Του Brian M. Light – Προσαρμογή: Παναγιώτης Σπανός
Η βασική αρχή στην επείγουσα προνοσοκομειακή φροντίδα είναι απλή: να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για τον ασθενή μας. Και καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται και η “εργαλειοθήκη” του διασώστη εμπλουτίζεται, είναι εύκολο να ξεχάσουμε κάποιες βασικές πρακτικές – που όμως μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο.
Αναζητώντας Επιβίωση στην Καρδιακή Ανακοπή
Η επιτυχής ανάνηψη δεν εξαρτάται μόνο από την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ). Αν θέλουμε να βελτιώσουμε τα ποσοστά ROSC (Return of Spontaneous Circulation – Επιστροφή Αυθόρμητης Κυκλοφορίας), πρέπει να δούμε πέρα από τις θωρακικές συμπιέσεις.
Η καρδιακή παροχή εξαρτάται από την επαρκή φλεβική επιστροφή στο δεξιό τμήμα της καρδιάς – δηλαδή το λεγόμενο preload. Το πρόβλημα; Οι αυξημένες θωρακικές πιέσεις από τον θετικό αερισμό (bag-valve-mask, μηχανικός αερισμός κ.ά.) μειώνουν το preload και την καρδιακή παροχή.
Θετικός Αερισμός = Αυξημένη Πίεση = Μειωμένη Κυκλοφορία
Η φυσιολογική εισπνοή με αρνητική πίεση (περίπου -5 έως -8 cm H₂O) διευκολύνει την επιστροφή αίματος προς την καρδιά. Αντίθετα, η χορήγηση αέρα με θετική πίεση (15–30 cm H₂O) – όπως κατά τη διάρκεια της ΚΑΡΠΑ – επιβαρύνει την επιστροφή του αίματος από την κάτω κοίλη φλέβα και τελικά μειώνει την καρδιακή παροχή.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, όταν η πίεση ξεπεράσει τα 20 cm H₂O, ο αέρας συχνά καταλήγει στο στομάχι, προκαλώντας γαστρική διάταση. Το φουσκωμένο στομάχι πιέζει το διάφραγμα, αυξάνει ακόμα περισσότερο την ενδοθωρακική πίεση και μειώνει την αποτελεσματικότητα της ΚΑΡΠΑ.
Πώς Διαχειριζόμαστε τον Αερισμό Αποτελεσματικά;
Η λύση δεν είναι η απουσία αερισμού, αλλά ο σωστός αερισμός:
-
Χορηγούμε όγκο αναπνοής (tidal volume) βάσει του ιδανικού βάρους και όχι του πραγματικού. Συνήθως επαρκούν 4–8 ml/kg.
-
Αποφεύγουμε το «υπερ-αερισμό» (bagging too fast or too much).
-
Χρησιμοποιούμε PEEP με φειδώ και επιτρέπουμε πλήρη εκπνοή ανάμεσα στις αναπνοές.
-
Παρατηρούμε την κίνηση του θώρακα και χρησιμοποιούμε καπνογραφία και οξύμετρα, όταν είναι διαθέσιμα.
Η Λύση: Γαστρική Αποσυμπίεση με OG/NG Σωλήνα
Η γαστρική διάταση δεν είναι απλώς μία ενόχληση — μπορεί να επηρεάσει την πιθανότητα επιβίωσης. Μελέτη στην Ιαπωνία έδειξε αύξηση 3,7% στην ROSC όταν δεν υπήρχε γαστρική διάταση.
Στοιχεία από τη NEMSIS δείχνουν ότι σε περιστατικά ανακοπής, η χρήση ρινογαστρικού (NG) ή στοματογαστρικού (OG) σωλήνα για αποσυμπίεση συσχετίζεται με ποσοστά ROSC που ξεπερνούν το 42%, σε σύγκριση με 23% όταν δεν εφαρμόστηκε αποσυμπίεση.
Αν και οι αριθμοί αυτοί δεν αποδεικνύουν αιτιώδη σχέση, αναδεικνύουν μία απλή πρακτική που μπορεί να σώσει ζωές.
Γιατί Δεν Είναι Καθημερινή Πρακτική;
Παρότι η γαστρική αποσυμπίεση διδάσκεται σε προγράμματα διασωστών και παραϊατρικών, πολλά συστήματα προνοσοκομειακής φροντίδας δεν την έχουν εντάξει στη βασική τους πρακτική. Συνήθως αναμένουν ενημέρωση των επίσημων οδηγιών από οργανισμούς όπως η AHA. Όμως, η εμπειρία του πεδίου και τα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα: πρέπει να ενταχθεί άμεσα στην πρακτική των ομάδων ΚΑΡΠΑ.
Πότε Δεν Χρησιμοποιούμε NG/OG;
Οι αντενδείξεις είναι ελάχιστες και περιλαμβάνουν σοβαρές ανωμαλίες στον οισοφάγο ή πρόσφατες επεμβάσεις στο ρινοφαρυγγικό ή γαστρεντερικό σύστημα.
Συμπέρασμα
Η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση δεν είναι μόνο θέμα “συμπιέσεων” και “αναπνοών”. Είναι μια πολύπλευρη διαδικασία που απαιτεί προσοχή στη λεπτομέρεια, ιδιαίτερα όταν αυτές οι λεπτομέρειες μπορούν να διπλασιάσουν την πιθανότητα επιβίωσης.
Η γαστρική αποσυμπίεση είναι απλή, γρήγορη και ασφαλής. Ας την εντάξουμε στην πράξη μας. Γιατί κάθε δευτερόλεπτο μετρά — και κάθε σωστό βήμα φέρνει τον ασθενή ένα βήμα πιο κοντά στη ζωή.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
- Caroline, Nancy, and American Academy of Orthopaedic Surgeons. Nancy Caroline’s Emergency Care in the Streets (9th ed.). Jones & Bartlett Learning, 2022.
- “What Is NEMSIS.” National EMS Information System (NEMSIS). Accessed March 2025. nemsis.org/what-is-nemsis/.
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
