουθενά. Αργότερα, από το σημείο εκείνο πέρασε ένας Ιουδαίος ιερέας. Είδε τον πληγωμένο άνθρωπο, τον προσπέρασε και έφυγε. Ύστερα, ένας άλλος πολύ θρησκευόμενος άνθρωπος, ένας Λευίτης, πέρασε από το σημείο, είδε τον πληγωμένο άνθρωπο, τον προσπέρασε κι αυτός και έφυγε.
Πολύ αργότερα, πέρασε ένας Σαμαρείτης, (που οι Ιουδαίοι θεωρούσαν εχθρό), ο οποίος σπλαχνίστηκε τον χτυπημένο άνθρωπο, έπλυνε τις πληγές του, τον ανέβασε στο υποζύγιό του, τον μετέφερε στο κοντινό πανδοχείο, παρακάλεσε τον πανδοχέα να τον φροντίσει, έμεινε μαζί του μια νύχτα, προπλήρωσε τα χρήματα για 2 ημέρες και υποσχέθηκε στον πανδοχέα, στην επιστροφή του, να του πληρώσει και όσα επιπλέον ήταν αναγκαίο για την περιποίηση του πληγωμένου.
Η ηθική, ως ελεύθερη επιλογή
Όλοι γνωρίζουμε αυτή την διδακτική ιστορία. Αυτός που θεωρείτο εχθρός, πρόσφερε τις αναγκαίες πρώτες βοήθειες της εποχής εκείνης και μετέφερε σε ασφαλές μέρος τον πληγωμένο, όπως αναλυτικά περιγράφονται στην ευαγγελική περικοπή και έσωσε την ζωή του ανθρώπου αυτού.
Όμως, τόσο ο Ιουδαίος ιερέας όσο και ο Λευίτης, δεν παραβίασαν κανέναν νόμο προσπερνώντας τον χτυπημένο και πληγωμένο άνθρωπο από τους ληστές. Αλλά συμπεριφέρθηκαν ανήθικα. Ο Σαμαρείτης (μιας και θεωρούνταν εχθρός) θα μπορούσε επίσης να προσπεράσει τον πληγωμένο, εφόσον η πράξη του δεν θα παραβίαζε κανέναν νόμο. Όμως, προτίμησε να σταματήσει και να τον περιποιηθεί. Άρα, συμπεριφέρθηκε ηθικά.
Η απόσταση που χωρίζει αυτές τις δύο συμπεριφορές, είναι τεράστια. Η συμπεριφορά του Ιουδαίου ιερέα και του Λευίτη ήσαν σύμφωνες με τον νόμο, αλλά σε διάσταση με την ηθική. Η συμπεριφορά του Σαμαρείτη ήταν επίσης σύμφωνη με τον νόμο, αλλά και σύμφωνη με την ηθική.
‘‘ η ηθική δεν επιβάλλεται, είναι μια ελεύθερη επιλογή, διότι εάν επιβάλλεται με νόμο, τότε δεν είναι ηθική, είναι συμμόρφωση. ’’
Επιπλέον εάν ο νόμος υπαγορεύει το κάθε τι που πρέπει να κάνει ο άνθρωπος (π.χ. πρέπει να λες πάντα την αλήθεια ή τίμα τον πατέρα και την μητέρα σου) και το κάθε τι που δεν πρέπει να κάνει (π.χ. δεν πρέπει να κλέβεις ή δεν πρέπει να λες ψέματα), τότε η κοινωνία μας θα βρεθεί σε μια γιγάντια, πάντοτε ελλιπής και δαιδαλώδης νομοθεσία, προσπαθώντας να προσδιορίσει, τι πρέπει να κάνει ο πολίτης σε κάθε περίπτωση. Αυτό με την σειρά του θα οδηγήσει σε μια κοινωνία ανελεύθερη, εθισμένη στην επιτακτική νομοθεσία και εχθρική στην ατομική πρωτοβουλία.
Ο Ιουδαϊκός νόμος, την εποχή που αναφέρεται ο Ιησούς, περιελάμβανε 365 απαγορευτικές και 248 θετικές εντολές, οι οποίες στο σύνολό τους συνοψίστηκαν σε δύο νέες εντολές· στην αγάπη προς τον Θεό (αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου, εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου) και στην αγάπη προς τον πλησίον (αγαπήσεις τον πλησίον σου ως εαυτόν).
Δηλαδή, ο Ιησούς εξίσωσε την αγάπη προς τον πλησίον με την αγάπη προς τον Θεό, δίδοντας μέγιστη δύναμη και μέγιστη αξία στην αγάπη προς τον συνάνθρωπο.
Το αδικαιολόγητο μίσος
Ο δρόμος μεταξύ Ιερουσαλήμ και Ιεριχώ ήταν από τους πιο επικίνδυνους δρόμους της Παλαιστίνης την εποχή εκείνη, λόγω των επιδρομών των ληστών, γι’ αυτό και ονομαζόταν, οδός αίματος. Επιπλέον, επειδή οι Ιουδαίοι μισούσαν τόσο πολύ τους Σαμαρείτες, προκειμένου να πάνε από την Ιουδαία στην Γαλιλαία, προτιμούσαν να κάνουν μεγάλο γύρω και να περάσουν από την Περαία, πέρα από τον Ιορδάνη, παρά να διαβούν μέσα από την Σαμάρεια. Η περιφρόνησή τους και το μίσος τους για τους Σαμαρείτες κρατούσε από το 975 π.Χ., δηλαδή περίπου 1.000 χρόνια πριν την αναφορά του Ιησού. Το να επιχειρήσει να περάσει ένας Ιουδαίος από τον δρόμο αυτό, ήταν εξ αρχής ως σκέψη, ανώριμη και ως πράξη, επικίνδυνη.
Αναλύοντας τις πράξεις των διερχομένων
Ο μισοπεθαμένος άνθρωπος, πιθανόν, έμπορος, περιμένει την βοήθεια του πλησίον. Αλλά ο πλησίον, δύο φορές τον βλέπει και δύο φορές τον προσπερνά αδιάφορα. Η αδιαφορία αυτή των δύο πλησιέστερων προσώπων προς τον πληγωμένο άνθρωπο, δεν είναι μικρότερη της σκληρότητας των ληστών.
Οι ληστές, είτε λόγω κακής αγωγής, είτε λόγω κακών συνθηκών, διέπραξαν αδικήματα (ληστεία, βιαιοπραγία, εγκατάλειψη πληγωμένου, κ.α.). Ο ιερέας όμως και ο Λευίτης, είχαν εκλεγεί στο αξίωμά τους ως οι καλύτεροι και είχαν ιερή αποστολή και καθήκον να είναι πρότυπα ευσπλαχνίας και φιλανθρωπίας.
Γιατί όμως δεν σταμάτησαν να βοηθήσουν; Γιατί προσπέρασαν αδιάφορα; μήπως, επειδή ο δρόμος ήταν επικίνδυνος; μήπως φοβόντουσαν επίθεση από τους ίδιους ληστές; μήπως δεν ήθελαν να αργοπορήσουν; μήπως δεν ήθελαν να υποβληθούν σε έξοδα εφόσον την φροντίδα του πληγωμένου έπρεπε να την αναθέσουν σε κάποιον;
Αυτές είναι απορίες, φόβοι και ανησυχίες που επίσης θα σκέφθηκε και θα ένοιωσε και ο Σαμαρείτης, με επιπλέον μία ακόμη · «οι ιουδαίοι με θεωρούν εχθρό· γιατί να σταματήσω;». Δηλαδή, και ο ίδιος διαπιστώνει ότι, βρίσκεται σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο εάν σταματήσει.
Επιπλέον και σύμφωνα με την ευαγγελική περικοπή, βρισκόταν εν μέσω της εργασίας του, ως επαγγελματίας της εποχής. Το να σταματήσει λοιπόν και να βοηθήσει, απαιτούσε απώλεια χρόνου, διακοπή της εργασίας, έκθεση σε κίνδυνο από τους ληστές, χρηματική δαπάνη, σωματική καταπόνηση, κ.α.
Κι όμως, ο Σαμαρείτης κινούμενος από ευσπλαχνία, δεν υπολογίζει τις συνέπειες και δεν εξετάζει ποιος είναι ο πληγωμένος. Εκείνη την στιγμή ο πληγωμένος Ιουδαίος, σαν πρόσωπο, εξαφανίζεται και στην θέση του μπαίνει η ανθρωπιστική φροντίδα, ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η εξατομικευμένη σωτήρια παρέμβαση.
ΗΡΩΙΣΜΟΣ στις ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ “μια δυνατή ιστορία της ανθρωπότητας”, e-book, 20 Σεπτεμβρίου 2019 © Copyright, ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Γ. ΓΕΡΑΣΙΜΑΤΟΣ – Emergency, Crisis and Disaster Manager
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
