Κατά τους θερινούς μήνες, τα περιστατικά θερμικής καταπόνησης και θερμοπληξίας αυξάνονται σημαντικά, ειδικά σε συνθήκες καύσωνα, υψηλής υγρασίας ή έντονης σωματικής καταπόνησης. Οι διασώστες καλούνται συχνά να αναγνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν τέτοια περιστατικά άμεσα, καθώς μπορεί να εξελιχθούν σε επικίνδυνες για τη ζωή καταστάσεις.
📊 Σύμφωνα με το CDC, περίπου 618 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο στις ΗΠΑ από θερμικές ασθένειες.
Μορφές Θερμικής Ασθένειας
Οι δύο πιο συχνές καταστάσεις που θα συναντήσει ένας διασώστης είναι:
-
Θερμική Καταπόνηση (Heat Exhaustion) – λιγότερο σοβαρή, αλλά μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα
-
Θερμοπληξία (Heat Stroke) – πραγματική ιατρική επείγουσα κατάσταση, με υψηλή θνητότητα
Θερμική Καταπόνηση (Heat Exhaustion)
Ορισμός: Κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έντονη εφίδρωση, αδυναμία, ζάλη και ναυτία, συνήθως λόγω υπερβολικής απώλειας υγρών και ηλεκτρολυτών.
Σημεία και Συμπτώματα
-
Θερμοκρασία < 40°C (104°F)
-
Έντονη εφίδρωση, δέρμα υγρό & χλωμό
-
Κόπωση, αδυναμία, ζάλη, κεφαλαλγία
-
Ναυτία, εμετοί
-
Ταχυκαρδία, ταχύπνοια
-
Ορθοστατική υπόταση
-
Άγχος ή ευερεθιστότητα
👉 Ο ασθενής παραμένει προσανατολισμένος, χωρίς σοβαρά νευρολογικά ελλείμματα.
Αντιμετώπιση Θερμικής Καταπόνησης (για EMT)
-
Μεταφορά σε δροσερό/σκιασμένο ή κλιματιζόμενο χώρο
-
Αφαίρεση/χαλάρωση περιοριστικών ρούχων
-
Ύπτια θέση με ανύψωση κάτω άκρων (εφόσον υπάρχει ζάλη)
-
Χορήγηση υγρών από το στόμα (εφόσον δεν υπάρχει εμετός) -
Εξάτμιση/δροσισμός με νερό και αέρα (χωρίς πρόκληση ρίγους)
-
Παρακολούθηση ζωτικών σημείων και θερμοκρασίας
⏱️ Συνήθως, η ανάρρωση επέρχεται σε 20–30 λεπτά μετά από δροσιά και ενυδάτωση.
Θερμοπληξία (Heat Stroke)
Ορισμός: Κατάσταση που χαρακτηρίζεται από θερμοκρασία ≥ 40°C (104°F), νευρολογικές διαταραχές και πιθανή πολυοργανική ανεπάρκεια. Πρόκειται για κατάσταση άμεσου κινδύνου ζωής.
Υπάρχουν δύο μορφές:
-
Κλασική Θερμοπληξία: λόγω έκθεσης σε υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος (ηλικιωμένοι, παιδιά, χρόνια πάσχοντες)
-
Καταπονησιακή Θερμοπληξία: λόγω έντονης σωματικής δραστηριότητας σε ζέστη/υγρασία (αθλητές, στρατιώτες, εργαζόμενοι)
Σημεία και Συμπτώματα
-
Υψηλή θερμοκρασία (> 40°C)
-
Δέρμα ερυθρό, θερμό, ξηρό (χωρίς εφίδρωση)
-
Αλλοιωμένο επίπεδο συνείδησης (σύγχυση, λήθαργος, κώμα)
-
Ταχυκαρδία, ταχύπνοια (σαν “λαχάνιασμα”)
-
Σπασμοί, υποτασικό shock
-
Ναυτία, εμετοί
👉 Μπορεί να εξελιχθεί σε νεφρική ανεπάρκεια, διαταραχές πήξης, πολυοργανική ανεπάρκεια.
Αντιμετώπιση Θερμοπληξίας (για EMT)
-
Άμεση απομάκρυνση από θερμό περιβάλλον
-
Υποστήριξη ABCs – πιθανή ανάγκη για αεραγωγό & οξυγόνο
-
Αφαίρεση ρούχων για καλύτερη ψύξη
-
Ύπτια θέση με ανύψωση κάτω άκρων
-
Συνεχής παρακολούθηση ζωτικών σημείων
-
Επιθετική ψύξη: παγοκύστες σε μασχάλες/βουβωνική χώρα, διαβροχή με νερό + αέρας
-
Διακοπή ψύξης αν η θερμοκρασία πέσει σε 39°C (102°F)
-
Άμεση & ταχεία διακομιδή σε ΤΕΠ
👉 Συστήνεται άμεση ενεργοποίηση ALS μονάδας για ενδοφλέβια υγρά, αντισπασμωδική αγωγή και συνεχή παρακολούθηση (ΗΚΓ, πίεση, BGL).
Παράγοντες Κινδύνου για Θερμική Ασθένεια
-
Παιδιά και ηλικιωμένοι
-
Χρόνια νοσήματα (καρδιοπάθειες, διαβήτης)
-
Αφυδάτωση
-
Καύσωνας και υψηλή υγρασία
-
Άστεγοι και εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους (πυροσβέστες, οικοδόμοι, αγρότες)
-
Αλκοόλ και ναρκωτικά
-
Φάρμακα (διουρητικά, αντιισταμινικά, β-αναστολείς, αντικαταθλιπτικά)
Πρόληψη Θερμικής Ασθένειας
Η εκπαίδευση και η πρόληψη είναι το κλειδί:
✅ Ενυδάτωση (νερό, ηλεκτρολύτες – αποφυγή καφεΐνης/αλκοόλ)
✅ Ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα
✅ Δραστηριότητες σε δροσερές ώρες (πρωί/βράδυ)
✅ Ανάπαυση σε σκιά ή κλιματισμό
✅ Χρήση αντηλιακού για αποφυγή εγκαυμάτων
✅ Ποτέ μην αφήνετε παιδιά, ηλικιωμένους ή ζώα σε κλειστό όχημα
✅ Ενημέρωση & παρακολούθηση ευπαθών ατόμων (ηλικιωμένοι χωρίς κλιματισμό)
Συμπέρασμα
Η θερμική καταπόνηση είναι μια προειδοποιητική κατάσταση που αν δεν αναγνωριστεί εγκαίρως, μπορεί να εξελιχθεί σε θερμοπληξία – επείγον που απειλεί τη ζωή.
Οι διασώστες πρέπει να είναι σε θέση να ξεχωρίζουν τα σημεία & συμπτώματα, να ξεκινούν άμεσα μέτρα ψύξης και ενυδάτωσης και να φροντίζουν για ταχεία διακομιδή.
Η έγκαιρη αναγνώριση και η πρόληψη μπορούν να σώσουν ζωές.
Πηγή: Heat Illness: Heat Exhaustion and Heat Stroke for the EMT
Παναγιώτης Σπανός
ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ ΡΟΔΟΥ
