Πρόσφατα, είχαμε την ευκαιρία να διδάξουμε ένα μάθημα Industrial Emergency Medical Responder (IEMR) σε μια υψηλών επιδόσεων ομάδα ανταπόκρισης σε μια μεγάλη βιομηχανική εγκατάσταση. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος, ένα ερώτημα προέκυπτε ξανά και ξανά, με διάφορες μορφές:
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον ασθενή επί τόπου ή να τον προετοιμάσουμε για διακομιδή;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που έχω απαντήσει επί χρόνια σε νέους EMT και παραϊατρικούς. Και ενώ φαίνεται απλό με την πρώτη ματιά, δεν υπάρχει μια απάντηση που να ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, η καλύτερη απάντηση εξαρτάται από την εκάστοτε κατάσταση — και, ακόμη πιο σημαντικό, από τις πληροφορίες που δίνουμε στους διασώστες ώστε να λάβουν τη σωστή απόφαση μέσα στη θερμότητα της στιγμής.
Το δίλημμα: Stay and Play vs. Load and Go
Στην επείγουσα προνοσοκομειακή φροντίδα, η κινητικότητα είναι η ειδικότητά μας. Μπορούμε να μεταφέρουμε στο σημείο τα κρίσιμα πρώτα 30 λεπτά φροντίδας επείγοντος. Όμως αυτό θέτει τους παρόχους σε μια δύσκολη θέση:
Μένουμε και παρέχουμε άμεση φροντίδα επιτόπου ή φορτώνουμε και φεύγουμε, τρέχοντας στο νοσοκομείο για περαιτέρω αντιμετώπιση;
Η απάντηση συχνά καταλήγει σε ένα απλό ερώτημα που διδάσκω σε όλους τους νέους EMT και παραϊατρικούς:
Ποιο είναι το επόμενο βήμα στη φροντίδα του ασθενούς;
Αν μπορούν να το καταλάβουν αυτό, βρίσκονται ήδη στον δρόμο για να λάβουν τη σωστή απόφαση για θεραπεία και διακομιδή.
Η πρόκληση είναι ότι πολλοί διασώστες παγιδεύονται στο δικό τους κομμάτι της διαδικασίας και ξεχνούν να σκεφτούν τι έπεται. Είναι εύκολο να εστιάσουμε σε αυτό που μπορούμε να κάνουμε τη δεδομένη στιγμή, χωρίς να σκεφτούμε τι θα συμβεί όταν ο ασθενής φύγει από τη δική μας φροντίδα. Και για όσους αντιμετωπίζουν κρίσιμους ασθενείς, υπάρχει πάντα η πίεση να κινηθούν γρήγορα — η καθυστέρηση στη διακομιδή κάνει πολλούς διασώστες να αγχώνονται. Όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις, η ανταλλαγή της άμεσης διακομιδής με την άμεση θεραπεία μπορεί να οδηγήσει στα καλύτερα αποτελέσματα για τον ασθενή.
Η ευρύτερη εικόνα
Η απόφαση αν θα μείνουμε στη σκηνή ή θα φύγουμε άμεσα απαιτεί μια ευρύτερη κατανόηση της φροντίδας του ασθενούς, που ξεπερνά τη διάσωση και τη διακομιδή. Οι διασώστες πρέπει να θυμούνται ότι η φροντίδα του ασθενούς δεν τελειώνει όταν τον παραδίδουμε — συνεχίζεται μέχρι και την ανάρρωσή του.
Για να πάρουμε πραγματικά τεκμηριωμένες αποφάσεις για διακομιδή, δεν αρκεί να γνωρίζουμε τον δικό μας ρόλο στη διαδικασία. Χρειάζεται και μια βασική κατανόηση του τι ακολουθεί στη φροντίδα του ασθενούς. Η εκπαίδευση και τα πρωτόκολλα συχνά επικεντρώνονται μόνο στο δικό μας κομμάτι, αλλά μια βαθύτερη γνώση του επόμενου βήματος μπορεί να είναι κρίσιμη για τη σωστή απόφαση.
Το επόμενο βήμα στη φροντίδα: Γιατί έχει σημασία
Η κατανόηση του τι ακολουθεί στη φροντίδα βοηθά τους διασώστες να λαμβάνουν αποφάσεις που εξυπηρετούν πραγματικά το συμφέρον του ασθενούς. Ας δούμε μερικά παραδείγματα από την οπτική ενός παραϊατρικού:
Καρδιακή ανακοπή: Μείνετε επί τόπου για καλύτερα αποτελέσματα
Η καρδιακή ανακοπή συχνά θεωρείται σενάριο “load and go”. Αλλά στην πραγματικότητα, η παραμονή στη σκηνή και η παροχή φροντίδας εκεί μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα. Αν ρωτήσουμε «ποιο είναι το επόμενο βήμα στη φροντίδα;», η απάντηση είναι ξεκάθαρη: Advanced Cardiac Life Support (ACLS) — εξοπλισμός και τεχνογνωσία που βρίσκονται σε ένα ALS ασθενοφόρο, όπως φάρμακα, εργαλεία αεραγωγού και καρδιακή παρακολούθηση.
Και εδώ είναι το κρίσιμο σημείο: οι θεραπείες ACLS είναι εξαιρετικά ευαίσθητες στον χρόνο. Η καθυστέρησή τους λόγω συσκευασίας και διακομιδής μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητά τους. Η εξαιρετική BLS φροντίδα μπορεί να «επιβραδύνει το ρολόι», αλλά δεν το σταματά. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε καρδιακή ανακοπή, για παράδειγμα, χάνουν την αποτελεσματικότητά τους μετά από μόλις 15–20 λεπτά άπνοιας. Κάποια δεδομένα δείχνουν ότι μετά τα 20 λεπτά μπορεί και να βλάψουν τον ασθενή. Ακόμη και η ηλεκτρική θεραπεία γίνεται λιγότερο αποτελεσματική όσο περνά ο χρόνος. Άρα, με αυτή τη γνώση, είναι σαφές ότι ο ασθενής μπορεί να ωφεληθεί περισσότερο αν παραμείνει επιτόπου για άμεση θεραπεία αντί να μεταφερθεί βιαστικά στο νοσοκομείο.
Φροντίδα εγκεφαλικού: Ο δρόμος προς την αξονική τομογραφία
Ας δούμε και το εγκεφαλικό ως παράδειγμα. Όταν ένας παραϊατρικός υποπτεύεται εγκεφαλικό, το επόμενο βήμα είναι προφανές: χρειάζεται αξονική τομογραφία (CT) σε κέντρο εγκεφαλικών επεισοδίων. Όμως αυτό δεν σημαίνει μεταφορά στο πλησιέστερο νοσοκομείο με CT. Ο στόχος είναι η διακομιδή στη μονάδα που μπορεί να προσφέρει την πιο αποτελεσματική φροντίδα.
Εδώ είναι κρίσιμο να αναγνωρίσουμε ότι ο ρόλος του παραϊατρικού είναι κυρίως υποστηρικτικός. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε συμπτώματα — όπως υποστήριξη αναπνοής ή ρύθμιση πίεσης — αλλά δεν μπορούμε να αναστρέψουμε το εγκεφαλικό. Η καλύτερη επιλογή είναι να φτάσει ο ασθενής εγκαίρως στο κέντρο που θα του παρέχει οριστική φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης της αξονικής τομογραφίας που θα δείξει τον τύπο του εγκεφαλικού (αιμορραγικό, απόφραξη μεγάλου αγγείου, απόφραξη μικρού αγγείου). Εκτός από τη διασφάλιση ABC, κάθε καθυστέρηση στη διακομιδή είναι επιζήμια.
Το μοντέλο λήψης αποφάσεων: Μια απλή προσέγγιση
Και τα δύο παραδείγματα τονίζουν τη σημασία του να σκεφτόμαστε το επόμενο βήμα στη φροντίδα όταν παίρνουμε αποφάσεις στο πεδίο. Η επιλογή «stay and play» ή «load and go» δεν έχει να κάνει με το να κάνουμε Χ ή Ψ σε κάθε ασθενή, κάθε φορά. Έχει να κάνει με την κατανόηση του τι ακολουθεί μετά τον δικό μας ρόλο — και τη διασφάλιση ότι ο ασθενής είναι έτοιμος για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Οι ηγέτες ομάδων ανταπόκρισης θα πρέπει να ενθαρρύνουν την εκπαίδευση που υπερβαίνει τη βασική πιστοποίηση. Είναι σημαντικό να αναπτυχθούν πρωτόκολλα που βοηθούν τους διασώστες να καθορίζουν αν ο ασθενής χρειάζεται άμεση διακομιδή ή αν η παραμονή στη σκηνή για περαιτέρω φροντίδα είναι η καλύτερη επιλογή.
Η ομαδική δουλειά μας κάνει καλύτερους παρόχους
Κάθε κλήση, κάθε οργανισμός και κάθε υπηρεσία προνοσοκομειακής φροντίδας είναι διαφορετική. Οι δυνατότητες της ομάδας σας — και της κοινότητάς σας — μπορεί να είναι καθοριστικοί παράγοντες στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να δημιουργούνται εκπαιδευτικά προγράμματα και πρωτόκολλα προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες ανάγκες και τους πόρους του οργανισμού σας.
Οι διασώστες, είτε στο 112 είτε σε βιομηχανικά περιβάλλοντα, συχνά εστιάζουν υπερβολικά στην ταχύτητα ανταπόκρισης. Και ενώ η ταχύτητα μπορεί να είναι κρίσιμη, είναι εξίσου σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αποτελούμε μέρος μιας μεγαλύτερης ομάδας — μιας ομάδας που εκτείνεται πέρα από την ομάδα ανταπόκρισης ή ακόμη και το ίδιο το νοσοκομείο. Η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας αυτής της ομάδας και της θέσης μας σε αυτή τελικά μας κάνει καλύτερους παρόχους, βελτιώνοντας τα αποτελέσματα για τους ασθενείς που βασίζονται σε εμάς.
Πηγή: Stay on Scene or Load and Go: Safety Considerations for Emergency Response Pros
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
