Περισσότερο από ποτέ, όσοι βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» χρειάζονται να βλέπουν το έργο τους να αναγνωρίζεται και να εκτιμάται
Μια δύσκολη εποχή για τους ανθρώπους της πρώτης γραμμής
Η εργασία στον χώρο της Πυρόσβεσης και της Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας – είτε πρόκειται για επαγγελματίες είτε για εθελοντές – δεν ήταν ποτέ πιο απαιτητική.
Οι κλήσεις αυξάνονται συνεχώς, τα εκπαιδευτικά πρότυπα απαιτούν περισσότερες ώρες μακριά από την οικογένεια, ενώ τα κόστη προσωπικού, εξοπλισμού και οχημάτων αυξάνονται με ρυθμούς που ξεπερνούν τους διαθέσιμους προϋπολογισμούς.
Η επιβολή υπερωριών και η συνεχής απαίτηση «να κάνουμε περισσότερα με λιγότερα» οδηγεί αναπόφευκτα σε κόπωση και μειωμένο ηθικό.
Κι όμως, οι διασώστες και οι πυροσβέστες συνεχίζουν να ανταποκρίνονται σε κάθε βάρδια με πάθος και επαγγελματισμό που δύσκολα συναντά κανείς αλλού.
Πώς λοιπόν μπορούμε να ενισχύσουμε το ηθικό και να δείξουμε ότι αναγνωρίζουμε αυτή την αφοσίωση;
Μερικές φορές αρκεί ένα «μπράβο» — αλλά οι ηγέτες των υπηρεσιών οφείλουν να πάνε πιο πέρα και να δημιουργήσουν έναν μηχανισμό σταθερής και θεσμοθετημένης αναγνώρισης του έργου των ανθρώπων τους.
Γιορτάστε τους ανθρώπους σας
Οι περισσότεροι πρώτοι ανταποκριτές είναι εξαιρετικά ταπεινοί και σπάνια προβάλλουν το έργο τους.
Άλλοτε ενεργούν ηρωικά κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, άλλοτε δείχνουν ευστροφία και πρωτοβουλία που σώζει ζωές — ή ακόμα και τη γρήγορη και επιτυχή ανάνηψη ενός ασθενούς σε καρδιακή ανακοπή.
Όποια κι αν είναι η περίπτωση, οι πρώτοι ανταποκριτές βρίσκουν πάντα τον σωστό τρόπο να δράσουν.
Οι ηγέτες λοιπόν πρέπει να έχουν ένα οργανωμένο σχέδιο επιβράβευσης και αναγνώρισης.
Είτε πρόκειται για ηρωική πράξη, για άριστη παροχή πρώτων βοηθειών, για εξαιρετική διοικητική συμβολή ή για σημαντική προσφορά προς την κοινότητα — είναι ευθύνη των προϊσταμένων να φροντίζουν ώστε οι άνθρωποί τους να αναγνωρίζονται δημόσια.
Ακόμη κι αν οι ίδιοι οι διασώστες πουν «δεν χρειάζεται, κάνω απλώς τη δουλειά μου», είναι υποχρέωση της διοίκησης να τους δώσει την τιμή που αξίζουν.
Πώς να δημιουργήσετε ένα πρόγραμμα αναγνώρισης
Κάθε οργανισμός πρέπει να διαθέτει Κανονισμό Απονομής Διακρίσεων (Commendation Awards Policy), που να περιγράφει ξεκάθαρα τη διαδικασία τιμής και επιβράβευσης του προσωπικού.
Βήμα 1: Καθορίστε τη διαδικασία απονομής
Ποιος υποβάλλει υποψηφιότητες; Ξεκινούν από τον άμεσο προϊστάμενο και ανεβαίνουν στην ιεραρχία;
Η τελική απόφαση λαμβάνεται από τον διοικητή ή από επιτροπή;
Όποια διαδικασία κι αν επιλεγεί, πρέπει να υπάρχει αντικειμενικός και διαφανής έλεγχος ώστε να διασφαλίζεται η ακρίβεια και η δικαιοσύνη της αξιολόγησης.
Η σύσταση επιτροπής είναι συνήθως η καλύτερη πρακτική.
Βήμα 2: Δημιουργήστε επιτροπή βράβευσης
Ο επικεφαλής της υπηρεσίας ορίζει έναν πρόεδρο επιτροπής, ο οποίος με τη σειρά του συγκροτεί μια πολυμελή και αντιπροσωπευτική ομάδα — μελών μονίμων, εθελοντών, συνδικαλιστικών εκπροσώπων και πολιτών.
Οι υποθέσεις πρέπει να παρουσιάζονται ανώνυμα (χωρίς ονόματα) ώστε να αποφεύγεται κάθε πιθανότητα μεροληψίας και να αξιολογείται αποκλειστικά η πράξη που τιμάται.
Βήμα 3: Καθορίστε τα κριτήρια και τις κατηγορίες βράβευσης
Είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία: δεν μπορεί να βραβεύεται κάθε απλό περιστατικό, αλλά ούτε και να αγνοούνται αξιοσημείωτες πράξεις.
Ένα ενδεικτικό σύστημα έξι βαθμίδων θα μπορούσε να είναι:
-
Τάξη I – Χρυσό Μετάλλιο Ανδρείας
Για «εξαιρετικό προσωπικό κίνδυνο και υψηλότατο βαθμό κρίσης, ζήλου και ευστροφίας». -
Τάξη II – Αργυρό Μετάλλιο Ανδρείας
Για «μεγάλο (αλλά όχι ακραίο) προσωπικό κίνδυνο ή εξαιρετική κρίση και πρωτοβουλία». -
Τάξη III – Χάλκινο Μετάλλιο Ανδρείας
Για «ασυνήθιστο προσωπικό κίνδυνο ή πράξη ιδιαίτερης ευστροφίας και θάρρους». -
Τάξη IV – Έπαινος Τιμής (Certificate of Merit)
Για πράξεις ή ενέργειες που υπερβαίνουν τα συνήθη καθήκοντα και δείχνουν αξιοθαύμαστη κρίση ή ζήλο. -
Τάξη V – Επιστολή Επαίνου ή Αναγνώρισης
Για ενέργειες αξιόλογες αλλά μικρότερης βαρύτητας. -
Τάξη VI – Ομαδική Διάκριση (Unit Citation)
Για πληρώματα ή ομάδες που ενήργησαν συλλογικά με ανδρεία ή εξαιρετικό επαγγελματισμό.
Βήμα 4: Οργάνωση τελετών και κύκλου απονομών
Αποφασίστε κάθε πότε θα απονέμονται τα βραβεία — ετήσια, εξαμηνιαία, ανάλογα με τα περιστατικά.
Οι υψηλότερες διακρίσεις (Τάξεις I–III) μπορούν να απονέμονται σε ετήσια τελετή όλων των υπηρεσιών ασφαλείας και διάσωσης (Πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, Αστυνομία, Πολιτική Προστασία), ενώ οι υπόλοιπες μπορούν να δίνονται σε συναντήσεις ή ειδικές εκδηλώσεις της υπηρεσίας.
Προσοχή όμως: η υπερβολική συχνότητα μειώνει τη βαρύτητα της τιμής.
Δείξτε έμπρακτα την επιτυχία
Ακόμα κι αν τα μετάλλια δεν φοριούνται στην καθημερινή στολή, είναι σημαντικό να υπάρχει ενιαία και εμφανής σήμανση στις επίσημες στολές ή στις αναμνηστικές πλακέτες.
Τα βραβεία μπορούν να συνοδεύονται από κορδέλες ή αστέρια ανάλογα με τη βαθμίδα, καθώς και από πλακέτα ή μετάλλιο λαιμού για τις υψηλότερες κατηγορίες.
Σε υπηρεσίες χωρίς επίσημες στολές, η πλακέτα ή το μετάλλιο είναι μια όμορφη και ουσιαστική μορφή τιμής που μπορεί να εκτίθεται στο χώρο εργασίας ή στο σπίτι.
Το πιο ουσιαστικό «μπράβο»
Η δημόσια αναγνώριση του έργου των διασωστών και των πυροσβεστών ενισχύει το ηθικό, προάγει την ομαδικότητα και δημιουργεί πρότυπα συμπεριφοράς.
Αναδεικνύει αξίες όπως η τιμή, η προσφορά και το καθήκον — στοιχεία που αποτελούν τον πυρήνα της αποστολής κάθε υπηρεσίας έκτακτης ανάγκης.
Γράψτε λοιπόν την πολιτική σας, δημιουργήστε την επιτροπή, καθορίστε τα κριτήρια, οργανώστε τις τελετές και δείτε το χαμόγελο και την υπερηφάνεια στα πρόσωπα όσων τιμώνται.
Ακόμη κι αν δεν μπορείτε να δώσετε προαγωγές ή επιπλέον άδειες, η αναγνώριση είναι το ισχυρότερο κίνητρο — το πιο αληθινό «ευχαριστώ» σε όσους δίνουν κάθε μέρα τον καλύτερό τους εαυτό.
Πηγή: How to create a first responder recognition program
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
