ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του περνάει από διάφορα στάδια. Στην είδηση ότι πάσχει από κάποιας μορφής ασθένεια τον οδηγεί στην ανάπτυξη μιας περίεργης συμπεριφοράς πρωτόγνωρη για το συγγενικό του περιβάλλον.
Το κυρίαρχο σύμπτωμα που εμφανίζεται είναι η επιθετικότητα που συνυπάρχει με την ασθένεια και η επιθετικότητα που μπορεί να είναι και στοιχείο του χαρακτήρα του ασθενούς.
Στόχος αυτής της εργασίας είναι να ανακαλύψουμε τις βλαβερές συνέπειες που έχει για την υγεία η επιθετικότητα αλλά και τις «ρίζες» από τις οποίες πηγάζει.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η επιθετικότητα αποτελεί έναν τρόπο συμπεριφοράς όπου ο θύτης έχει στόχο να βλάψει τον εαυτό του ή να τραυματίσει κάποιον άλλον. Το άτομο αυτό προβαίνει σε τέτοιου είδους πράξεις στην περίπτωση απουσίας αυτοελέγχου.
Ανάλογα με την αιτία ύπαρξης της οι παράγοντες εμφάνισης της μπορεί να είναι: βιολογικοί, κοινωνικοί και τέλος κοινωνικοπολιτισμικοί. Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει την τάση να αντιδρά σε οτιδήποτε μη φυσιολογικό για εκείνον.
Έτσι, για να μπορέσει να ισορροπήσει στις παρορμήσεις της επιθετικότητας αμύνεται προκαλώντας μια αλυσίδα διαταραχών όπως: οργανικές ή ψυχικές διαταραχές, διαταραχές από υπερβολική χρήση ουσιών, ψυχωσικές και συναισθηματικές διαταραχές, διαταραχές του ελέγχου των παρορμήσεων, διαταραχές της νηπιακής, παιδικής ηλικίας και εφηβείας, διαταραχές της προσωπικότητας και τέλος διαταραχές που προκαλούνται από στρεσογόνο παράγοντα.
Ένα σημαντικό κομμάτι της επιθετικότητας είναι η συμπεριφορά του αυτοκαταστροφικού ασθενή. Αυτό το είδος ασθενών έχουν την τάση να προκαλούν κακό στον εαυτό τους. Παρουσιάζουν ένα συγκεκριμένο είδος σκέψεων και συμπεριφοράς που ως αφετηρία έχει τον αυτοκτονικό ιδεασμό, ως συνέχεια την απόπειρα και ως τέλος την αυτοκτονία.
Σύμφωνα με μελέτες κάθε είκοσι δευτερόλεπτα πραγματοποιείται μια αυτοκτονία σε όλο τον κόσμο και κάθε ένα δευτερόλεπτο μια απόπειρα. Οι παράγοντες κινδύνου της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς είναι: προδιαθεσικοί, εκλυτικοί και τέλος ευοδωτικοί. Ενώ η κατάθλιψη αποτελεί κυρίαρχο σύμπτωμα.
Ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης προσφέρει στον ασθενή σταθερότητα και ασφάλεια.
Ο σωματικός περιορισμός περιορίζει την εμφάνιση της επιθετικής συμπεριφοράς και ταυτόχρονα προστατεύει το νοσηλευτικό προσωπικό από τυχόν ατυχήματα. Παράλληλα η απομόνωση εξασφαλίζει ένα ήρεμο και ειδικά διαμορφωμένο χώρο στον ασθενή που έχει ως στόχο τη διαχείριση της επιθετικότητας.
Σημαντικός τρόπος αντιμετώπισης της επιθετικότητας είναι και το χιούμορ το οποίο δημιουργεί ευεξία στον οργανισμό καθώς βοηθά στην καταπολέμηση των αρνητικών συναισθημάτων. Η χρήση όμως των παραπάνω μεθόδων χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από τους νοσηλευτές καθώς απαιτεί την τηρήσει των κατευθυντήριων γραμμών.
Ο νοσηλευτής θα πρέπει να είναι κοντά στον ασθενή να τον παρατηρεί διακριτικά να του προσφέρει φροντίδα, να τον συμβουλεύει. Δεν αρκεί μόνο να του χορηγεί την φαρμακευτική του αγωγή, είναι υπεύθυνος να αξιολογεί τη συνολική του εικόνα όπως: εάν φροντίζει την ατομική του υγιεινή, εάν η εμφάνισή του είναι παραμελημένη, εάν το βράδυ κοιμάται, εάν είναι φιλικός με τους υπόλοιπους ασθενείς ή αν είναι μοναχικός.
Επίσης θα πρέπει να παρατηρεί προσεκτικά τον τρόπο ομιλίας του εάν είναι πιεστικός και αν παρουσιάζει ανακοπή σκέψεων.
Τις περισσότερες φορές οι επιθετικές στάσεις των πασχόντων και οι ανεπαρκείς τρόποι αντιμετώπισης του από την οικογένεια τους οδηγεί σε μια ιδιάζουσα μορφή νοσηλείας την λεγόμενη Ακούσια Νοσηλεία. Η συγκεκριμένου τύπου νοσηλεία πραγματοποιείται κατόπιν εντολής εισαγγελέα και συνεννόησης των αστυνομικών αρχών με τους συγγενείς. Ο τρόπος που γίνεται η εισαγωγή τους στην κλινική δεν τους διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους ασθενείς διατηρώντας τα δικαιώματά τους τα οποία πρέπει να γίνονται σεβαστά.
Η παραπάνω διαδικασία προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα στην οικογένεια όπου από την μια πλευρά νιώθουν αισθήματα ενοχής και εγκατάλειψης ενώ από την άλλη πλευρά αναγνωρίζουν πως δεν μπορούν να προσφέρουν εποικοδομητικά. Η έναρξη μιας μορφής θεραπείας όπως είναι η ψυχοθεραπεία είναι σε θέση να τους βοηθήσει να κατανοήσουν καθώς και να αποδεχτούν την σοβαρότητα της κατάστασης. Η υγιής επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας προλαμβάνει την επιθετικότητα η οποία οδηγεί σε προβλήματα συμπεριφοράς ή ψυχικής διαταραχής.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
1.1 Ορισμός επιθετικότητας
Οι πράξεις επιθετικής, βίαιης συμπεριφοράς αποτελούν μαζί με τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές μεγάλα κοινωνικά προβλήματα. Εντούτοις, οι παράγοντες που προσδιορίζουν την ανθρώπινη επιθετικότητα δεν έχουν επαρκώς διερευνηθεί και αποσαφηνιστεί. Το γεγονός αποδίδεται, κυρίως στη δυσχέρεια αποσαφήνισης και
προσδιορισμού εννοιών και καταστάσεων, που αποτελούν εκφράσεις τις επιθετικής συμπεριφοράς όπως θυμός, εχθρότητα, ευερεθιστότητα, οργή, φθόνος, παρορμητικότητα και τις μεταξύ τους σχέσεις (Κονταξάκης, 2013).
Ως επιθετικότητα ορίζεται εκείνο το είδος συμπεριφοράς το οποίο έχει ως σκοπό να προκαλέσει ζημιά σε άτομα ή αντικείμενα. Η επιθετική αυτή συμπεριφορά μπορεί να βασίζεται σε φυσική επίθεση, φραστική επίθεση ή παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων.
Η ανθρώπινη επιθετικότητα είναι ένα φαινόμενο παγκοσμίως γνωστό. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως βλαπτική και εχθρική ή ως μια καταστρεπτική συμπεριφορά προκαλούμενη από ματαίωση και μπορεί να είναι συλλογική ή ατομική (Λύκουρας 2008).
Η επιθετική συμπεριφορά στους ανθρώπους εκδηλώνεται με τη μορφή βάναυσων πράξεων εναντίων των άλλων. Στην πρόκληση σωματικών ζημιών από κάποιο άτομο σε ένα άλλο περιλαμβάνεται ο ξυλοδαρμός, ο βιασμός, η σωματική και σεξουαλική κακοποίηση. Η επιθετική αυτή συμπεριφορά οφείλεται σε πολλές παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να οφείλεται η στέρηση ουσιών και η διαταραχή στον έλεγχο των παρορμήσεων όπως οι
ψυχώσεις (Κονταξάκης, 2013).
Σημαντικά σημεία για την πρόβλεψη αυτής της συμπεριφοράς είναι οι βίαιες πράξεις, οι απειλές, η αυξανόμενη ψυχοκινητική διέγερση, οι ιδέες διώξεως οι ψευδαισθήσεις. Για σωστή εκτίμηση όμως, μια τέτοια κατάσταση θα πρέπει να ληφθεί υπ΄ όψιν μας το ιστορικό του ασθενούς, το φύλο, την ηλικία και την κακή κοινωνικοοικονομική
κατάσταση. Με τους κατάλληλους χειρισμούς, όπως η χρήση ψυχοκοινωνικών τεχνικών πρέπει να αντιμετωπιστεί η βία και να επαναφερθεί η διαταραγμένη συμπεριφορά του ασθενή σε ένα ήρεμο για αυτόν περιβάλλον.(Χριστοδούλου, 2008).
Επίσης, η επιθετική συμπεριφορά τις πιο πολλές φορές δεν οφείλεται, σε κάποια ψυχοπαθολογία. Μάλιστα, σε ορισμένες συνθήκες θεωρεί κανείς ότι το φυσιολογικό άτομο θα αντιδράσει με επιθετικότητα και θεωρεί την έλλειψη επιθετικότητας ως ένδειξη ψυχοπαθολογίας (Νέστορας, 1992).
1.2 Παθοφυσιολογία της επιθετικότητας
Όλα τα όργανα του σώματος περιλαμβάνοντας και τον ανθρώπινο εγκέφαλο θα υποστούν κάποια φθορά. Οι διαδικασίες αυτές της φθοράς είναι δυνατόν να υπάρχουν σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου με την ανάλογη κλινική εικόνα. Μια από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις είναι αυτή της κροταφομετωπιαίας περιοχής η οποία είναι πιθανόν να εμφανιστεί από την εφηβική ηλικία και να εκδηλωθεί με επιθετικότητα, αντικοινωνική συμπεριφορά, χωρίς αιτία θυμούς, περιορισμός της μνήμης και τάση στις εξαρτησιογόνες ουσίες (Παναγιωτάκη, 2013).
Top down έλεγχος
Ο ρόλος του top down ελέγχου είναι η ρύθμιση των νευρώνων από πάνω προς τα κάτω και ο έλεγχος της φυσιολογίας που αφορά την άμεση ρύθμιση από τον εγκέφαλο των φυσιολογικών λειτουργιών. Οι κυτταρικές λειτουργίες περιλαμβάνουν την παραγωγή των Τ-λεμφοκυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος κ των αντισωμάτων και άνοση συναφών ομοιοστατικών λειτουργιών όπως το ήπαρ γλυκονεογένεσης , την επαναρρόφηση
του νατρίου και τον καφέ λιπώδη ιστό. Αυτή η ρύθμιση γίνεται μέσω του συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος (το αυτόνομο νευρικό σύστημα) και την άμεση νεύρωση των οργάνων και των ιστών του αίματος που ξεκινάει από το εγκεφαλικό στέλεχος. Οι χαμηλές περιοχές του εγκεφάλου είναι υπό τον έλεγχο του εγκεφαλικού
φλοιού. Η φλοιώδης ρύθμιση διαφέρει μεταξύ της αριστερής και δεξιάς πλευράς (Παναγιωτάκη, 2013).
Το εγκεφαλικό κύκλωμα
Βιολογικά, η επιθετικότητα θεωρείται πως έχει σχέση με την ανισορροπία μεταξύ του topdown ελέγχου του προμετωπιαίου και πρόσθιου υπερμεσολόβιου φλοιού, στους παράγοντες προσαρμογής της συμπεριφοράς στα κοινωνικά πρότυπα, στο σχηματισμό των προσδοκιών ανταμοιβής και τιμωρίας και την πίεση των επιθετικών συμπεριφορών, και των επιτακτικών bottom-up ενορμήσεων που πυροδοτούνται από τις μεταιχμιακές δομές, όπως είναι η αμυγδαλή.
Ένα συναισθηματικά έντονο ερέθισμα που ενεργεί ως πυροδοτητής του επιθετικού συμβάντος γίνεται κατ αρχήν αντικείμενο επεξεργασίας από το ακουστικό, το οπτικό και τις άλλες αισθητηριακές περιοχές επεξεργασίας.
Σε αυτή τη φάση, αισθητηριακές διαστρεβλώσεις, που ίσως να προέρχονται από χρήση ουσιών ή μεταβολικές διαταραχές, είναι δυνατόν να έχουν ως συνέπεια διαστρεβλωμένες 12 αισθητηριακές ενδείξεις, οι οποίες μπορεί να μεγαλώσουν την πιθανότητα έτσι ώστε το ερέθισμα να θεωρηθεί ως απειλητικό ή προκλητικό. Μετά την αισθητηριακή επεξεργασία, η εκτίμηση του ερεθίσματος μεταβαίνει στις δομές οπτικής και ακουστικής επεξεργασίας και καταλήγει στις περιοχές υψηλού βαθμού επεξεργασίας, συμπεριλαμβανομένου του προμετωπιαίου, κροταφικού και βρεγματικού φλοιού (Γιωτάκος, 2008).
Αυτά τα στάδια διεργασίας των πρώιμων στοιχείων ενδέχεται να επηρεαστεί από κοινωνικούς και πολιτισμικούς παράγοντες, που σχηματίζουν την πρόσληψη της πρόκλησης καθώς και από γνωσιακές διαστρεβλώσεις, που είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε παρανοϊκού τύπου πεποιθήσεις.
Η μεταβολή του ερεθίσματος σε σχέση με τις προγενέστερες συναισθηματικές συνθήκες που έχουν κωδικοποιηθεί στην αμυγδαλή και τις άλλες που έχουν σχέση με μεταιχμιακές περιοχές θα ενεργοποιήσουν την ενόρμηση για κάποια επιθετική ενέργεια.
Αντίθετα ο προμετωπιαίος φλοιός θα σχηματίσει την top-down ομαλοποίηση αυτών των συναισθηματικών αντιδράσεων, ασκώντας πίεση στις συμπεριφορές με αρνητικές συνέπειες. Η ανισορροπία αυτή μεταξύ των μεταιχμιακών παρορμήσεων και των μηχανισμών προμετωπιαίου ελέγχου, ίσως να αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για πολλές ψυχιατρικές διαταραχές (Γιωτάκος, 2013).
Φλοιός
Ο σημαντικός ρόλος του προμετωπιαίου ελέγχου στις βίαιες και αντικοινωνικές συμπεριφορές εμφανίστηκε αρχικά στο πλαίσιο των προμετωπιαίων φλοιικών αλλοιώσεων που είχαν αποτέλεσμα βίαιες συμπεριφορές. Αυτές οι αλλοιώσεις ήταν συνέπεια τραύματος, όγκου ή μεταβολικών διαταραχών.
Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της πιθανότητας είναι το περιστατικό του Phineas Cage. Ο Phineas Gage ήταν ένας Αμερικανός επιστάτης στην κατασκευή ενός σιδηρόδρομου που υπέστη ένα εργατικό ατύχημα όταν μια μεγάλη σιδερένια ράβδος εισχώρησε μέσα στο κεφάλι του καταστρέφοντας ένα μεγάλο μέρος του αριστερού μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εκδήλωση επιπλοκών στην προσωπικότητα και την συμπεριφορά του για τα επόμενα δώδεκα χρόνια της ζωής του.
Πάσχοντες που φέρουν τραύμα στον μετωπιαίο λοβό ενδεχομένως να ασκήσουν απειλές και σωματική βία σε έντονες καταστάσεις.
Ο κροταφικός λοβός έχει ενεργό ρόλο επίσης στην τάση για επιθετικότητα. Ασθενείς με όγκους ή κροταφικές αλλοιώσεις, όπως επίσης και επιληπτικά επεισόδια, που σχετίζονται με μη οξεία μετακριτική επιθετική συμπεριφορά. Ελάττωση της προμετωπιαίας φαιάς ουσίας και δομικές μεταβολές του μέσου κροταφικού φλοιού και ιππoκάμπου έχει παρατηρηθεί σε άτομα που κατέχουν αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Αντίθετα σε πάσχοντες με οριακή διαταραχή προσωπικότητας έχει σημειωθεί σημαντική ελάττωση του όγκου του αριστερού κροταφικού φλοιού αλλά και του δεξιού πρόσθιου υπερμεσολόβιου η οποία είναι ιδιαίτερα εντοπισμένη στην περιοχή Brodmann24 (Γιωτάκος, 2013).
Σε συγκεκριμένη έρευνα με fMRI, οι οριακοί πάσχοντες έδειξαν, σε σχέση με τους υγιείς μάρτυρες, αυξημένη δράση στην αμυγδαλή, την ατρακτοειδή έλικα, την παραιπποκάμπια έλικα, τον πλαγιοκοιλιακό προμετωπιαίο φλοιό, τις περιοχές που σχετίζονται με την αισθητηριακή και συναισθηματική επεξεργασία. την παρεγκεφαλιδική κλιτή, και τις ινιακές οπτικές περιοχές.
Οι υγιείς συμμετέχοντες έδειξαν πιο μεγάλη δραστηριότητα στην νήσο του Reil, που συμμετέχει στην διεργασία των σπλαχνικών αισθήσεων και στον πλαγιοπίσθιο μέσο ραχιαίο, ο όποιος μετέχει στη γνωστική διεργασία. Όταν τους πρότειναν να πιέσουν τα αρνητικά συναισθήματα, οι οριακοί πάσχοντες έδειξαν, σε σχέση με τους υγιείς, πιο μικρή δραστηριότητα του πρόσθιού υπερμεσολόβιου καθώς και των βρεγματικών αυλάκων. Τα συγκεκριμένα πρότυπα δραστηριοποίησης υποδεικνύουν ανεπαρκή διεργασία από τις φλοιικές περιοχές, το οποίο συνεισφέρει στη μη επαρκή καταπίεση συμπεριφορών με αρνητικά αίτια (Γιωτάκος, 2013).
Υποφλοιώδεις δομές
Οι αυξημένη δραστηριότητα των υποφλοιωδών δομών, ενώ υπάρχει μειωμένος έλεγχος μετωπιαίου top-down, είναι πιθανόν να οδηγήσει σε άνευ αναστολών θυμό και βία. Υπερδραστηριότητα της αμυγδαλής έχει σημειωθεί σε οριακούς ασθενείς που είναι παρόν σε αρνητικές εικόνες, σε πρόσωπα που παρουσιάζουν αρνητικό ή θετικό συναίσθημα, καθώς επίσης και σε εικόνες με τραυματικές σκηνές.
Το λεγόμενο kindling κάνει την εμφάνιση του όταν τα κυκλώματα που προέρχονται από επαναλαμβανόμενο ερεθισμό είναι ευαίσθητα στο μελλοντικό ερεθισμό. Οι περιοχές που παίρνουν μέρος σε αυτό το φαινόμενο περιλαμβάνουν περιοχές του μεταιχμιακού φλοιού, όπως είναι η αμυγδαλή. Το φαινόμενο αυτό έρχεται προς συζήτηση, όταν υπάρχουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια διπολικής διαταραχής, όπως επίσης μπορεί να συζητηθεί και στην περίπτωση των επαναλαμβανόμενων εκρηκτικών και επιθετικών ξεσπασμάτων, μέσα στα οποία ανήκουν εκείνα που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών. Σημαντική θέση σε αυτή τη θεωρία αποτελεί το γεγονός των ευεργετικών επιρροών των αντιεπιληπτικών φαρμάκων (Χριστοδούλου, 2008).
Νευροδιαβιβαστές Η σεροτονίνη εξυπηρετεί τις προμετωπιαίες φλοιικές περιοχές, όπως είναι ο μετωπιαίος φλοιός και ο πρόσθιος υπερμεσολόβιος φλοιός, οι οποίοι συμμετέχουν στη διευθέτηση και στην καταπίεση της εμφάνισης επιθετικών συμπεριφορών, επιδρώντας πρωτίστως στους 5- HT υποδοχείς σεροτονίνης. Η μειωμένη ύπαρξη στη σεροτονινεργική εννεύρωση αυτών των περιοχών έχει ως αποτέλεσμα την χωρίς αναστολές επιθετικότητα έπειτα από πρόκληση.
Αυτό το μοντέλο ενισχύεται από έρευνες που απέδειξαν πως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) ελαττώνουν την παρορμητική επιθετικότητα, καθώς επίσης ενισχύεται από νευροβιολογικές έρευνες, οι οποίες φανέρωσαν ελάττωση στη συγκέντρωση του σεροτενινεργικού μεταβολίτη 5- υδροξειινδολοακετικό οξύ (5-HIAA) σε πάσχοντες με φανερή επιθετικότητα ή σε βίαιες απόπειρες αυτοκτονίας. Οι ανταγωνιστές των 5- HT2A υποδοχέων προκαλούν ελάττωση της παρορμητικότητας σε μοντέλα της διαταραχής σε ζώα και τα άτυπα αντιψυχωτικά, τα οποία έχουν αξιοσημείωτο 5- HT2A ανταγωνισμό, έχουν αντιεπιθετική επιρροή σε κλινικούς πληθυσμούς (Χριστοδούλου, 2008).
Οι ανταγωνιστές των 5- HT2c υποδοχέων ελαττώνουν την παρορμητικότητα. Αυτό υποδεικνύει πως οι δύο αυτοί υπότυποι υποδοχέων κατέχουν συμπληρωματικό ρόλο στη ρύθμιση της επιθετικότητας. Τα ευρήματα που βρέθηκαν σε έρευνες εφαρμόσιμες σε μεταθανάτιους ιστούς εγκεφάλων και σε αιμοπετάλια αυτοκτονικών ασθενών διαβεβαιώνουν την άποψη ότι η αυξημένη 5-HT2A δέσμευση σχετίζεται με την αυτοκτονικότητα. Τα ευρήματα αυτά είναι συναφή με την υπόθεση που υποστηρίζει ότι ο 5-HT2A ανταγωνισμός μπορεί να μειώσει την παρορμητικότητα (Χριστοδούλου, 2013).
Η μεγάλη δραστηριότητα των κατεχολαμινών, ντοπαμίνη και νορεπινεφρίνη, ενισχύει την επιθετικότητα. Για αυτό το λόγο, οι καταθλιπτικοί ασθενείς, που συνηθίζουν να έχουν μικρή νοραδρενεργική δραστηριότητα δεν εμφανίζουν την επιθετικότητα που έχουν οι ασθενείς με διαταραχές προσωπικότητας. Η ντοπαμίνη σχετίζεται με την εκδήλωση και την εκτέλεση της επιθετικής συμπεριφοράς και ο μικρότερος αριθμός D1 υποδοχέας φανέρωσε πως σχετίζεται με τους καταθλιπτικούς ασθενείς που εκδηλώνουν κρίσεις θυμού. Οι β-αδρενεργικοί αποκλειστές έχουν χρησιμοποιηθεί και στην κλινική πράξη για την καταστολή της επιθετικής συμπεριφοράς ασθενών με διάφορες ψυχιατρικές διαταραχές (Γιωτάκος, 2013).
Η ανισορροπία στη γλουταμινεργική / γκαμπαμινεργική δραστηριότητα μπορεί να συντελέσει στην μεγαλύτερη δραστηριότητα των υποφλοιωδών μεταιχμιακών περιοχών. Οι τροποποιητές του υποδοχέα γ-αμινοβουτυρικού οξέως τύπου Α (GABA A) είναι δυνατόν να αυξήσουν την επιθετικότητα και η τιαγκαμπίνη, ένας αναστολέας επαναπροσληψής GABA, ελαττώνει την επιθετικότητα, καταπιέζοντας ίσως τις αντιδράσεις σε μη ευχάριστα ερεθίσματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η μειωμένη 15 δραστηριότητα των GABA υποδοχέων και η αυξημένη γλουταμινεργική δραστηριότητα συντελούν στην αύξηση της επιθετικότητας (Λύκουρας, 2008).
Μεγάλες συγκεντρώσεις τεστοστερόνης έχουν σημειωθεί σε πληθυσμούς που χαρακτηρίζονται από αυξημένο ποσοστό επιθετικότητας, μέσα στο οποίο περιλαμβάνονται αλκοολικοί εγκληματίες, εγκληματίες με διαταραχές προσωπικότητας, θύτες συζυγικής ή σεξουαλικής κακοποίησης. Η τεστοστερόνη και τα στεροειδή είναι πιθανόν να προκαλούν επιθετικότητα, σε συνύπαρξη με τη δράση των νευροδιαβιβαστών, κάνοντας πιο ισχυρή την απάντηση του εγκεφαλικού κυκλώματος που έχει σχέση με την κοινωνική επιθετικότητα (Γιωτάκος, 2013).
1.3 Η νευροψυχολογία της επιθετικότητας Η συμπεριφορά είναι λειτουργία ολόκληρου του εγκεφάλου και όχι κάποιας συγκεκριμένης μοίρας του. Συγκεκριμένες όμως λειτουργίες, σχετιζόμενες με ειδικούς τύπους συμπεριφοράς, όπως οι συγκινήσεις, οι υποσυνείδητες κινητικές και αισθητικές παρορμήσεις, τα ενδογενή αισθήματα πόνου και ευχαρίστησης και η επιθετική συμπεριφορά, επιτελούνται κυρίως από ανατομολειτουργικά στοιχεία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τα τελευταία βρίσκονται στις κεντρικές περιοχές του εγκεφάλου και που όλα μαζί ονομάζονται μεταιχμιακό σύστημα (Καραπέτσας, 1992).
Στο κέντρο του μεταιχμιακού συστήματος βρίσκεται ο υποθάλαμος και γύρω απ΄ αυτόν τα άλλα υποφλοιώδη στοιχεία όπως ιππόκαμπος, οι αμυγδαλοειδείς πυρήνες, η πρεοπτική περιοχή, το διάφραγμα και η παραοσφρητική περιοχή, οι πρόσθιοι θαλαμικοί πυρήνες, ο επιθάλαμος και τα τμήματα των βασικών γαγγλίων (Καραπέτσας, 1992).
Συνεχίζεται…
ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ (Μέρος Πρώτο)
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΘΕΜΑ: ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ
ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ
ΤΣΙΡΩΝΗ ΜΑΡΙΑ
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
