Ξέρεις τη φράση: «Είναι σαν τροχαίο — δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω του!»
Καθώς κινείσαι στον αυτοκινητόδρομο με ρυθμό χελώνας, περνώντας με το ζόρι δίπλα από ένα μικρό τρακάρισμα στην άκρη του δρόμου, παρατηρείς ότι στην πραγματικότητα τίποτα δεν εμποδίζει την πορεία μπροστά. Κι όμως, όλοι, κι εσύ μαζί, επιβραδύνατε για να εκτιμήσετε τη ζημιά στην άκρη του δρόμου — προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση και πρόσφορο έδαφος για νέα ατυχήματα.
Τι είναι το rubbernecking; Και γιατί το κάνουμε;
Το rubbernecking, δηλαδή το γύρισμα του κεφαλιού για να έχεις καλύτερη θέα ενός ατυχήματος, είναι μία από τις βασικές αιτίες κυκλοφοριακής συμφόρησης. Έρευνα από το Journal of Transportation Technologies αναφέρει ότι «το rubbernecking είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης αντίδρασης στο περιβάλλον, όπως πινακίδες στον αυτοκινητόδρομο, τοπία, διαφημιστικές πινακίδες και κάθε είδους οπτικά “γλυκίσματα”.»
Ο Δρ. John Mayer, κλινικός ψυχολόγος στο Doctor on Demand, είπε στο NBC News ότι η θέα ενός τροχαίου ενεργοποιεί τα ένστικτα επιβίωσης και την αντίδραση «μάχης ή φυγής», γι’ αυτό και έλκεσαι από την καταστροφή.
«Μια καταστροφή εισέρχεται στην αντίληψή μας — είτε προέρχεται από ζωντανή πηγή, όπως το να περνάς δίπλα από ένα τροχαίο, είτε από μια αναφορά ειδήσεων για έναν τυφώνα, ένα αεροπορικό δυστύχημα ή οποιαδήποτε καταστροφή», εξηγεί στο NBC News. «Αυτά τα δεδομένα από το αντιληπτικό μας σύστημα στη συνέχεια διεγείρουν την αμυγδαλή (το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τα συναισθήματα, τις τακτικές επιβίωσης και τη μνήμη). Η αμυγδαλή στέλνει στη συνέχεια σήματα στις περιοχές του μετωπιαίου φλοιού που εμπλέκονται στην ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων. Έπειτα, ο εγκέφαλος αξιολογεί αν αυτά τα δεδομένα (η επίγνωση της καταστροφής) αποτελούν απειλή για σένα· έτσι εμπλέκεται η κρίση. Ως αποτέλεσμα, προκαλείται η αντίδραση “μάχης ή φυγής”.»
Περίμενε, αυτό ακούγεται φυσιολογικό. Γιατί είναι κακό το rubbernecking;
Παρόλο που ο εγκέφαλος (και ο αυχένας σου) έχουν μια φαινομενικά «φυσιολογική» αντίδραση, το να επιβραδύνεις σκόπιμα για να κοιτάξεις ένα ατύχημα είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Σκέψου το έτσι: αν πάρεις τα μάτια σου από τον δρόμο για πέντε δευτερόλεπτα κι οδηγείς με 55 μίλια/ώρα (περίπου 90 χλμ./ώρα), είναι σαν να διανύεις το μήκος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου με κλειστά μάτια!
Δεν πρέπει λοιπόν να αποτελεί έκπληξη ότι μελέτη της Ομάδας Διερεύνησης Τροχαίων του Transportation Safety Training Center στο Πανεπιστήμιο Virginia Commonwealth αποκάλυψε ότι το rubbernecking ήταν η κύρια αιτία τροχαίων συγκρούσεων. Πολλοί διασώστες το αναγνωρίζουν αυτό ως πρόβλημα και προσπαθούν να τοποθετούν φράγματα ανάμεσα στο σημείο του ατυχήματος και τον δρόμο, ώστε να αποτρέψουν άλλους οδηγούς από το να προκαλέσουν νέα ατυχήματα.
Τι μπορείς να κάνεις για να βοηθήσεις στη μείωση του προβλήματος;
Είναι απλό: κράτα τα μάτια σου στον δρόμο. Δεν μπορείς να αποσπαστείς από κάτι που δεν κοιτάς.
Πηγή: Can’t look away from a car crash? Here’s why (and how to stop)
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
