Της Rebecca Charczenko, PMD, FP-C, NR-P
Εισαγωγή
Η πορεία μου ως διασώστρια με οδήγησε εκεί που πάντα ονειρευόμουν: να γίνω ιπτάμενη παραϊατρικός. Από τα 16 μου χρόνια, κάθε βήμα – κάθε σεμινάριο, κάθε εκπαίδευση, κάθε πιστοποίηση – ήταν στρατηγικά σχεδιασμένο για να φτάσω σε αυτόν τον στόχο.
Κι όμως, η πραγματικότητα ήταν πολύ πιο σκληρή απ’ ό,τι περίμενα. Δεν με υποδέχτηκαν με καθοδήγηση και στήριξη, αλλά με καχυποψία, κριτική και μια κουλτούρα «βουλιάζεις ή κολυμπάς».
Αυτό το άρθρο δεν είναι μόνο προσωπική εμπειρία· είναι ένας καθρέφτης για την κουλτούρα που συναντάμε και στην Ελλάδα, στο ΕΚΑΒ, στα Σώματα Ασφαλείας, στις εθελοντικές ομάδες.
Η Τοξική Νοοτροπία του «Βουλιάζεις ή Κολυμπάς»
-
Νεοεισερχόμενοι αντιμετωπίζονται με απαξίωση, ειρωνεία ή ακόμα και «μπούλινγκ».
-
Κριτική γίνεται με βάση προτιμήσεις («εγώ έτσι το κάνω, άρα αυτός είναι ο σωστός τρόπος») και όχι με βάση πρωτόκολλα και επιστημονικά δεδομένα.
-
Η υπερβολική αυστηρότητα δεν εκπαιδεύει – τραυματίζει ψυχολογικά και οδηγεί σε απώλεια καλών επαγγελματιών.
Αυτή η νοοτροπία έχει συνέπειες:
-
Νέοι διασώστες αποθαρρύνονται και εγκαταλείπουν.
-
Δημιουργείται κλίμα φόβου αντί συνεργασίας.
-
Ο ασθενής τελικά χάνει, γιατί το πλήρωμα δεν λειτουργεί ως ομάδα.
Γιατί Συμβαίνει Αυτό;
-
Φόβος αλλαγής: «Έτσι τα βρήκαμε, έτσι θα συνεχίσουμε».
-
Αίσθημα ανωτερότητας: Άτομα με πολλά χρόνια υπηρεσίας θεωρούν ότι μόνο η δική τους εμπειρία μετράει.
-
Έλλειψη επίβλεψης: Όταν η διοίκηση αφήνει το προσωπικό «να αυτορυθμιστεί», συχνά κυριαρχούν οι πιο δυνατές (και όχι πάντα σωστές) φωνές.
Ο Ρόλος της Διοίκησης και των Εκπαιδευτών
Η καλλιέργεια κουλτούρας ξεκινά από την κορυφή.
-
Παρουσία: Οι υπεύθυνοι βάσεων ή σταθμών πρέπει να είναι παρόντες στις βάρδιες, να ακούν και να παρατηρούν.
-
Επιλογή σωστών εκπαιδευτών/προεκπαιδευτών: Δεν αρκεί η εμπειρία. Χρειάζεται ικανότητα διδασκαλίας, υπομονή και ενσυναίσθηση.
-
Προσαρμογή στο στυλ μάθησης κάθε νέου διασώστη. Δεν μαθαίνουν όλοι με τον ίδιο τρόπο.
Ο Ρόλος του Νεοεισερχόμενου
Αν μπαίνεις σε έναν δύσκολο χώρο, τι μπορείς να κάνεις;
-
Ταπεινότητα – Να ακούς, να παραδέχεσαι λάθη, να μαθαίνεις.
-
Αυτογνωσία – Να αναγνωρίζεις πότε οι αντιδράσεις σου οφείλονται σε άγχος και πότε σε πραγματική αδικία.
-
Ευθύνη – Να αναλαμβάνεις τα λάθη σου και να βελτιώνεσαι.
-
Αναζήτηση βοήθειας – Αν το κλίμα είναι τοξικό, μίλα στη διοίκηση ή σε έμπιστους συναδέλφους.
Ο Ρόλος του Συναδέλφου
-
Μην αδιαφορείς όταν βλέπεις κάποιον να δέχεται πίεση ή προσβολές.
-
Στήριξε τον νεότερο: Ένας καλός λόγος, μια μικρή καθοδήγηση μπορεί να σώσει καριέρες.
-
Μην γίνεσαι μέρος του προβλήματος: Η τοξικότητα είναι κολλητική. Αν βλέπεις ότι παρασύρεσαι, πάρε απόσταση.
Πώς Αλλάζει η Κουλτούρα
Η αλλαγή δεν γίνεται με διατάγματα, αλλά με παράδειγμα:
-
Να είσαι ο συνάδελφος που θα ήθελες να έχεις όταν ξεκινούσες.
-
Να γίνεις μέντορας αντί για κριτής.
-
Να δίνεις εποικοδομητική ανατροφοδότηση, όχι να «γκρεμίζεις».
-
Να είσαι εκεί στις δύσκολες στιγμές, όχι μόνο στις επιτυχίες.
Όπως είπε κάποτε ένας σοφός άνθρωπος:
«Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο».
Συμπέρασμα
Η κουλτούρα στην Επείγουσα Προνοσοκομειακή Φροντίδα, στο ΕΚΑΒ, στα πυροσβεστικά και διασωστικά σώματα δεν αλλάζει μόνη της. Χρειάζεται συνειδητή προσπάθεια από όλους.
Αν μάθουμε να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο, να διδασκόμαστε αντί να κρίνουμε και να είμαστε άνθρωποι πριν γίνουμε επαγγελματίες, τότε μπορούμε να αλλάξουμε το μέλλον της υπηρεσίας μας.
Κι αυτό είναι ό,τι ξέρω μέχρι σήμερα.
Πηγή: All I Know So Far: A Look into the Culture of Public Service
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
