Ένα από τα ελκυστικά στοιχεία της περιπέτειας στην ύπαιθρο είναι ότι μπορείτε να αποσυνδεθείτε και να απολαύσετε ήσυχες στιγμές μακριά από την πόλη. Επειδή αυτό σημαίνει επίσης ότι βρίσκεστε πιο μακριά από τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και τις κλινικές επείγουσας περίθαλψης, είναι σημαντικό να γνωρίζετε καλά τις πρώτες βοήθειες στην άγρια φύση. Σκεφτείτε το ως την ευκαιρία σας να γίνετε πιο ικανοί και αυτάρκεις.
Η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών στην ύπαιθρο είναι ήσσονος σημασίας και εύκολα αντιμετωπίσιμα. Όταν παρέχετε βοήθεια στην άγρια φύση, τις περισσότερες φορές ο στόχος σας είναι να αποτρέψετε την επιδείνωση μιας κατάστασης, ώστε να μπορέσετε να συνεχίσετε την περιπέτειά σας. Τούτου λεχθέντος, είναι σημαντικό να είστε προετοιμασμένοι για κάθε κατάσταση.
Το πρώτο πράγμα που μαθαίνετε σε ένα μάθημα πρώτων βοηθειών στην άγρια φύση είναι πώς να αξιολογείτε έναν ασθενή, το οποίο περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα:
Ασφάλεια της σκηνής
Προσδιορίστε τις απειλές για τη ζωή
Κάντε μια εστιασμένη εξέταση: έλεγχος από την κορυφή ως τα νύχια, ζωτικά σημεία και ιστορικό ασθενούς
Καταρτίστε έναν κατάλογο προβλημάτων και ένα σχέδιο φροντίδας, το οποίο περιλαμβάνει μια απόφαση εκκένωσης.
Αντιμετωπίστε τον ασθενή, παρέχοντας τόσο ιατρική όσο και συναισθηματική υποστήριξη.
Παρακολούθηση της κατάστασης του ασθενούς
Θυμηθείτε: Η ασφάλεια είναι δική σας ευθύνη. Κανένα άρθρο ή βίντεο δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις συμβουλές ενός γιατρού, ούτε τις επαγγελματικές οδηγίες και την εμπειρία. Βεβαιωθείτε ότι έχετε εξασκηθεί στις σωστές τεχνικές και στις απαιτήσεις ασφαλείας προτού παράσχετε τις πρώτες βοήθειες.
Πρώτες βοήθειες στην άγρια φύση έναντι των πρώτων βοηθειών στην πόλη
Αν έχετε ήδη κάποια γενική εκπαίδευση στις πρώτες βοήθειες, αξίζει να σημειώσετε πώς μπορεί να διαφέρουν οι πρώτες βοήθειες στην άγρια φύση.
Υπάρχουν τέσσερις πρωταρχικοί παράγοντες:
Χρόνος: Είναι μακρύς ο δρόμος για το ιατρείο και το προσωπικό έρευνας και διάσωσης απλά δεν μπορεί να ανταποκριθεί τόσο γρήγορα όσο όταν καλούμε το 112 στην πόλη. Στην ύπαιθρο μπορεί να περάσουν ώρες ή ημέρες μέχρι ο ασθενής σας να λάβει επαγγελματική φροντίδα, οπότε πρέπει να είστε έτοιμοι να παράσχετε επείγουσα βοήθεια και να φροντίσετε το άτομο αυτό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Περιβάλλον: Μπορεί να αντιμετωπίσετε ακραίες καιρικές συνθήκες και διαφορετικούς τύπους φυσικών κινδύνων από ό,τι θα αντιμετωπίζατε στην πόλη.
Πόροι: Όταν παρέχετε βοήθεια στην ύπαιθρο, περιορίζεστε σε ό,τι υπάρχει στο σακίδιό σας και σε ό,τι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε από το περιβάλλον σας. Ένα καλό μάθημα ιατρικής στην άγρια φύση θα πρέπει να καλύπτει το τι πρέπει να έχετε μαζί σας στο κουτί πρώτων βοηθειών.
Επικοινωνία: Ακόμη και με την επέκταση της κάλυψης των κινητών τηλεφώνων, η δυνατότητά σας να καλέσετε βοήθεια από την ορεινή περιοχή είναι περιορισμένη- αυτό σημαίνει ότι η παροχή φροντίδας από εσάς μπορεί να είναι η μόνη επιλογή του ασθενούς.
Προετοιμασία για την παροχή πρώτων βοηθειών στην άγρια φύση
Ας πούμε ότι κάνετε πεζοπορία και συναντάτε κάποιον που αιμορραγεί και είναι αναίσθητος. Το πρώτο σας ένστικτο μπορεί να είναι να τρέξετε προς το μέρος του για να του προσφέρετε βοήθεια. Ωστόσο, πρέπει να διασφαλίσετε ότι δεν θα γίνετε και εσείς ο ίδιος θύμα και ότι κατανοείτε την κατάσταση πριν σπεύσετε να ξεκινήσετε τη θεραπεία.
Γι’ αυτό πρέπει να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα πριν κάνετε οτιδήποτε άλλο:
Καθορίστε αν η περιοχή είναι ασφαλής: Βεβαιωθείτε ότι δεν επίκειται περαιτέρω βλάβη – τόσο για τον ασθενή όσο και για τους ανταποκριτές. Εάν, για παράδειγμα, ο τραυματισμός προκλήθηκε από κατολίσθηση βράχων, ίσως χρειαστεί να μετακινήσετε τον ασθενή εκτός της διαδρομής εξαιτίας της πιθανότητας πρόσθετης πτώσης βράχων.
Προσδιορίστε τον μηχανισμό τραυματισμού. Κοιτάξτε γύρω σας για να προσδιορίσετε τι μπορεί να προκάλεσε το ατύχημα ή τον τραυματισμό. Αυτό παρέχει ενδείξεις για το είδος των τραυματισμών που μπορεί να υπάρχουν.
Σχηματίστε μια γενική εντύπωση για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Εάν ο ασθενής έχει τραυματιστεί, πόσο έχει τραυματιστεί; Εάν το άτομο είναι άρρωστο, πόσο άρρωστο;
Προσδιορίστε τον αριθμό των ασθενών. Μην υποθέτετε ότι το πιο εμφανώς τραυματισμένο άτομο είναι το μόνο που χρειάζεται αξιολόγηση και φροντίδα.
Προστατέψτε τον εαυτό σας: Η συνετή πρακτική των φροντιστών είναι να υποθέτουν ότι όλοι οι άνθρωποι είναι μολυσματικοί. Φορέστε γάντια και μάσκα και πλύνετε καλά τα χέρια σας πριν και μετά την επαφή με τον ασθενή.
Πρώτες βοήθειες στην άγρια φύση: Αρχική αξιολόγηση ασθενούς
Μόλις διαπιστώσετε ότι είναι ασφαλές να αρχίσετε να περιποιείστε τον ασθενή σας, οι επόμενες ενέργειές σας θα πρέπει να είναι να εντοπίσετε τυχόν άμεσες απειλές για τη ζωή του ασθενούς.
Πριν ξεκινήσετε μια προκαταρκτική εξέταση για την απειλή της ζωής, ξεκινήστε με δύο γρήγορα βήματα:
Λάβετε τη συγκατάθεση για τη θεραπεία (εάν το άτομο έχει τις αισθήσεις του). Ρωτήστε το άτομο αν μπορείτε να βοηθήσετε. Εάν η απάντηση είναι “ναι”, τότε ρωτήστε το όνομά του, τα συμπτώματά του και τι συνέβη.
Διαπιστώστε την ανταπόκριση. Προσπαθήστε να ξυπνήσετε τον ασθενή εάν δεν ανταποκρίνεται. (Εάν υπάρχει πιθανότητα τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης, πρέπει επίσης να τοποθετήσετε προσεκτικά τα χέρια σας σε κάθε πλευρά του κεφαλιού του ατόμου και να κρατήσετε τον ασθενή ακίνητο).
Στη συνέχεια, θα ξεκινήσετε την εξέταση για την απειλή ζωής, χρησιμοποιώντας τον μνημονικό κώδικα “ABCDE” για να σας βοηθήσει να θυμάστε τα βήματα:
1. Έλεγχος αεραγωγών: Κοιτάξτε στο στόμα και ελέγξτε τον αεραγωγό για εμπόδια.
2. Έλεγχος αναπνοής: Κοιτάξτε προσεκτικά το θώρακα, ακούστε και αισθανθείτε για σημάδια αναπνοής.
3. Έλεγχος κυκλοφορίας: Ελέγξτε για σφυγμό και για μεγάλες πληγές που αιμορραγούν.
4. Απόφαση για την προστασία ή όχι της σπονδυλικής στήλης: Εάν δεν μπορείτε να αποκλείσετε τον τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης, συνεχίστε να την προστατεύετε.
5. Έκθεση τραυματισμών: Χωρίς να μετακινήσετε τον ασθενή, αφαιρέστε τα ρούχα που καλύπτουν τους σοβαρούς τραυματισμούς, ώστε να μπορέσετε να τους αξιολογήσετε και να τους θεραπεύσετε πλήρως.
Το αν θα ελέγξετε πρώτα για σοβαρή αιμορραγία (C) ή για αναπνευστικά προβλήματα (A και B) εξαρτάται από την αρχική σας κρίση στη σκηνή. Εάν υποψιάζεστε ότι υπάρχει σοβαρό τραύμα, ελέγξτε και σταθεροποιήστε το πρώτα.
Αντιμετωπίστε τυχόν άμεσες απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις που διαπιστώνονται κατά την εξέταση ABCDE. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν την αφαίρεση των εμποδίων στους αεραγωγούς, την εκτέλεση καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης ή την εφαρμογή άμεσης πίεσης σε μεγάλη αιμορραγία. Μόλις ο ασθενής απομακρυνθεί από τον αρχικό κίνδυνο, μπορείτε να ξεκινήσετε μια πιο ενδελεχή εξέταση.
Πρώτες βοήθειες στην άγρια φύση: Δευτερογενής Αξιολόγηση Ασθενών
Αφού κάνετε την αρχική αξιολόγηση του ασθενούς, θα συλλέξετε πληροφορίες για να καταρτίσετε το σχέδιο θεραπείας σας, να ενημερώσετε για την απόφασή σας για εκκένωση και να τις διαβιβάσετε στους επαγγελματίες υγείας που θα φροντίσουν αργότερα τον ασθενή. Μπορεί επίσης να επιλέξετε να μεταφέρετε τον ασθενή σε μια πιο σταθερή, πιο προστατευμένη τοποθεσία.
Οι διαδικασίες που ακολουθούν αναδεικνύουν τα βασικά στάδια της δευτεροβάθμιας εξέτασης.
Ένα μάθημα πρώτων βοηθειών στην άγρια φύση θα σας καθοδηγήσει στη διαδικασία που περιλαμβάνει κάθε διαδικασία:
Κάντε μια εξέταση από την κορυφή ως τα νύχια: Ξεκινήστε εξασφαλίζοντας ότι τα χέρια σας είναι καθαρά, ζεστά και με γάντια. Στη συνέχεια, εξηγήστε στον ασθενή τι κάνετε: εξετάζετε μεθοδικά όλες τις περιοχές του σώματος αναζητώντας ενδείξεις για πιθανούς τραυματισμούς ή ασθένειες.
Η ανάλυσή σας περιλαμβάνει διάφορες μεθόδους ανίχνευσης:
Ψάξτε: για αίμα και άλλα σωματικά υγρά, αποχρωματισμό ή ασυνήθιστα σχήματα
Ακούστε: για θορύβους από τους αεραγωγούς ή ασυνήθιστους ήχους κατά την κίνηση των αρθρώσεων
Αισθανθείτε: για πληγές, παραμορφώσεις και απροσδόκητη σκληρότητα, απαλότητα ή τρυφερότητα
Μυρίστε: για ασυνήθιστες οσμές
Ρωτήστε: αν κάτι πονάει ή αν το αισθάνεστε περίεργο ή μουδιασμένο
Ελέγξτε τα ζωτικά σημεία: Ελέγξτε την ώρα και σημειώστε όλα τα ζωτικά σημεία. Μια χρήσιμη συμβουλή είναι να τα γράψετε σε μια ταινία και να την τοποθετήσετε στο πόδι του ασθενούς, ώστε οι πληροφορίες να ταξιδέψουν μαζί του όταν φτάσει πρόσθετη βοήθεια.
Ακολουθούν τα στοιχεία για τα οποία θα κρατήσετε σημειώσεις:
Επίπεδο ανταπόκρισης: Είναι ο ασθενής ξύπνιος και προσανατολισμένος; Είναι ξύπνιος και αποπροσανατολισμένος; Ή μήπως ο ασθενής σας είναι αναίσθητος ή δεν ανταποκρίνεται;
Καρδιακός ρυθμός: Χρησιμοποιώντας τον καρδιακό σφυγμό, ελέγξτε τον αριθμό των παλμών ανά λεπτό και σημειώστε αν ο σφυγμός είναι ισχυρός ή ασθενής, κανονικός ή ακανόνιστος.
Αναπνευστικός ρυθμός: Ελέγξτε τον αριθμό των αναπνοών του ασθενούς ανά λεπτό και σημειώστε αν η αναπνοή είναι εύκολη ή δύσκολη.
Σημεία του δέρματος: Κοιτάξτε το χρώμα του δέρματος, τη θερμοκρασία και την υγρασία. Το εσωτερικό χείλος του κάτω ματιού ή το εσωτερικό του κάτω χείλους είναι καλά σημεία για να ελέγξετε το χρώμα. Είναι ροζ ή χλωμό; Είναι το υπόλοιπο δέρμα του ζεστό και ξηρό σε αντίθεση με το δροσερό και υγρό; Εάν είναι δυνατόν, καταγράψτε επίσης τη θερμοκρασία του ασθενούς με θερμόμετρο.
Λάβετε ένα ιστορικό ασθενούς: Κάντε ερωτήσεις για να μάθετε πολύτιμες πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν στην αξιολόγηση και τη θεραπεία σας. Για παράδειγμα, μπορεί να διαπιστώσετε ότι ο ασθενής σας παρέλειψε να πάρει σημαντικά φάρμακα ή δεν ήπιε αρκετό νερό μια ζεστή μέρα.
Για να καλύψετε τα σημαντικά θέματα, ρωτήστε για τα εξής:
Κύριο παράπονο: Κάντε τις ακόλουθες ερωτήσεις: Ποια είναι η σημαντικότερη ανησυχία σας; Πότε ξεκίνησε; Τι το κάνει χειρότερο ή καλύτερο; Πού εντοπίζεται; Πόσο σοβαρή είναι;
Πόσο χρονών είναι;
Συμπτώματα: Ρωτήστε αν ο ασθενής μπορεί να δώσει πρόσθετες λεπτομέρειες σχετικά με το κύριο παράπονο ή αν έχει άλλες παθήσεις ή ανησυχίες.
Αλλεργίες: Υπάρχουν σοβαρές; (Τα τρόφιμα και τα φάρμακα είναι συνηθισμένες – ρωτήστε επίσης για τις μέλισσες.) Ποιες είναι οι αντιδράσεις του ασθενούς στις αλλεργίες του;
Φάρμακα: Λάβετε όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες τόσο για τα συνταγογραφούμενα όσο και για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Σχετικό ιατρικό ιστορικό: Μάθετε αν έχουν οποιεσδήποτε ιατρικές παθήσεις που απαιτούν την επίσκεψη σε γιατρό για θεραπεία.
Τελευταία πρόσληψη υγρών/τροφίμων, τελευταία έξοδος ούρων/εντέρου: Πριν από πόσο καιρό και πόσο;
Γεγονότα: Ρωτήστε αν γνωρίζουν τι προκάλεσε το συμβάν και για λεπτομέρειες που οδήγησαν σε αυτό.
Πρώτες βοήθειες στην άγρια φύση: Διαμορφώνοντας ένα σχέδιο θεραπείας
Εξετάστε όλες τις πληροφορίες που συγκεντρώσατε και καταρτίστε ένα σχέδιο θεραπείας, συμπεριλαμβανομένων των αναμενόμενων προβλημάτων. Στη συνέχεια, ακολουθήστε το σχέδιό σας, ενώ παρακολουθείτε στενά την υγεία του ασθενούς και εξασφαλίζετε ότι είναι όσο το δυνατόν πιο άνετα.
Αντιμετώπιση ιατρικών προβλημάτων: Ανάλογα με τον τύπο του ιατρικού ζητήματος και τη σοβαρότητα του προβλήματος, μπορεί να είστε σε θέση να θεραπεύσετε τον ασθενή σας και να συνεχίσετε και οι δύο τις περιπέτειές σας στην άγρια φύση.
Η παρακολούθηση ενός μαθήματος Πρώτων Βοηθειών στην άγρια φύση θα σας βοηθήσει να μάθετε για μια ποικιλία ιατρικών ζητημάτων και τι πρέπει να κάνετε για αυτά, όπως
Τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης και του κεφαλιού
Σοκ
Πληγές και λοιμώξεις, εγκαύματα και φουσκάλες
Τραυματισμοί οστών και μαλακών μορίων
Θερμική εξάντληση και θερμοπληξία
Υποθερμία και κρυοπαγήματα
Ασθένεια από υψόμετρο
Τραυματισμοί που σχετίζονται με κεραυνούς
Αλλεργικές αντιδράσεις (συμπεριλαμβανομένων φιδιών, σκορπιών και εντόμων)
Πόνος στο στήθος, δύσπνοια, μεταβολή της διανοητικής κατάστασης
Λήψη απόφασης εκκένωσης: Κάθε φορά που μια κατάσταση είναι σοβαρή, πρέπει να αποφασίσετε αν θα εκκενώσετε και με ποιο μέσο: με ελικόπτερο, με μεταφορά από διασώστες ή με εσάς και τον ασθενή να βγείτε με τα πόδια με δική σας δύναμη. Αυτή είναι μια πολύπλοκη απόφαση που βασίζεται, μεταξύ άλλων, σε συγκεκριμένα συμπτώματα, στο πώς τα πάει ο ασθενής, στη διαθεσιμότητα των μέσων διάσωσης και στην απόσταση της τοποθεσίας σας.
Συμβουλές πρώτων βοηθειών στην άγρια φύση
Εάν είναι δυνατόν, βάλτε κάποιον του ίδιου φύλου να κάνει την εξέταση από την κορυφή ως τα νύχια.
Βάλτε κάποιον να βοηθήσει τον εξεταστή καταγράφοντας τις παρατηρήσεις και τα ζωτικά σημεία
Αναθέστε άλλα καθήκοντα, όπως το βράσιμο νερού για τα ποτά ή το στήσιμο του καταυλισμού, ώστε ο ασθενής να αισθάνεται ότι η φροντίδα είναι ομαλή και όλοι οι διασώστες έχουν ρόλο
Προσπαθήστε να διατηρείτε τον ασθενή καθαρό, ζεστό και άνετο ανά πάσα στιγμή. Εάν περιμένετε να φτάσει βοήθεια, πράγματα όπως το καταφύγιο, η διατροφή και η γενική νοσηλευτική φροντίδα θα είναι βασικά για τη διατήρηση της ευεξίας του ασθενούς.
Τα υγρά είναι πιο σημαντικά από το φαγητό – αποφύγετε τα καφεϊνούχα και ζαχαρούχα ποτά
Προσφέρετε συναισθηματική υποστήριξη και ενσυναίσθηση
Ενημερώστε τον ασθενή για όλες τις πτυχές της φροντίδας και εμπλέξτε τον στις αποφάσεις εκκένωσης
Επανεφοδιάστε ή/και συμπληρώστε το κουτί πρώτων βοηθειών πριν από κάθε ταξίδι (σκεφτείτε, μεταξύ άλλων, ένα μεγαλύτερο σωληνάριο αντιβιοτικής αλοιφής ή περισσότερα υλικά επιδέσμων)
Πηγή: https://www.rei.com/learn/expert-advice/wilderness-first-aid-basics.html
Παναγιώτης Σπανός
Διασώστης – Πλήρωμα Ασθενοφόρου
Πρόεδρος Διασωστών Ρόδου
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
